Przebudowana Fabryka ZREMB w Orzeszu to przykład świetnej metamorfozy. Architekci z pracowni GIGAarchitekci przygotowali projekt rewitalizacji kompleksu. Podczas prac z szacunkiem odniesiono się do historycznych elementów, które zostały dokładnie odnowione. Budynek został właśnie nominowany do prestiżowej nagrody Building of the Year Awards 2023 wręczanej przez popularny serwis ArchDaily. Wielkie gratulacje, wielkie brawa i oczywiście trzymamy kciuki za zwycięstwo! Możecie wesprzeć realizację swoimi głosami. Link do głosowania znajdziecie na dole artykułu.
Historia siedziby firmy NT Industry przy ul. Fabrycznej w Orzeszu Jaśkowicach sięga początków XIX wieku i silnie zakorzeniona jest w przemysłowym charakterze Śląska. W latach 1812- 1951 istniała w tym miejscu huta cynku, później garbarnia. Prekursorami orzeskiego przemysłu byli właściciele ziemscy masowo kupujący tereny pod inwestycje oraz zwykli mieszkańcy Orzesza i okolic, którzy z rolników i rzemieślników stawali się górnikami, hutnikami, kolejarzami. Rozwój przemysłu i stopniowy napływ ludności sprzyjał rozwojowi infrastruktury m.in. drogowej i kolejowej. Od 1951 roku w tym miejscu rozpoczęły funkcjonowanie zakłady związane z przemysłem ciężkim. Na ich potrzeby wybudowano cztery pierwsze hale oraz budynek administracyjny. Zakład przemysłowy podlegał stałemu rozwojowi, by ostatecznie stać się modelowym przedsiębiorstwem PRL o nazwie Śląskie Zakłady Mechanizacji Budownictwa „ZREMB” Zakład Wytwórczy w Orzeszu – Jaśkowicach. Firma specjalizowała się w wytwarzaniu innowacyjnych urządzeń do produkcji betonu wykorzystywanych w fabrykach domów produkujących wielkopłytowe prefabrykaty tzw. „wielkiej płyty”.
Od 2003 roku zakłady dawnego „ZREMBU”, na zdegradowanych terenach przemysłowych Orzesza Jaśkowic, stały się własnością duńskiej firmy NT Industry – produkującej sprzęt transportowy na potrzeby klientów z sektora transportu morskiego, rolnictwa, przemysłu oraz konstrukcji i urządzeń stalowych. Obecny zespół budynków zakładu stanowią hale produkcyjne, magazynowe, budynek biurowy z zapleczem socjalnym, stróżówka (portiernia) oraz mniejsze obiekty. Wraz z rozwojem firmy postanowiono przeprowadzić stopniową rewitalizację istniejących budynków zakładu, aby nadać im współczesnych parametrów technicznych i użytkowych.
Modernizacji zabudowań zakładu NT Industry w Orzeszu-Jaśkowicach podjęła się śląska pracownia GIGAarchitekci Artur Garbula z Mikołowa. Projekt podzielono na etapy. W pierwszym etapie założono przebudowę budynku portierni (stróżówka). Drugi etap prac stanowiła przebudowa nieużytkowanego od lat budynku biurowego, stanowiącego wcześniejsze zaplecze administracyjne zakładu „ZREMB” oraz zmianę sposobu użytkowania istniejącej hali magazynowej na kantynę pracowniczą firmy NT Industry. Wewnątrz założenia inwestor zrealizował zielone patio, stanowiące ogród i miejsce spotkań firmowych.
Przebudowana Fabryka ZREMB w Orzeszu – główne założenia
Głównym założeniem projektowym było zastosowanie szczerych materiałów i prostych rozwiązań zgodnie z zasadą „śląskiej szkoły architektury”, jak i skandynawskich wzorców zaczerpniętych założeń duńskiego inwestora. Przywrócenie istniejących budynków do użytkowania i nadanie im nowej funkcji przy jak najmniejszej ingerencji w zastaną „tkankę”. Wykorzystana na elewacjach cortenowa okładzina pochodzi z niewykorzystanych zasobów materiałowych zakładu NT Industry i została w całości wykonana przez samego Inwestora na podstawie projektu wykonawczego pracowni GIGAarchiekci. Działanie jest modelowym proekologicznym przykładem idei Zero Waste: zero odpadów, zero zanieczyszczeń w służbie ochrony środowiska.
