Ten projekt przypomina o tragicznej historii. Park Pamięci Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu zaprojektował Bartosz Haduch z pracowni NArchitekTURA. Konstrukcja zdobyła Nagrodę imienia Stanisława Witkiewicza 2020 w kategorii Przestrzeń publiczna. Teraz miejsce pamięci walczy o tytuł najlepszego obiektu architektonicznego w Europie.
Oświęcimski Park Pamięci obok Centrum Aktywności Lokalnej w Rybniku znalazł się na krótkiej liście finałowych projektów, które walczą o tytuł najlepszego obiektu Europy – Mies van der Rohe Award 2022. Nasz artykuł o Centrum Aktywności Lokalnej przeczytasz TUTAJ. Oba projekty rywalizują z 40 innymi z Europy. W sumie w konkursie rywalizowało kilkaset projektów z niemal wszystkich krajów na kontynencie.
Synagogę w Oświęcimiu zbudowano w latach 1863-1873 na miejscu starszej synagogi. Budynek przebudowano w latach 1899-1900 według projektu architekta Karola Korna. Świątynia została spalona przez hitlerowców w nocy z 29 na 30 listopada 1939 roku.
Chcąc upamiętnić świątynię przebudowano park, w którym symbolicznie oznaczono jej istnienie.
Park przeprojektował architekt Bartosz Haduch, który wyznaczył obrys rzutu synagogi, a w centralnej części położył płyty z szarego piaskowca. Płyty były odpadem przemysłowym. Architekt znalazł je w dawnym kamieniołomie. Płyt jest w sumie 40, prowadzą one do poszczególnych elementów parku – ekspozytora przedstawiającego historię synagogi, “studni” z historyczną posadzką, sadzawki wodnej, ławek z blachy Corten oraz żyrandola, będącego kopią artefaktu znalezionego w tym miejscu podczas prac archeologicznych. Kopia żyrandola niestety uległa zniszczeniu podczas wichury, jego obecność możecie zobaczyć na rysunku niżej. To ważny element i jest szansa, że wkrótce wróci na swoje miejsce w mocniejszej wersji.
Warto tutaj zwrócić uwagę na detale. Płyty z szarego piaskowca mają wymiary 120×220 cm zdobią żłobienia o zmiennych głębokościach. Linie te wycięte zostały w kamieniu są niepowtarzalne i zmieniają swój wizerunek w zaleznośći od kąta padania światła i warunków atmosferycznych. Ten geometryczny wzór nie jest efektem pracy architektów, a dziełem przypadku
W kamieniołomie płyty te służyły jako podstawy do cięcia mniejszych formatów i nikt wcześniej nie wpadł na pomysł zastosowania ich w budownictwie. Są one odpadem przemysłowym, ponownie wykorzystanym i „przywróconym do życia” – niejako w geście sprzeciwu wobec nadmiernej eksploatacji bogactw naturalnych – wyjaśnia architekt Bartosz Haduch.
Powstałe linie mają symbolizować ludzkie życie, które często nagle się urywa, przecina z innymi liniami oraz czasami łączy, by podążać dalej razem.
Park zwyciężył też w konkursie na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną w Polsce organizowanym przez Towarzystwo Urbanistów Polskich. Park zwyciężył w kategorii nagradzającej najlepszą przestrzeń publiczną wśród zieleni. Gratulujemy!
Czytaj też: Zabytek | Historia | Kościół | Wydarzenia
fot. Bartosz Haduch, źródło: NArchitekTURA, EUMies Award
