Ratusz w Sulmierzycach, położonych w województwie wielkopolskim, jest wyjątkowym przykładem drewnianej architektury małomiasteczkowej. Stanowi jedyny w Polsce i najstarszy w Europie zachowany w całości drewniany ratusz, będący świadectwem bogatej historii i tradycji tego miejsca. Położony pośrodku rynku, jest nie tylko symbolem Sulmierzyc, ale także ważnym punktem na mapie zabytków polskiej architektury. Zaliczany jest on do zabytków klasy zerowej, czyli obiektów mających ogromną wartość historyczną i artystyczną, wpisanych na światową listę i chronionych w szczególny sposób.
Historia unikatowego ratusza
Pierwsze wzmianki o Sulmierzycach pochodzą z 1420 roku, a prawa miejskie miejscowość uzyskała w 1457 roku dzięki przywilejowi Kazimierza Jagiellończyka. Mimo burzliwych dziejów, w tym utraty praw miejskich w 1972 roku, które zostały przywrócone już rok później dzięki protestom mieszkańców, Sulmierzyce zachowały w większości swój historyczny charakter.
Ratusz w Sulmierzycach na rycinie z 1917 roku. Źródło: Biblioteka Narodowa
Najstarsza informacja o istnieniu ratusza w mieście pochodzi z 1647 roku. Pierwotny budynek, również drewniany, uległ zniszczeniu podczas pożarów w latach 1658 i 1710. Obecny ratusz został wzniesiony w 1743 roku. Przez lata podlegał licznym przekształceniom, m.in. w 1879 roku obniżono wieżę, zlikwidowano zegar oraz zburzono galerie podcieniowe. Kompleksowa renowacja miała miejsce w latach 1956-1957.
Budynek w 1934 i 2020 roku. Źródło: szukajwarchiwach.gov.pl i s_mile/fotopolska.eu
Ostatni gruntowny remont budynku, przeprowadzony w latach 1991–1994, pozwolił na wyeksponowanie detali architektonicznych, takich jak ciesielskie obramienia otworów czy profilowane belki stropowe. Dzięki staraniom mieszkańców i władz lokalnych ratusz zachował swoją unikalną wartość i stanowi dziś jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych regionu.
Ratusz w Sulmierzycach – architektura
Ratusz jest budynkiem wolnostojącym, zbudowanym na planie prostokąta i wzniesionym w konstrukcji zrębowej. Otynkowany dwukondygnacyjny zabytek przykryto czterospadowym dachem, pokrytym gontem, który przywrócono podczas remontu w latach 50. Charakterystyczne podcienia, wspierane na drewnianych słupach, otaczają budynek z trzech stron. Na dachu znajduje się wieżyczka zwieńczona blaszanym hełmem i chorągiewką z datą „1743”, upamiętniającą rok budowy.
W elewacji frontowej uwagę przyciągają dwubiegowe zewnętrzne schody, prowadzące do wejścia. Na belce nad drzwiami widnieje inskrypcja „ANNO DOM. 1743…”. Wnętrze ratusza zachowało swój pierwotny układ, z pokojem burmistrza oraz salą posiedzeń rady miejskiej na piętrze. Na parterze znajdowały się dawniej archiwum i skarbiec, przystosowane do przechowywania dokumentów i pieczęci, a także areszt miejski.
Współczesność i Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej
Od 1957 roku w ratuszu działa Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej, założone staraniem Leona Piątka. W jego zbiorach znajdują się eksponaty związane z historią regionu, m.in. kolekcje lamp naftowych, zegarów, żelazek oraz chrzcielnica z XVI wieku. Wyjątkowe znaczenie mają oryginalne skrzynie cechowe, które przypominają o tradycjach rzemieślniczych miasta.
Ratusz w latach 60. i obecnie. Źródło: album „Wielkopolska” i Google Maps
Ratusz w Sulmierzycach to nie tylko zabytek architektoniczny, ale także świadek historii miasta i jego mieszkańców. Drewniany budynek, unikatowy w skali Europy, przyciąga turystów i pasjonatów historii. Dzięki trosce o dziedzictwo kulturowe, ratusz pozostaje ważnym punktem na mapie Wielkopolski, przypominając o dawnych czasach i tradycjach, które kształtowały to miejsce przez wieki.
Źródło: zabytek.pl, regionwielkopolska.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Ciekawostki | Drewno | Historia | Miasto | Zabytek | whiteMAD na Instagramie