Parterowy pawilon portierni (stróżówka), znajdujący się w strefie wjazdowej na teren zakładu, składa się z dwóch części: zamknięty, przeszklony obiekt związany z obsługą kontroli dostępu i poczekalnia dla kierowców oraz obszerna wiata rowerowa. Duński inwestor propaguje w ten sposób zdrowy tryb życia – Dania uważana jest za królestwo rowerzystów. Zamykana wiata ma zachęcić pracowników do przyjazdu rowerem do pracy, wpływając korzystnie nie tylko na środowisko, ale i zdrowie samych pracowników. Box cortenowej elewacji portierni z wyciętą laserowo z wielkoformatowych blach nazwą firmy NT Industry, stanowi bramę wjazdową na teren zakładu oraz mocny element identyfikujący firmę. Całość dostosowana do współczesnych realiów. Forma architektoniczna i gabaryty budynku pozostały bez zmian.
Drugi etap prac stanowiła przebudowa budynku biurowego oraz równoległa zmiana sposobu użytkowania istniejącej dawnej hali magazynowej na kantynę pracowniczą zakładu. Budynki zbudowane w latach 60-tych XX w., zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie portierni. Trzykondygnacyjny budynek administracyjno-biurowy przez lata nieużytkowany, przywrócono do pierwotnej funkcji przy zastosowaniu nowych podziałów funkcjonalno-przestrzennych. W ramach projektu stworzono przestrzeń o powierzchni ponad 1600 m2 idealnie dopasowaną pod potrzeby osób z niej korzystających. Uniwersalna aranżacja umożliwia elastyczność sposobu jej użytkowania. Budynek biurowy dostosowano do współczesnych standardów biur open space, wydzielając dodatkowo mniejsze boxy biur i sal spotkań szklanymi ścianami. Rozwiązanie to zapewnia odpowiednią transparentność wnętrz, zachęcając pracowników do codziennych kontaktów.
W strefie komunikacyjnej istniejącą bryłę biurowca rozbudowano o prostopadłościenny box wiatrołapu oraz zaadaptowano istniejące klatki schodowe. Wejście z budynku biurowego prowadzi wprost do umieszczonej na przestrzał kantyny. Przylegająca do budynku biurowego dawna hala magazynowa składa się trzech segmentów stanowiących jedną całość. Ze względu na różnicę poziomów posadzek hali i biurowca wewnątrz budynków zachowano istniejące pochylnie, nawiązując tym samym do pierwotnie zastosowanych rozwiązań. Zadanie przebudowy hali na kantynę polegało na stworzeniu ogólnodostępnej stołówki zakładowej oraz miejsca spotkań okolicznościowych pracowników. Przestronna hala jadalni o wysokości ok. 7,5 m potrafi pomieścić jednocześnie ok. 250 pracowników. Nowy układ funkcjonalny obiektu pozwolił na wydzielenie strefy jadalni z zapleczem dla cateringu, strefy higieniczno-sanitarnej, szatni oraz antresoli z towarzyszącą strefą rekreacyjno-biurową (strefa relaksu oraz miejsce kameralnych spotkań).
Od strony północnej budynku zrealizowane zostały portale wejściowe zadaszające nowo projektowane wejścia do hali głównej. Na elewacji południowej przewidziano dodatkowe dwa wyjścia prowadzące na wewnętrzny dziedziniec między budynkami., stanowiący zewnętrzną strefę rekreacyjną pracowników. Strefy wejścia do budynków w formie wiatrołapu, klatki schodowej i portali wejściowych do kantyny podkreślono cortenową okładziną elewacyjną. Forma architektoniczna, gabaryty zewnętrzne oraz główne konstrukcje budynków pozostały bez zmian. Zachowano historyczne podziały elewacji i okien. Wykonano termomodernizację ścian zewnętrznych i dachu. Zasadnicza część elewacji utrzymana jest w kolorystyce bieli i szarości.
Wnętrzom budynków nadano nowoczesny, loftowy charakter. Oczyszczono ceglane ściany. Na podłogach zastosowano przemysłowe posadzki z betonu szlifowanego. Zachowano istniejące klatki schodowe pokryte lastriko. Elementy wykończeniowe, balustrady, drzwi, okna utrzymane w kolorystyce antracytowej dopasowano stylistycznie do charakteru przemysłowego obiektu. Współczesne balustrady z wypełnieniem z czarnej siatki korespondują z oryginalnymi odrestaurowanymi stalowymi elementami. W celu poprawy parametrów akustycznych we wszystkich wnętrzach zastosowano panele ścienne oraz sufity dźwiękochłonne wytwarzane na bazie naturalnych materiałów. W celu dodatkowego podkreślenia industrialnej przeszłości miejsca wyeksponowano instalacje wewnętrzne oraz zachowano przemysłowe detale takie jak konstrukcja suwnicy, stare skrzynki elektryczne i główne elementy konstrukcyjne. Całość industrialnego klimatu wnętrz uzupełnia minimalistycznie dobrane wyposażenie.
