Park miejski imienia Stefana Żeromskiego w Starachowicach położony jest w centralnej części miasta, pomiędzy ulicami Piłsudskiego, Radomską, Kaczyńskiej, Chopina i Pileckiego. Za jego nowy wygląd odpowiadają architekci z pracowni eM4.Pracownia Architektury.Brataniec.
Park im. Stefana Żeromskiego powstał w latach 1958-61 przy wykorzystaniu istniejącego drzewostanu, zachowując jego leśny charakter. Pierwotnie rozplanowany układ ścieżek i schodów zachował się do dzisiaj. Park rozpościera się na skarpie doliny rzeki Kamiennej, charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu oraz różnicą poziomów ok. 30 m.
Obszar cechuje różnorodność drzew i krzewów, wśród których znajdują się iglaste (głównie sosna i świerk) oraz liściaste (klony, kasztanowce, topole i brzozy). Spotkać tu można też rzadkie gatunki jak sosna czarna, jarzęby, głogi oraz okazałe dęby (pomniki przyrody). Znajdują się tu wychodnie skalne, a w dolinie równoległej do ul. Radomskiej płynie ciek wodny zasilany wodą pochodząca z naturalnych źródeł. Dolina ma charakter podmokły i z uwagi na swój kształt nadawała się do zagospodarowania poprzez budowę oczek wodnych, kaskad i mokradeł. Na terenie dzisiejszego parku do początku XX wieku funkcjonowała kopalnia rudy żelaza o nazwie „Herkules”. Wejście do szybu tej kopalni znajdowało się w pobliżu wspomnianych źródeł cieku wodnego.
Naturalny wąwóz, w zboczach, którego znajdowały się wejścia do niskich sztolni kopalni został od strony północnej zasypany, aby połączyć ulice w ciąg komunikacyjny (dzisiejsza ul. J. Kaczyńskiej) i przy okazji utworzyć skwer (dzisiaj skwer Ofiar Zbrodni Katyńskiej). Od pd.-wsch. strony wylewano gorącą szlakę, która po zastygnięciu utworzyła sztuczną skałę i od momentu zamknięcia zakładu wielkopiecowego w latach 60-tych XX wieku zarosła zielenią i wtopiła się w parkowy krajobraz tej części miasta. Obszar ten nazwano Szlakowisko. Upamiętnieniem górniczej działalności w tym obszarze jest figurka św. Barbary zlokalizowana od strony ul. Piłsudskiego.
W obrębie parku znajdują się też znaczące obiekty jak zabytkowy budynek Dozorcy Hutniczego z XIX wieku, późniejsze schronisko PTTK (obecnie prywatna własność). Przy granicy parku, dostępny od strony ul. Pileckiego znajduje się budynek dawnej remizy strażackiej wybudowany w latach 20 XX wieku, obecnie sala bankietowa – (własność prywatna) z planami wzbogacenia oferty usługowej. Na terenie parku nie zachowała się stylowa drewniana muszla koncertowa z lat 70-tych, która spłonęła w latach 90-tych, a widownia na ok. 400 miejsc uległa dewastacji. Do lat 90-tych również w dolinie funkcjonował także lokal gastronomiczny „Krakus”. Teren parku w 2001 r. został uzbrojony w oświetlenie latarniami wzdłuż głównych ciągów pieszych (obecnie jest zdewastowane).
Na terenie parku zawsze występowało sporo dziko żyjących zwierząt związanych z terenami zurbanizowanymi oraz zwierząt pojawiających się tu okresowo. W bezpośrednim sąsiedztwie parku po drugiej strony ul. Radomskiej znajduje się Starachowickie Centrum Kultury wraz ze swoim terenem przyległej zieleni urządzonej, który funkcjonalnie jest powiązany z samym parkiem.
Park Miejski imienia Stefana Żeromskiego w Starachowicach obejmuje obszar ponad 10-cio hektarowy, położony w centralnej części miasta, pomiędzy ulicami: Radomska, Krzosa, Pileckiego (Krywki), Chopina i Marszałka Piłsudskiego. Zachowuje nadal pierwotny, leśny charakter. Park rozpościera się na skarpie doliny rz. Kamiennej. Obszar ten charakteryzuje bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu o różnicy poziomów dochodzącej do 30m (od 225 do 255 m n.p.m.) i spadkach od 5% do 50%. Taka sytuacja powoduje, że stoki te są trudnodostępne jak również stanowią znaczną barierę komunikacyjną. Znajdziemy tutaj zarówno wychodnie skalne jak i ciek wodny biegnący doliną równoległą do ul. Radomskiej. Ciek wodny zasilany jest wodą pochodząca z dwóch naturalnych źródlisk zlokalizowanych w okolicy ulic Pileckiego (Krywki) i Chopina. Dolina ma charakter podmokły z istniejącymi niewielkimi spiętrzonymi zbiornikami wodnymi.
W parku zastosowano szereg funkcji o różnym charakterze i różnym stopniu aktywności. Jako, że w całym obszarze parku obecne jest oddziaływanie akustyczne ul. Radomskiej, w projekcie przewidziano łagodzenie wpływu akustycznego i dostosowanie funkcji do ich natężenia. Ważnym zadaniem projektowym było stworzenie miejsc o ograniczonej emisji hałasu umożliwiających odpoczynek pomimo uciążliwości pobliskiej ulicy. Warunki sprzyjające ograniczeniu hałasu występują w części najniższej tzw. ogrodowej.
Dzięki wzmocnieniu bariery akustycznej przez obudowę skarpy stworzono strefę cichszą, która przybrała charakter reprezentacyjno – wypoczynkowy. Znajdują się w niej: wbudowana w skarpę zbocza kawiarnia o funkcji usługowej, wypoczynkowy plac przy kawiarniany, pergola, plac zabaw oraz strefa wypoczynku zlokalizowana wzdłuż cieku wodnego. W części leśnej zlokalizowano strefy bardziej aktywne, takie jak zjeżdżalnia czy stok saneczkowy. W strefie tej znajdują się również plac zabaw, park linowy, platformy widokowe, odrestaurowana „chatka baby jagi” o funkcji usługowej oraz wielofunkcyjny amfiteatr.
Poprzez teren przebiegają trasy aktywności sportowej, służące uprawianiu joggingu czy nordic walking. Bogactwo przyrodnicze i kulturowe terenu stwarza możliwości wprowadzenia w przestrzeń parku narracji w postaci ścieżek tematycznych.
Wszystkie strefy parku oraz obiekty użyteczności publicznej są dostępne dla osób niepełnosprawnych poprzez wejścia do parku i układ alejek parkowych. Ze względu na trudne komunikacyjnie ukształtowanie terenu, wprowadzono szereg pochyłych ścieżek, ułatwiających poruszanie się osobom z niepełnosprawnościami. W budynkach zastosowano bezprogowe wejścia oraz specjalnie zaprojektowane sanitariaty.
zdjęcia: Marcin Czechowicz, Marcin Brataniec, Urszula Forczek-Brataniec, Damian Mierzwa
Czytaj też: Ekologia | Park | Meble miejskie | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
