Przedszkole dla dzieci z autyzmem. Praca magisterska Izabeli Habandt z ASP w Gdańsku.

Według statystyk nawet jedna na 68 osób może być osobą w spektrum autyzmu. Osoby w spektrum widzą świat inaczej niż większość z nas i inaczej się z nim komunikują. Odpowiednia terapia oraz otoczenie dostosowane do ich potrzeb ułatwia im funkcjonowanie w społeczeństwie. Dlatego tak ważne jest zapewnienie im środowiska umożliwiającego rozwój i odkrywanie świata już w pierwszych latach życia.

Ewa Furgał, autorka bloga „Dziewczyna w spektrum” która jest osobą z zespołem Aspergera pisze, że „dziś autyzm należy definiować przede wszystkim jako jeden z przejawów ludzkiej neuroróżnorodności, a nie odstępstwo od norm”. Mimo, że świadomość dotycząca autyzmu wzrasta, osoby w spektrum często zmagają się w Polsce z wykluczeniem. Głównym celem projektu jest zwrócenie uwagi na to, że za pomocą małych zabiegów możemy stworzyć przestrzeń przyjazną dla tych osób.

„Świat potrzebuje umysłów każdego rodzaju” – Temple Grandin

Projekt powstał w ramach pracy magisterskiej na kierunku Architektura Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Jest częścią większej koncepcji – miasta teoretycznego tworzonego wspólnie z innymi dyplomantkami Pracowni Projektowania Wnętrz Miejskch pod opieką promotora – prof. dr hab. Jacka Dominiczaka i mgr Martyny Rajewskiej. Zadaniem każdej z dyplomantek była realizacja własnego pomysłu w obrębie kwartału zabudowy z uwzględnieniem wspólnych wytycznych i zachowując spójność miasta.

Przedszkole dla dzieci z autyzmem jest w dużej mierze oparte o pozycję The Autism ASPECTSSTM Design Index Magdy Mostafy stanowiącą narzędzie dla projektantów na całym świecie. Wyróżnione są w niej najistotniejsze elementy, które należy wziąć pod uwagę projektując dla osób w spektrum. Należy do nich akustyka, sekwencje przestrzenne, miejsca ucieczki, podziały, strefy przejściowe, strefy sensoryczne i bezpieczeństwo


W przedszkolu znajdują się cztery sale, z których każda przypisana jest do jednej z czteroosobowych grup. Przy wejściu do każdej z sal umieszczone zostały panele pomalowane farbą tablicową, podpisane imieniem każdego z dzieci w grupie. Na tych tablicach przy pomocy magnesów wieszane będą kartki z czynnościami, które dzieci muszą wykonać w ciągu dnia. W ten sposób dziecko uczy się swojej codziennej rutyny. Bardzo istotne jest to, że tablice są pierwszą rzeczą jaką dzieci widzą po wejściu do sali, w imię zasady o sekwencjach przestrzennych. To ich poranny rytuał pozwalający przejść do kolejnych czynności dnia codziennego.

We wnętrzach przedszkola ważna jest odpowiednia akustyka – tkaniny i panele akustyczne mają za zadanie zapewnić komfort dzieciom wrażliwym na bodźce. Przewidziane zostały także miejsca ucieczki i pokoje wyciszenia – miejsca, do których dziecko może udać się samodzielnie lub z opiekunem, jeśli zajęcia w grupie staną się dla niego zbyt przytłaczające.

W budynku uwzględnione zostały trzy sale do terapii sensorycznej. Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg przetwarza docierające do niego bodźce, organizuje je i wysyła adekwatną reakcję na nie. Umożliwia to nam prawidłowe funkcjonowanie w życiu codziennym. U dzieci z autyzmem ten proces jest zaburzony. Integracja sensoryczna uczy dziecko funkcjonować wśród otaczających je bodźców.

Jedna z sal nastawiona jest na bodźce dotykowe. Znajdują się tam poduszki różnych rozmiarów i koce, basen z piłkami, zjeżdżalnia złożona z obitych tkaniną walców oraz tablice z różnymi fakturami. W drugiej sali przeważają elementy atrakcyjne wizualnie. Podświetlana ściana wodna, lustro na podłodze i różnobarwne oświetlenie LED to bodźce, które mogą być fascynujące dla wielu dzieci z autyzmem, pomagać im się zrelaksować pobudzać ich umysły do pracy. Trzecia sala to sala do zajęć artystycznych. Jest to pomieszczenie przeznaczone do rozwijania ich kreatywności bez ograniczeń. Na ścianach znajdują się rolki papieru, na którym dzieci mogą malować farbą lub rysować kredkami. Znajduje się tam również kran i odpływ liniowy, co pozwala na organizacjęróżnych zajęć bez obaw, że dzieci dokonają zabrudzeń. Po zajęciach można je łatwo usunąć.

Ogród i łącznik tworzą strefę przejściową między budynkiem przedszkola a budynkiem terapeutycznym, w którym znajdują się pokoje do zajęć indywidualnych. Strefa przejściowa pozwala dzieciom odciąć się od bodźców, które otaczały je podczas zajęć grupowych i przygotować na przystąpienie do zajęć z terapeutą.

Osoby w spektrum autyzmu są wśród nas. Choć funkcjonowanie w świecie pełnym bodźców jest dla nich trudne, możemy zrobić ukłon w ich stronę, mając na uwadze ich potrzeby. Uwzględnienie różnorodności odbiorców w procesie projektowym jest drogą do poprawy jakości życia mniejszości oraz kluczową kwestią rozwoju współczesnego świata, gdyż to właśnie różnorodność czyni świat pięknym.

Czytaj też: Portfolio | Architektura | Wnętrza | Gdańsk |Polscy projektanci |

źródło: materiał prasowy / Przedszkole dla dzieci z autyzmem – Izabela Habandt / ASP Gdańsk