Ratusz Staromiejski w Pradze, założony w 1338 roku, był pierwszym tego typu budynkiem w Czechach. Powstał na podstawie przywileju nadanego mieszczanom staromiejskim przez króla Jana Luksemburskiego. Ratusz znajduje się na Rynku Starego Miasta i składa się z kilku połączonych ze sobą budynków, które stopniowo zostały zintegrowane w jeden kompleks służący administracji miejskiej. Od 1958 roku ratusz jest chroniony jako zabytek kultury, a od 1992 roku jako narodowy zabytek kultury.
Główna część ratusza, Dom z wieżą Wolflina, jest wczesnogotycką budowlą, wzniesioną na fundamentach romańskich z XIII wieku. Wieża, dominujący element ratusza, została ukończona w 1364 roku. Z tego samego okresu pochodzi również gotycka kaplica pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i czterech czeskich patronów. Została ona dwukrotnie konsekrowana i jest ozdobiona licznymi herbami oraz figurami. W kolejnych wiekach ratusz był stopniowo rozbudowywany o nowe domy, takie jak Dom sklepikarza Kříža i Dom Mikša, co pozwoliło na zwiększenie przestrzeni administracyjnej i ceremonialnej.
Ratusz przed budową neogotyckiego skrzydła, pocz. XIX w. Fot. Prague City Archives
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów ratusza jest zegar astronomiczny, który powstał w 1410 roku. Zegar ten, umieszczony w późnogotyckiej ramie, był kilkakrotnie udoskonalany i stanowi ważny symbol miasta. W trakcie wojen husyckich zniszczony został dzwon, który później zastąpiono nowym, pochodzącym z kościoła klasztoru Břevnovský. Neogotyckie skrzydło ratusza od strony północno – wschodniej powstało w wyniku rozbiórki w latach 1838-1848 dwóch domów z XIV wieku, zaprojektowanych przez wiedeńskich architektów Pietro Nobile i Pavela Sprengera.
Podczas powstania praskiego pod koniec II wojny światowej w maju 1945 roku Ratusz Staromiejski był jedną z siedzib antyhitlerowskiego ruchu oporu. W jego bezpośrednim sąsiedztwie toczyły się walki pomiędzy powstańcami a nazistami, które spowodowały ogromne zniszczenia. Pożar wybuchł 8 maja podczas ostrzału ratusza przez wojska niemieckie, na kilka godzin przed podpisaniem przez nich kapitulacji. Zniszczył neogotyckie skrzydło ratusza do tego stopnia, że pozostały jedynie mury obwodowe. Poważnym zniszczeniom w wyniku pożaru uległa także wieża, gotycki wykusz i Staromiejski Zegar Astronomiczny. Dzwon spadł, stłukł i częściowo stopił. W wyniku pożaru spłonęła także część archiwum miejskiego z cennymi źródłami dotyczącymi historii Pragi.
W 1947 roku ogłoszono konkurs architektoniczny mający na celu podjęcie decyzji, co zrobić z wypalonymi ścianami obwodowymi neogotyckiego skrzydła. Ostatecznie zdecydowano się wyburzyć mury, pozostawiając tę część praskiego rynku pustą. Ocalało jedynie jedno pole zewnętrzne, które było niezbędne dla statycznego zabezpieczenia wieży ratuszowej. W latach 2017-2018 przeprowadzono gruntowną renowację ratusza, mającą na celu przywrócenie mu bardziej autentycznego wyglądu. Obejmowała ona m.in. naprawę wieży, kaplicy oraz zegara astronomicznego. Koszt remontu wyniósł 48 milionów koron.
Ratusz Staromiejski jest nie tylko ważnym zabytkiem historycznym, ale także popularnym miejscem turystycznym. Mieści się w nim sala ślubów oraz liczne sale wystawowe. Od 1958 roku do 2020 roku ratusz był zarządzany przez Praski Serwis Informacyjny, a obecnie jest to zadanie spółki Prague City Tourism as. Wysoka wartość historyczna i kulturowa ratusza, połączona z jego unikalną architekturą, czyni go jednym z najważniejszych zabytków Pragi.
Źródło: visitczechia.com, prague.eu
Czytaj też: Architektura | Zabytek | Historia | Praga | Czechy
