fot. Jakub Cetrowicz

Nova Mikołowska w Katowicach z Nagrodą Roku SARP 2024

Inwestycja Nova Mikołowska zdobyła nagrodę w kategorii Budynek mieszkalny wielorodzinny w konkursie Nagroda Roku SARP 2024. Eksperci docenili architekturę zespołu mieszkaniowego i jej miastotwórczy charakter. Kompleks zaprojektowali architekci z pracowni UCEES.

Nova Mikołowska zbudowana została w kwartale Katowic, gdzie wcześniej stało tylko kilka budynków. W ten sposób osiedle uzupełniło historyczne centrum Katowic. O osiedlu było głośniej, kiedy wycięto trzy okazałe kasztanowce, jednak inwestor starał się zrekompensować wycięte drzewa nowymi nasadzeniami w zielonej części inwestycji. Mimo tych kontrowersji, eksperci SARP docenili inwestycję za „racjonalne pod względem ekonomicznym i atrakcyjne architektonicznie ukształtowanie zespołu mieszkaniowego o znacznej wielkości, wbudowanego w żywą i gęstą tkankę miasta”.

W uzasadnieniu Jury konkursu podkreśliło, że architekci właściwie „odczytali historię sąsiadów – o podcieniach, o podwórkach, o rytmach architektury, o zróżnicowaniu wysokości, o materiałach, o kolorach, o nastroju – i czerpiąc z ich bogactwa, stworzyli nową, własną i interesującą opowieść”.

Osiedle znajduje się w obrzeżu tak zwanych Starych Katowic i ograniczone jest kwartałem ulic: Raciborskiej, Strzeleckiej i Mikołowskiej.

W przechodzącym burzliwą metamorfozę Śródmieściu, w którym co rusz powstają nowe biurowce i kompleksy mieszkaniowe, zastaliśmy pomiędzy Dworcem Głównym Katowice a Parkiem Kościuszki niemal pozbawioną budynków przestrzeń, z kilkoma zachowanymi jeszcze kamienicami. Dlatego zależało nam, aby projekt uzupełniał historyczny kwartał zabudowy i przywracał to miejsce do życia – z nowymi przestrzeniami, ale też wtopionymi we współczesne budynki zabytkowymi kamienicami – mówi arch. Marek Szpinda, współwłaściciel UCEES.

Honorując uwarunkowania miejsca, naszym celem stało się zaprojektowanie osiedla łączącego dynamiczny charakter Śródmieścia i jego tożsamość z otwartą przestrzenią publiczną, placami i skwerami, które sprzyjają spotkaniom i pozwalają na swobodne przemieszczanie się mieszkańcom oraz użytkownikom miasta – dodaje architekt Piotr Uherek, współwłaściciel pracowni.

W sumie architekci zaprojektowali zespół dwóch budynków mieszkalnych z usługami, kształtując kompozycję brył na rzucie w kształcie litery „U” oraz „pięciokąta” z dziedzińcem w środku. Trzeci, niewielki budynek dostawiono do istniejącej kamienicy czynszowej.

fot. Jakub Cetrowicz

Kluczową decyzją, poza funkcjonalnym otwarciem kwartału „na miasto”, była przyjęta zasada otwartości przestrzennej, która zrealizowana została poprzez liczne podcienia i prześwity w formie bram prowadzących do wnętrza dziedzińców. W efekcie uzyskano wiele bliskich kadrów oraz atrakcyjnych i dalekich widoków perspektywicznych, w tym na górującą w sąsiedztwie wieżę kościoła Apostołów Piotra i Pawła.

Nowe budynki mają stonowaną elewację. Kolor szarej cegły z jednej strony nawiązuje do kontekstu Śródmieścia oraz nieco stoi w kontrze do otaczających miejsce starych kamienic. Zastosowany dodatkowo kolor biały rozświetla wnętrza kwartałów.

Współpraca przy projekcie zagospodarowania zieleni z pracownią Architektura Krajobrazu LandArch zaowocowała aranżacjami nawiązującymi do charakteru Śródmieścia. W klinie ul. Strzeleckiej i drogi wewnętrznej powstał zielony skwer – niejako pozytyw dla zastanej na działce zwartej, zabytkowej zabudowy. Pozostałe przestrzenie między budynkami zostały zaaranżowane zielonymi donicami, rabatami i alejkami z meblami miejskimi.

Pełne uzasadnienie przyznania nagrody:

„Nagrodę przyznano za racjonalne pod względem ekonomicznym i atrakcyjne architektonicznie ukształtowanie zespołu mieszkaniowego o znacznej wielkości, wbudowanego w żywą i gęstą tkankę miasta. Sąsiedztwo miejsca jest bardzo zróżnicowane. Architekci odczytali historię sąsiadów – o podcieniach, o podwórkach, o rytmach architektury, o zróżnicowaniu wysokości, o materiałach, o kolorach, o nastroju – i czerpiąc z ich bogactwa, stworzyli nową, własną i interesującą opowieść. Prosta, zdecydowana, zróżnicowana architektura i spiętrzenie zabudowy dla uwolnienia wspólnej przestrzeni podwórek z zielenią, tworzą właściwe środowisko życia w gęstym mieście. Odpowiednia gradacja przestrzeni półotwartych i prywatnych – z podcieniami, otwartymi przedpolami i zamkniętymi podwórcami – pozwala na wpisanie życia nowej zabudowy w przestrzeń publiczną miasta. Realizacja wykorzystuje kody miejsca, porządkuje otoczenie, bez potrzeby jego podporządkowania sobie. Tak należy budować miasto”.

projekt: UCEES – Marek Szpinda, Antoni Banaś, Piotr Uherek

współpraca autorska: Małgorzata Trojna

zdjęcia: Jakub Certowicz, Bartosz Dworski

Czytaj też: Katowice | Osiedle | Cegła | Minimalizm | Polecane | whiteMAD na Instagramie