Autorką projektu jest Katarzyna Jamioł, absolwentka Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. Młoda architektka na warsztat wzięła zielony teren na Sardynii, gdzie koryto rzeki miałoby zostać poddane renaturyzacji. Promotorem jej pracy magisterskiej byli dr inż. arch. Łukasz Stożek (promotor), Prof. PK oraz dr hab. inż. arch. Urszula Forczek-Brataniec, Prof. PK (współpromotorka).
Projektem „La via dell’acqua – renaturyzacja fragmentu koryta rzeki Is Cungiaus i projekt schronu klimatycznego” Katarzyna Jamioł obroniła tytuł magistra. To projekt przestrzeni publicznej łączący w sobie podejście architektoniczne jak i krajobrazowe. Zlokalizowany jest na południu włoskiej wyspy – Sardynii, a dokładniej na terenie miasta Quartucciu. Obszar ten położony jest nad rzeką Is Cungiaus, niegdyś wykorzystywaną do celów rolniczych. Rzeka, obecnie uregulowana i wprowadzona w regularne koryto, zostaje w projekcie poddana renaturalizacji, poprzez korektę przebiegu i brzegów koryta.
Strategicznie rozmieszczone naturalne bariery zapewniają dodatkowo spowolnienie przepływu wody, łagodzenie skutków powodzi i wzbogacanie siedlisk dla rodzimych gatunków zwierząt, w szczególności ptactwa wodnego zasiedlającego sąsiadujące tereny objęte od 1977 roku Konwencją Ramsarską. Transformacja parku wykracza poza przywrócenie rzece stanu jak najbliższego naturalnemu. Dawniej zaniedbane pola, obecnie nieużytki i dzikie wysypisko śmieci, młoda architektka chce poddać rewitalizacji. Te opuszczone przestrzenie mogłyby przekształcić się w tętniące życiem siedliska rodzimej dzikiej fauny i flory.
Projekt ma charakter zarówno edukacyjny jak i rekreacyjny.
Spacerując alejkami, podążając z kierunkiem nurtu rzeki, prowadzeni jesteśmy przez ścieżkę edukacyjną, która przedstawia ewoluujące na przestrzeni minionych wieków relacje ludzkości z naturą oraz pokazuje nam plan harmonijnego współistnienia z nią w nadchodzących latach – tłumaczy Katarzyna Jamioł.
Jej projekt jest też odpowiedzią na problem zmian klimatycznych. Na Sardynii w lipcu 2023 r. temperatura wynosiła nawet 48,2oC. Projektantka podkreśla pilną potrzebę działania. Opisywany projekt w przemyślany sposób wprowadza także rolę schronu klimatycznego. Inspirowana włoską grotą oraz prehistorycznymi budowlami z okresu nuragijskiego podziemna konstrukcja wyłania się jako sanktuarium stanowiące osłonę przed z roku na rok rosnącym upałem.
Swoją funkcją nawiązuje do budynków powstających na terenie Hiszpanii w 2022 roku, które miały na celu zapewnienie mieszkańcom ogólnodostępnej przestrzeni, w której będą mogli się ochłodzić podczas fal upałów. Wykonana z wodoodpornego betonu, jest gotowa chronić mieszkańców przed gorącem, oferując wytchnienie od intensywności słońca i niepewności stale zmieniającego się klimatu. Płynnie połączona z biegiem rzeki, w okresach intensywnych opadów powodujących podniesienie się poziomu wody staje się zbiornikiem retencyjnym, odzwierciedlając równowagę między funkcjonalnością i estetyką nowopowstałej architektury – tłumaczy projektantka.
Obiekt ten pełni także funkcję centrum edukacyjnego, wystawa informująca odwiedzających o wpływie zmian klimatu na ludzkość została w całości wyrzeźbiona na ścianach i suficie budynku przez co nie zniszczy jej wpływająca do obiektu woda.
Projekt ten jest jednym z przykładów tego, jak w mikro skali możemy radzić sobie z problemami wynikającymi ze zmian klimatu. W podziemnym schronieniu betonowe ściany niosą ze sobą istotne przesłania dotyczące kruchego stanu naszej planety i potrzeby świadomego działania. Zapraszają nas do pokonywania barier, zarówno fizycznych, jak i koncepcyjnych oraz dążenia do przyszłości, w której ludzie i środowisko współpracują, a nie walczą przeciwko sobie – dodaje na koniec.
projekt: Katarzyna Jamioł
Czytaj też: Place, Skwery, Parki | Ekologia | Polecane | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
