Pałac w Gorzanowie położony w Kotlinie Kłodzkiej jest jednym z najstarszych i najbardziej reprezentacyjnych na Dolnym Śląsku. Niestety, jego przyszłe losy są niepewne. Powodem są długi. Właściciel uważa, iż stanowią one jedynie ułamek wyceny całego kompleksu. „W stosunku do wartości obiektu, długi są nieduże, ale zagrożenie jest realne.” – pisze Marek Haisig z Fundacji Pałac Gorzanów.
Dawniej miał tam swoją siedzibę szlachecki ród Herberstein, wywodzący się z Austrii. Pochodząca z XVI w. posiadłość przez dekady trafiała z rąk do rąk i często pozostawała bez opieki, co było okazją dla szabrowników i wandali. Zdążyli oni sporo wynieść i zniszczyć. Obiekt popadał w coraz większą ruinę. Wydawało się, że jego los jest przesądzony i tak jak wiele innych dolnośląskich pałaców stanie się historią. Na szczęście nadeszły dla Gorzanowa lepsze czasy. W 2012 roku obiektem zajęła się powołana przez Marka Haisiga Fundacja Pałac Gorzanów. Posiadłość jest w jej rękach od ponad dziesięciu lat.
Fundacja podjęła się bardzo trudnej i kosztownej misji podniesienia pałacu z ruiny. Wiele osób spisało go już na straty, bo potężny gmach ma ponad sto komnat i w sumie około 6 tys. m kw. powierzchni, co wydawało się zadaniem nie do realizacji. Na szczęście, dzięki uporowi Marka Haisiga i jego życiowej partnerki Alicji Siatki, pałac wciąż żyje. Fundacja częściowo go zrewitalizowała. W pałacu udało się zachować niezwykłe polichromie, sztukaterie, rzeźby i płaskorzeźby, odnowić dach, wstawić okna i wykonać masę innych prac, które sprawiły, że gorzanowska posiadłość powoli rozkwita. To pozwoliło zorganizować w obiekcie wiele koncertów, warsztatów, festiwali muzycznych, teatralnych, czy imprez okolicznościowych. Są też bardzo klimatyczne pokoje gościnne na wynajem. Dzisiaj przyszłość pałacu jest jednak niepewna. Komornik zainteresował się budynkiem z powodu długów.
Pałac na starej rycinie i obecnie. Źródło: Fundacja Pałac Gorzanów
Pałac Gorzanów przed wojną i współcześnie. Źródło: Fundacja Pałac Gorzanów
Pawilon parkowy w latach swojej świetności i dziś. Źródło: Fundacja Pałac Gorzanów
„Ratowanie zabytków w zastępstwie państwa jest procesem trudnym. Jeżeli nie interes, a chęć ratowania przekreślonego przez wszystkich i pozostawionego na zniszczenie obiektu jest motorem naszego działania, a na dodatek brak nam odpowiednich środków finansowych, skazani jesteśmy na udrękę trudnych wyborów. Czy pozwolić na to, aby część zabytku uległa zniszczeniu, czy też biegać pożyczać pieniądze i żonglować gorącym kartoflem? Czy jeżeli przecieka dach, to robić wszystko, aby zatkać dziury, czy z braku środków zaprzestać wszelkich prac i czekać na lepsze czasy?” – napisał Marek Haisig, prezes Fundacji Pałac Gorzanów, po tym, jak komornik wystawił obiekt na licytację. Fundacja ma długi rzędu kilkuset tysięcy złotych. Przyznaje, że to niemało, ale jakże niewiele kontekście tego, co już się wydarzyło. W stosunku do wartości obiektu, długi są nieduże, ale zagrożenie jest realne. Fundacja wyceniła wszelkie wykonane do tej pory prace na 28 mln zł (w tym były m.in. środki pozyskane z Ministerstwa Kultury – 2,5 mln zł, czy dofinansowanie unijne – 5,5 mln zł).
Pałacowy teatr na pocz. XX w. i obecnie, po restauracji. W 1922 roku rozpoczęto tu wystawianie widowisk pasyjnych pod kierunkiem dyr. teatru zdrojowego z Lądka Zdroju. F. Schnitzera. Źródło: Fundacja Pałac Gorzanów
Jedno z pałacowych wnętrz przed i po odbudowie. Źródło: Fundacja Pałac Gorzanów
Komornik oszacował wartość obiektu na 4 944 000 zł, zaś kwota wywoławcza jest równa ¾ sumy oszacowania i wynosi 3 708 000 zł. Licytant przystępujący do przetargu powinien złożyć rękojmię w wysokości jednej dziesiątej sumy oszacowania, czyli 494 400 zł. Gorzanowski pałac jest nieprzerwanie otwarty i zaprasza gości do zwiedzania. Marek Haisig uważa, że jest spora szansa, iż część dochodu z działalności turystycznej pomoże spłacić długi i pałac pozostanie w rękach fundacji.
Fundacja Pałac Gorzanów serdecznie zaprasza do wsparcia swojej działalności. Będzie to możliwe już niebawem, bowiem 30.04.2023 roku w pałacu zorganizowany będzie jarmark połączony z wieloma atrakcjami. Więcej informacji można znaleźć na stronie eventu: Noc Walpurgii i Jarmark Wiedźmiński.
Źródło: Fundacja Pałac Gorzanów (Facebook, Instagram), wroclaw.pl/Magdalena Pasiewicz
Czytaj też: Architektura w Polsce | Zabytek | Historia | whiteMAD na Instagramie | Kamienica | Ciekawostki
