Pomnik Gabriela Narutowicza w Warszawie stanie na placu, który również nazwany jest imieniem pierwszego Prezydenta RP, który został zamordowany w zamach w galerii sztuki Zachęta. 7 grudnia 2022 r. Sąd Konkursowy ocenił prace nadesłane na konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji posadowienia pomnika Gabriela Narutowicza i zagospodarowania otoczenia na placu jego imienia w Warszawie. Sędziowie przyznali pierwszą i trzecią nagrodę oraz wyróżnienie. Drugiej nagrody nie przyznano!
Pomnik Gabriela Narutowicza w Warszawie – I nagroda
Najwyżej oceniono i przyznano I nagrodę pracy autorstwa Józefa Gałązki i Urszuli Prokop z Warszawy (pracy przyznano 90/100 punktów). Projektanci otrzymają 25 000 zł oraz zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki.
Pracę uznano za najlepszą ze względu na atrakcyjność kompozycji, lekkość, skromność i prostotę formy. Podkreślono dobre wkomponowanie zarówno w obecną przestrzeń placu Narutowicza, jak i w projekt planowanego zagospodarowania.
Koncepcja w wysokim stopniu odpowiada wytycznym jakie w regulaminie nakreśliło miasto, czyli Zamawiający. Spełnia też wymogi dotyczące opracowania pracy konkursowej.
Sędziowie stwierdzili jednak, że zlokalizowanie siedziska na tyłach popiersia ogranicza odbiór rzeźby z perspektywy osoby siedzącej. Nie zapewnia ono dostępności dla osób o ograniczonej mobilności. Oświetlenie pomnika tylko jednym punktem zamontowanym w posadzce może prowadzić do powstania niekorzystnych światłocieni i wpłynąć na negatywny odbiór rzeźby.
Zaprojektowane w nawierzchni okręgi częściowo wykraczają poza zakres opracowania wskazanego przez Zamawiającego w regulaminie.
Sąd Konkursowy zalecił zatem:
1. Przeprowadzenie dodatkowej analizy w celu określenia optymalnej wysokości cokołu oraz doprecyzowanie lokalizacji i doboru oświetlenia, które najlepiej wyeksponuje popiersie oraz podkreśli jego walory artystyczne.
2. Przeanalizowanie projektu posadzki w kontekście obecnego zagospodarowania terenu.
3. Uwzględnienie zasad „Standardów dostępności architektonicznej dla m.st. Warszawy”, a w szczególności odnośnie ławki.
III nagroda
Przyznano ją pracy autorstwa Magdaleny Jeleńskiej i Małgorzaty Mizielińskiej z Warszawy (praca uzyskała 70/100 punktów). Projektantki otrzymają nagrodę pieniężną w wysokości 10 000 zł. Sędziowie docenili atrakcyjność i bezpretensjonalność kompozycji i jej nawiązanie do stylistyki lat 20. XX wieku. Pozytywnie ocenili dobre proporcje pomiędzy cokołem a popiersiem, oraz wpisanie się w istniejącą przestrzeń placu. Podkreślili rozbudowaną, w porównaniu z innymi pracami, rolę zieleni. Sędziowie uznali też za interesujące, że zastosowany materiał okładziny cokołu nawiązuje do historii dzielnicy i pomnika Lotnika.
Koncepcja w dużym stopniu odpowiada wytycznym Zamawiającego, określonym w regulaminie konkursu. Spełnia też wymogi dotyczące opracowania pracy konkursowej.
Jednak zaproponowane ukształtowanie terenu wokół pomnika nie spełnia standardów dostępności architektonicznej. Autorki zaproponowały bowiem wyniesienie cokołu o 50 cm ponad poziom placu. Wynikające z tego spadki nawierzchni, stanowiłyby barierę dla osób o ograniczonej mobilności i percepcji.
Standardów dostępności nie zapewniają także ławki zlokalizowane na pochylniach. Sędziowie ocenili jako niezrozumiałe takie ukształtowanie nawierzchni wokół pomnika, które zakłada dojście do cokołu i jego ekspozycję nie tylko od frontu, ale także od tyłu.
Komisja podkreśliła, że koncepcja w sposób niewystarczający wkomponowuje się w projekt przebudowy placu Narutowicza.
Wyróżnienie
Wyróżnienie pieniężne w wysokości 5 000 zł przyznano pracy autorstwa Heleny Kułak-Świerblewskiej ze Skwierzyny, Jakuba Capa z Warszawy oraz Katarzyny Ferster z Gorzowa Wielkopolskiego (praca uzyskała 50/100 punktów). Sędziowie docenili kompozycję jako próbę zdynamizowania formy pomnika. Aby to osiągnąć projektanci wykorzystali przegrody wykonane z miedzi. Wydzielenie z ich pomocą różnych przestrzeni sprawia, że projektowana forma w ciekawy sposób wpisuje się w obecne i docelowe zagospodarowanie placu. Zastosowany materiał, dzięki właściwości pokrywania się patyną zapewnia zmienność elementów rzeźbiarsko-architektonicznych. Kolor miedzi może także dawać ciekawe efekty w zależności od kierunku padania światła słonecznego.
Sędziowie ocenili jednak miedziane przegrody jako zbyt ciężkie elementy tła, dominujące nad roślinnością i popiersiem, dzielące przestrzeń placu, stanowiące barierę wizualną i fizyczną. Ponadto, tworzą one zakamarki, które w ocenie sędziów stanowią zaproszenie do aktów wandalizmu.
Na konkurs ogłoszony we wrześniu 2022 r. nadesłano dziewięć prac.
źródło: UM Warszawa / https://um.warszawa.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Warszawa | Historia | Place, Skwery, Parki | Sztuka |
