Wrocław: Nowa Giełda sprzedana za 16 milionów. Wreszcie otrzyma drugie życie!

·1 lipca 2021

Nowa Giełda sprzedana została prywatnemu inwestorowi za kwotę 16.600.000 złotych, a więc o 600 tysięcy złotych więcej niż zakładano przy wystawieniu budynku na aukcji. Nowa Giełda we Wrocławiu to obiekt tak niezwykły, że trudno znaleźć jego odpowiednik w Polsce. Wspaniały gmach w stylu angielskiego neogotyku powstawał w latach 1864-1867. Budynek giełdy liczy cztery kondygnacje, jego powierzchnia to prawie 5 tysięcy metrów kwadratowych. W latach 1952-20016 był siedzibą Gwardii Wrocław Zaprojektował go architekt Karl Lüdecke!

Historia Nowej Giełdy we Wrocławiu.
Nowa Giełda we Wrocławiu powstała w XVII wieku. Jej zadaniem było rozstrzyganie sporów pomiędzy kupcami oraz ustalanie cen towarów. Transakcje na giełdzie prowadzono za pośrednictwem maklerów, których statut uchwalono w 1670 roku. Giełda prowadziła handel różnymi towarami z wieloma krajami Europy oraz Ameryki Południowej. Pierwszą siedzibą giełdy był budynek Starej Giełdy mieszczący się na pl. Solnym 16^.

W 1863 roku ogłoszono konkurs na budowę nowego budynku Nowej Giełdy. Jednym z autorów prac był architekt Karl Lüdecke (1826–1894), który na konkurs zaprezentował dwa projekty: jeden utrzymany w stylu neogotyckim, a drugi w stylu neorenesansowym. Ostatecznie jury wybrało projekty Lüdeckego, a do realizacji przedłożono obie prace, które połączono. W rezultacie nowy budynek miał zostać zrealizowany w stylu dojrzałego gotyku niemieckiego z akcentami angielskiego neogotyku Tudorów i z elementami neorenesansowymi, wzniesiony w reprezentatywnej części miasta – naprzeciw gmachu sejmu prowincjonalnego, obok Pałacu Królewskiego.

Realizacja projektu rozpoczęła się w 1864 roku. Budynek powstał na planie trapezu zbliżonego do kwadratu. Jest trzykondygnacyjnym, a w części południowej czterokondygnacyjnym budynkiem ceglanym pokrytym tynkiem o piaskowym kolorze imitującym kamienne boniowanie. Czterokondygnacyjna część nakryta jest attyką. Całość łączy cechy okazałego pałacu z elementami obronnymi w rodzaju delikatnego krenelażu attyki z narożnymi wieżyczkami wspartymi na smukłych kolumienkach stojących na wmurowanych w elewację wspornikach. Narożnik północno-wschodni (róg ulicy Krupniczej i Włodkowica) za sprawą zetknięcia się dwóch ryzalitów sprawia wrażenie masywniejszego; narożnik południowo-wschodni takiego efektu nie daje z powodu braku ryzalitu na elewacji południowej (od strony promenady).

W fasadzie, na pierwszych dwóch kondygnacjach, umieszczono ostrołukowe, a powyżej prostokątne okna. W części frontowej znajduje się pięcioosiowy portyk wejścia głównego. Elewacja południowa posiada osiem dużych okien typu portfenetr oraz wejście boczne w tym samym kształcie. Nad nimi biegnie maswerkowa balustrada płytkiego balkonu, przechodząca nad trzecią osią w taras. Fasada północna przyjmuje bardzo skromne formy. Całość pokryta jest ornamentami i rzeźbami związanymi z głównymi gałęziami śląskiej gospodarki i z funkcją giełdy. Na frontowej fasadzie umieszczono rzeźby z piaskowca będące personifikacją Rolnictwa, Pasterstwa, Handlu i Żeglugi autorstwa niemieckiego rzeźbiarza Karla Kerna. Postać symbolizująca handel jest portretem architekta Karla Lüdeckego. Na elewacji południowej, na skrajach balustrady umieszczone zostały rzeźby-alegorie Hutnictwa i Górnictwa. Attyka ozdobiona jest herbem Wrocławia, atrybutami Przemysłu i Handlu, datą budowy oraz ozdobnymi elementami wykonanymi przez niemieckiego rzeźbiarza i snycerza Hermanna Michaelisa.

Najważniejszą i najbardziej reprezentatywną salą w budynku była sala giełdowa oświetlona podwójnymi rzędami arkad wychodzącymi na płytki dziedziniec w zachodniej części budynku. Pierwotnie sala była bogato ozdobiona w neogotyckim stylu, przykryta była drewnianym kasetonowym stropem. W 1928 roku wnętrza przebudowano według projektu Heinricha Lauterbacha, nadając im prosty modernistyczny wystrój, niszcząc wcześniejsze zdobienia. Sala giełdowa służyła również jako sala wykładowa oraz koncertowa. 6 lutego 1891 roku w budynku koncertował Ignacy Jan Paderewski, co upamiętnia tablica wykonana z brązu i umieszczona na budynku z inicjatywy Fundacji Odbudowy Demokracji im. I. Paderewskiego w 2017 roku.

Po II wojnie światowej budynek stał się własnością milicyjnego klubu sportowego „Gwardia” Wrocław. W 1952 roku wnętrza budynku zostały przebudowane na halę sportową. Obiekt był użytkowany przez klub do początku 2019 roku. Do niedawna byłą własnością Agencji Mienia Wojskowego. Obecnie nabył ją prywatny inwestor!

Wrocławska Nowa Giełda sprzedana. Co w niej powstanie?
Wspaniały, XIX-wieczny gmach przy Krupniczej 15 trafił na licytację na początku 2021 roku. Agencja Mienia Wojskowego, która była właścicielem budynku oczekiwała przynajmniej 16 milionów złotych. Była to cena wywoławcza. Ostatecznie Nowa Giełda sprzedana została za 16.600.000 złotych, a więc o 600 tysięcy więcej niż zakładano przy wystawieniu budynku na auckji. Warunkiem przetargu było zobowiązanie inwestora do wyremontowania budynku. Nabywca skorzysta z 5-procentowej bonifikaty, bowiem budynek został wpisany w 1972 roku do rejestru zabytków.

Obecnie obiekt został zabezpieczony. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego we Wrocławiu nakazał w marcu 2019 roku nakaz usunięcia zagrożeń i nieprawidłowości w stanie technicznym obiektu. Jest przeznaczony w planie miejscowym pod usługi centrotwórcze. Co ostatecznie powstanie w Nowej Giełdzie? Tego narazie nie wiemy, jednak liczymy, że inwestor doceni gigantyczny potencjał obiektu.