W kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grylewie (gmina Wągrowiec) zakończono prace konserwatorskie i restauratorskie przy zabytkowej stolarce drzwiowej oraz drewnianych żaluzjach okiennych wieży. Prace te, dofinansowane z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków oraz środków gminy Wągrowiec i przeprowadzone przez firmę Linea Pawła Oleszaka oraz Konserwacja Zabytków Emilii Wiśniewskiej-Starszak, stanowią ważny krok w zachowaniu dziedzictwa kulturowego regionu.
Prace objęły kilka zestawów drzwi: dwuskrzydłowe frontowe, drzwi do krypty (dwie pary jednoskrzydłowych i jedne dwuskrzydłowe) oraz drzwi do zakrystii. Pierwotnie zakładano rekonstrukcję jednego skrzydła drzwiowego prowadzącego do zakrystii, ponieważ dotychczasowe było wtórnym zamiennikiem. Jednak w trakcie prac odkryto w piwnicy kościoła oryginalne skrzydło, które również poddano konserwacji i przywrócono na pierwotne miejsce.
fot. WUOZ w Poznaniu
Rekonstrukcji poddano także skrzydła drzwi do krypty. Ich wygląd odtworzono na podstawie zachowanych przekazów ikonograficznych, wykorzystując oryginalne zawiasy. Badania stratygraficzne pozwoliły ustalić pierwotną kolorystykę drzwi: zieloną od strony zewnętrznej oraz brązową (w formie mazerunku) od wewnątrz. Szczególną uwagę zwrócono na nadświetla – w przypadku drzwi frontowych odtworzono kolorowe oszklenie, które dodaje wejściu wyrazistości. Żaluzje okienne wieży kościelnej, ze względu na bardzo zły stan zachowania drewna, zostały zrekonstruowane na wzór oryginalnych.
Drzwi frontowe przed i po konserwacji. Fot. Paweł Oleszak i WUOZ w Poznaniu
Każdy element projektu konsultowano podczas komisji konserwatorskich z udziałem wykonawcy oraz przedstawicieli Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu. Ostatecznie uzgodniono zarówno kolorystykę, jak i szczegóły techniczne, takie jak forma wspomnianego już nadświetla nad drzwiami frontowymi.
Drzwi do krypty przed i po renowacji. Fot. WUOZ w Poznaniu
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grylewie to perła architektury neogotyckiej, wzniesiona w latach 1861–1864 z inicjatywy Antoniny z Nieżychowskich Grabowskiej, właścicielki dóbr grylewskich. Kościół, zaprojektowany przez architekta Wiktora Stabrowskiego z Kcyni, zbudowano z czerwonej cegły na fundamencie z granitowych ciosów. Całość uzupełnia mur z cegły ceramicznej, otaczający teren przykościelnego cmentarza.
Wejście do zakrystii przed i po montażu odnalezionego, odnowionego skrzydła. Fot. WUOZ w Poznaniu
Historia tego miejsca sięga jednak znacznie dalej – pierwsze wzmianki o Grylewie pochodzą z 1213 roku, kiedy wieś była własnością cystersów z Łekna. To właśnie oni ufundowali pierwszy kościół w tej miejscowości. Obecna świątynia, będąca świadectwem późniejszych epok, zachwyca neogotycką stylistyką i wysoką jakością wykonania.
Prace konserwatorskie w Grylewie to nie tylko przywrócenie pierwotnego wyglądu elementów architektonicznych, ale również działanie na rzecz zachowania historycznego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń. Dzięki rekonstrukcji drzwi i żaluzji wieży kościół odzyskał część dawnej świetności, stając się jeszcze bardziej wyjątkowym przykładem regionalnej architektury sakralnej.
Źródło: Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków
