Ogród Krasińskich w Warszawie. Historyczny park odzyskał dawną świetność

Jego historia sięga siedemnastego wieku. Ogród Krasińskich w Warszawie to część starego założenia pałacowo-ogrodowego. Kiedyś był to największy ogród w Warszawie.  Dziś wygląda tak jak przed laty.

Ogród utworzony został przy Pałacu Krasińskich dla Jana Dobrogosta Krasińskiego jako przykład barokowej koncepcji architektonicznej znanej jako „entre cour et jardin” (fr. między dziedzińcem a ogrodem), według której pałac leży na osi między dziedzińcem honorowym a ogrodem, znajdującym się na tyłach budynku. We Francji jej pierwowzorem jest pałac w Wersalu.

W ciągu wieków zmieniała się stylistyka parku i jego powierzchnia. Gdy oddawano go do użytku publicznego w 1768 r., dawne szpalery ustąpiły miejsca szerokim alejom. W latach 1891-1895 park został przeprojektowany przez Głównego Ogrodnika Warszawy Franciszka Szaniora, który układ barokowy przekształcił na styl naturalistyczny. Po II wojnie światowej do parku dołączono dawne ogrody zniszczonych pałaców od ulicy Długiej, jak również poszerzono go od Świetojerskiej. Obecnie zajmuje dwukrotnie większą powierzchnię –  9,5 hektara. Podczas przeprowadzonej w latach 2012-2014 rewaloryzacji powrócono do założeń Szaniora i przywrócono mu charakter krajobrazowy.

Szeroko zakrojone prace rewaloryzacyjne miały za zadanie uczytelnić historyczną kompozycję. Na osi głównej zrekonstruowany został kwietnik dywanowy oraz arabeska. Uporządkowano zaniedbaną szatę roślinną, posadzono niemal 100 drzew, ponad 10 tys. krzewów oraz rośliny nadwodne i cebulowe. Przywrócono historyczne ogrodzenie ogrodu. Odtworzono także stylowe elementy małej architektury – ławki, latarnie i kosze na śmieci. Zadbano o naturalne elementy wodne – staw, strumień i kaskadę. Ponadto stworzono dwa nowe wnętrza ogrodowe – dawny ogród Pałacu Pod Czterema Wiatrami, gdzie znajdują się nowa fontanna posadzkowa oraz aranżacje bylin i róż, ciekawie oświetlonych w nocy, natomiast na obszarze dawnego ogrodu przy Pałacu Marii Lubomirskiej Radziwiłłowej powstał ogród różany z żywopłotami cisowymi i nasadzeniami niskich magnolii. W parku znalazły się dwa boiska do gry w bule i siłownia plenerowa, a dzieciom przekazano nowoczesny plac zabaw od ul. Barokowej o powierzchni ponad 2 tys. m2.

Dziś ogrodem zajmują się pracownicy Zarządu Zieleni Miejskiej. Podczas ostatniej rewaloryzacji przeprowadzono tu analizy historyczne, dzięki którym udało się przywrócić dawne elementy parku. W ramach odtworzenia małej architektury wybrano ławki pierwotnie zaprojektowane przez Franciszka Szaniora jako mebel warszawski. Kilkanaście zachowanych sztuk wyremontowano i ustawiono w części historycznej ogrodu, pozostałe miejsca uzupełniono o 80 replik. Podobnie było z elementem historycznego płotka okalającego rabaty kwiatowe – udało się go odtworzyć z archiwalnej fotografii i teraz stanowi wyjątkowe wykończenie parterów kwiatowych na osi głównej pałacu. Za to historyczne ogrodzenie ogrodu wraz z dekoracyjną bramą zrekonstruowano dzięki małemu fragmentowi tkwiącemu w ścianie pałacu.


Również przy budowie placu zabaw pamiętano o planach słynnego warszawskiego ogrodnika. W części historycznej nabrał on kształtu koniczyny tak jak zaplanował go pierwotnie Szanior i został wyposażony w stylizowane urządzenia zabawowe, dużą karuzelę i altanę. Ponadto, zgodnie z typowymi dla niego projektami parków, odtworzono charakterystyczne dla układu obwodnicowego rośliny maskujące skrzyżowania dróg. Park został bujnie uzupełniony o nasadzenia bzów lilaków, jaśminowców, żylistków i suchodrzewów.

Parki historyczne takie jak Ogród Krasińskich są pod opieką konserwatora zabytków i wymagają wyjątkowej dbałości o ich estetyczny wygląd – to właśnie zieleń odgrywa w nich kluczową rolę – mówi Magdalena Frydrych, ogrodniczka opiekująca się parkiem z ramienia Zarządu Zieleni m.st. Warszawy.

W Ogrodzie Krasińskich można podziwiać stare drzewa, których wiek datowany jest nawet na koniec dziewiętnastego wieku. Dominującym gatunkiem w parku jest kasztanowiec biały. Są to piękne i wyjątkowych rozmiarów drzewa z rozłożystymi koronami, których kwiatostany umilają majowe wieczory w parku.

W parku występują również licznie klony pospolite i lipy drobnolistne. Do wyjątkowych i cennych okazów można zaliczyć rosnące na terenie ogrodu gatunki takie jak: miłorząb dwuklapowy, orzech czarny, korkowiec amurski, sosna czarna czy leszczyna turecka. Warto zobaczyć także trzy tulipanowce amerykańskie rosnące przy pałacu Rzeczpospolitej, niesamowitych rozmiarów platan klonolistny rosnący w formie soliteru na murawie trawiastej przy wejściu do parku od ulicy Andersa czy wiekowy, wypróchniały dąb szypułkowy nad stawem.  W ogrodzie każdego roku odbywają się też nowe nasadzenia.

Na terenie parku zachowała się zabytkowa barokowa brama wejściowa z XVIII w., położona od strony ul. Bohaterów Getta. W ogrodzie znajduje się również kilka pomników, upamiętniających smutne karty historii. To m.in. pomnik granic getta warszawskiego, które podczas wojny znajdowało się obok parku, pomnik Bohaterów o Monte Cassino oraz kamień upamiętniający jedną z pierwszych potyczek powstania listopadowego. W rejonie ulicy Długiej usytuowany jest pomnik upamiętniający Pasaż Simonsa. Był to potężny żelbetowy budynek z 1903 roku, w którym mieścił się dom handlowy. Został on zniszczony we wrześniu 1939 r., a tragiczną role jego ruiny odegrały latem 1944 r. W czasie Powstania Warszawskiego była tu reduta blokująca Niemcom dostęp do Starego Miasta. Niestety w ostatnich dniach obrony Starego Miasta w wyniku bombardowania potężna żelbetowa konstrukcja pasażu zawaliła się aż do piwnicy, grzebiąc ponad 200 osób. Szczątki wielu z poległych do dziś spoczywają w zawalonych piwnicach.

W parku znajdują się również pozostałości po schronie Starzyńskiego i wiele innych historycznych elementów. W pobliżu spacerujący mogą również zwiedzić budynek Arsenału Królewskiego z Państwowym Muzeum Archeologicznym.

Czytaj też: Ekologia | Zieleń | Warszawa | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie

źródło: Zarząd Zieleni m. st. Warszawy