Oszczędne w swej formie istniejące zagospodarowanie terenu wokół modernizowanych obiektów tj. pozostawienie naturalnej, sąsiadującej zieleni i drzewostanu oraz brak ingerencji w utwardzenie terenu silnie podkreśla przemysłowy charakter miejsca – tętniącego codziennym życiem zakładu. Bliskość hal przemysłowych mocno kontrastuje z sąsiedztwem zmodernizowanego kompleksu biurowo-socjalnego.
Skryta wśród zieleni rewitalizacja zakładu przemysłowego NT Industry jest miejscem wyjątkowym na mapie Polski, również z uwagi na ciekawy kontekst lokalizacyjny terenów przemysłowych wpisanych w małomiasteczkową zabudowę domów jednorodzinnych Jaśkowic oraz okolicznych pól i lasów. Stoponiowa rewitalizacja zdegradowanego poprzemysłowego terenu zakładu wykonana z wielkim poszanowaniu charakteru i kontekstu miejsca, tchnęła w zastany obszar nowe życie w nowoczesnym i ponadczasowy sposób, stanowiąc nie tylko wizytówkę duńskiego zakładu, ale w szerszym znaczeniu kształtując również nowe centrum stosunkowo niewielkiej dzielnicy Orzesze-Jaśkowice.
Metryk projektu:
Projekt: Przebudowana Fabryka ZREMB w Orzeszu
Lokalizacja: Orzesze-Jaśkowice, ul. Fabryczna 1
Inwestor: NT Industry Sp. z o.o.
Projektanci: GIGAarchitekci Artur Garbula: Artur Garbula, Magdalena Kaiser, Katarzyna Spałek – Siwińska, Jakub Jaworski , Aleksandra Duży, Anna Ajchsztet, Jan Momme
Wykonawca: Firma Usługowa AGA Agnieszka Kasińska
Powierzchnia terenu: 3235,90 m2
Powierzchnia zabudowy: 1474,8 m2
Powierzchnia użytkowa: 1662,6 m2
Projekt: 2016
Realizacja: 2021
Zdjęcia: Tomasz Zakrzewski / archifolio
Źródło: www.gigaaarchitekci.pl
Przebudowana Fabryka ZREMB w Orzeszu ma szansę zwyciężyć dzięki Twoim głosom. Link do głosowania znajdziecie tutaj: boty.archdaily.com/us/2023/candidates/155107
O pracowni:
GIGA Architekci – biuro architektoniczne GIGAarchitekci powstało w 2009 roku, jako autorska pracownia projektowa Artura Garbuli. Pracownia zajmuje się głównie projektowaniem obiektów mieszkaniowych, budynków użyteczności publicznej, inwestycji komercyjnych, przemysłowych i biurowych. Projekty architektoniczne realizowane są na terenie całego Śląska: w Katowicach, Mysłowicach, Dąbrowie Górniczej, Tychach czy Mikołowie, które jest siedzibą naszej pracowni. Pracujemy także w okolicach Łazisk Górnych, Orzesza czy Wyr. Projektujemy współczesną architekturę, korespondującą z kontekstem, która płynnie wtapia się w krajobraz prestiżowych lokalizacji Śląska. W naszych realizacjach często występują charakterystyczne dla tego regionu prostota i pragmatyzm zastosowanych rozwiązań. Staramy się łączyć funkcjonalność z nowoczesnością. Zajmujemy się także projektowaniem wnętrz, dzięki czemu każdy projekt możemy dostosować do preferencji klienta. Nasi architekci posiadają wieloletnie, szerokie doświadczenie w projektowaniu i współpracy ze specjalistami na każdym etapie realizacji inwestycji. Naszym mottem jest projektowanie zadowolenia na lata. Zespół GIGAarchitektów jest laureatem wielu branżowych konkursów, dzięki czemu stale znajdujemy się w rankingu najlepszych architektów regionu, a klienci chętnie nas polecają.
Czytaj też: Metamorfoza | Renowacja | Cegła | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
