Wrocław to miasto, w którym historyczna architektura spotyka się ze współczesnymi rozwiązaniami. Z jednej strony możemy tam podziwiać XIX-wieczne kamienice, z ich bogatymi zdobieniami, sztukatorskimi detalami i oryginalnym układem klatek schodowych czy dziedzińców; a z drugiej – współczesne inwestycje mieszkaniowe, które często reinterpretują historyczne wzorce, odpowiadając dzisiejszym potrzebom mieszkańców. To tak zwane wille miejskie, kameralne rezydencje, które stanowią alternatywę wobec dużych osiedli.
Wystarczy krótki spacer po centrum Wrocławia, by odkryć bogactwo tamtejszej zabudowy. Wrażenie robią historyczne budynki, eklektyczne kamienice, które łączą klasycyzm, renesansowe odniesienia czy barokowe ozdoby. Z kolei secesyjne stawiają na organiczność, asymetrię i dekoracyjność, czego wyrazem są bogate motywy roślinne, antropomorficzne figury i precyzyjnie wykonane sztukaterie. Ówcześni budowniczy dbali o tworzenie oryginalnych wejść do budynków, rzeźbiarskich klatek schodowych czy budowę malowniczych dziedzińców. Jednak wiele cennych gmachów ucierpiało w wyniku dramatycznych wydarzeń II wojny światowej. W erze PRL nie wszystkie mogły liczyć na pieczołowitą rewitalizację. Wiele na nowe życie musiało czekać do czasów współczesnych.
Dobrym przykładem secesyjnej architektury jest kamienica przy ulicy Piastowskiej 25. Budynek powstał w 1903 roku i kilka lat temu został odnowiony, dlatego dziś możemy podziwiać go w całej okazałości. Fasada kamienicy charakteryzuje się symetrycznym układem i elementami secesyjnymi, takimi jak stiukowe płyciny z motywami zaczerpniętymi ze świata przyrody. Florystyczne zdobienia nadają kamienicy lekkości i finezji. Dużą uwagę przyciąga figura anielicy, umieszczona na szczycie attyki. Trzyma ona w dłoniach symbole, które mogą wskazywać na opiekę nad rzemiosłem budowlanym – młotek i herb.
Kamienica przy ul. Piastowskiej 25 we Wrocławiu:
Kamienica w kolorach nieba. Wrocławski zabytek przeszedł remont
Zupełnie inny charakter ma kamienica przy ulicy Prusa 5. Budynek czekał na remont długie dziesięciolecia, ale warto było czekać! Kamienica zbudowana została w 1902 r. według projektu Wilhelma Hellera. Budynek wyróżnia wyrafinowany układ elewacji opartej na planie miękkiego łuku. Zamiast klasycznego narożnika z centralnym wykuszem, kamienicę wyposażono w trzy dwukondygnacyjne wykusze, do których przylegają balkony z kutymi, metalowymi balustradami.
Kluczowym elementem zdobniczym są liczne sztukaterie przy portalach wejściowych. Pojawiające się motywy roślinne, wyróżniają ten budynek spośród sąsiednich. Innowacyjnym pomysłem zrealizowanym w kamienicy przy ul. Prusa 5 było rozmieszczenie klatek schodowych na zewnętrznych krańcach budynku. Takie rozwiązanie spowodowało, że wnętrze zyskało paraboliczny układ – mieszkania, szczególnie te wysunięte na front elewacji, charakteryzują się trapezowatym rozkładem, co nadaje im oryginalny charakter. Taka kompozycja nie tylko wzmacnia estetykę fasady, ale również korzystnie wpływa na wewnętrzną organizację przestrzeni.
W okresie PRL nikt nawet nie myślał o budowie tak okazałych kamienic. Dominowały wtedy masowe rozwiązania, wznoszono wielkie osiedla z wielkiej płyty. Dopiero pod koniec lat 80. i 90. zaczęła kształtować się idea stworzenia bardziej kameralnych przestrzeni mieszkalnych, które łączyłyby funkcjonalność, wygodę i szacunek do tradycji.
Jak zmieniało się budownictwo? W ostatnich dwóch dziesięcioleciach architekci coraz śmielej zaczęli nawiązywać do estetyki dawnych rezydencji, które spełniają współczesne standardy. Narodziła się idea willi miejskich, kameralnych budynków, które harmonijnie wpisują się w pejzaż miasta. Nowy trend odpowiada na potrzebę zrównoważonego życia – ich mieszkańcy szukali przestrzeni, które oferowałyby poczucie prywatności i wysoką jakość, jednocześnie wiążąc się z lokalnym dziedzictwem architektonicznym. Przykładem takich współczesnych inwestycji jest „Przy Parku” – osiedle z basenem, strefą SPA i fitness, inspirowane tradycją architektury wrocławskich kamienic, organizacją zielonych dziedzińców i pałacami Dolnego Śląska. W nowych projektach odniesienie do przeszłości widać między innymi w zastosowanych tradycyjnych materiałach (klinkier), dekoracyjnych gzymsach czy dachówkach. Takie budynki wyróżnia jednak współczesna technologia – energooszczędne i inteligentne rozwiązania.
Wille miejskie nie są jedynie nowoczesnymi budynkami, ale swoistym etapem ewolucji architektury mieszkaniowej, w której tradycja spotyka przyszłość. W takich budynkach stosowane są rozwiązania, które cenili mieszkańcy okazałych rezydencji i pałaców, ale pojawiają się one w zreinterpretowanej formie. Imponujący pałac w Szczodrem czy pałac Kornów, zachwycają misternym wykonaniem detali, które dziś stanowią punkt odniesienia dla współczesnych projektantów. Zastosowane w historycznych budynkach materiały i przestrzenne układy, wracają w nowym wydaniu, odpowiadając na potrzeby mieszkańców poszukujących kameralności i prestiżu.
Ewolucja budynków mieszkaniowych we Wrocławiu pokazuje, że przeszłość nigdy nie znika, lecz zmienia się i reinterpretowana jest przez kolejne pokolenia. Historyczne kamienice, czy nowe obiekty jak inwestycja „Przy Parku”, tworzą pewną ciągłość, która przyczynia się do rozwoju miasta przy jednoczesnym zachowaniu lokalnej tożsamości. W ten sposób architektura staje się świadectwem nie tylko zmieniających się potrzeb społecznych, ale też stanowi formę dialogu między tradycją a nowoczesnością.
Ciekawe, gdzie arystokracja i zamożne rody sprzed wieków, szukałyby miejsca do życia dzisiaj?
Więcej o inwestycji „Przy Parku” na oficjalnej stronie: https://przyparku.com.pl
Czytaj też: Historia | Pałac | Wrocław | Ciekawostki | Polecane | whiteMAD na Instagramie
Artykuł sponsorowany.
