Rewitalizacja Opływu Motławy w Gdańsku sprawi, że ten wyjątkowo cenny obszar nie tylko będzie bardziej zadbany. W ramach projektu planowane jest włącznie do parku kolejnych terenów, co sprawi, że powierzchnia parku powiększy się niemal czterokrotnie. Obecnie park Opływu Motławy zajmuje 11 hektarów. Miejski architekt Gdańska chce jednak chronić cały obszar Opływu Motławy i dodać do niego także tereny od strony Olszynki i Oruni-Św. Wojciecha-Lipiec, dzięki czemu powierzchnia parku wyniesie aż 42 hektary.
Zwieńczenie niemal 20-letnich planów
Pierwsze plany zagospodarowania terenów wokół Opływu Motławy na zieleń publiczną zostały zapisane w miejskich dokumentach już ponad 20 lat temu. Takie przeznaczenie ustalają obowiązujące plany miejscowe, m.in. Śródmieście – rejon Dolnego Miasta z 2005 roku oraz Olszynka – rejon ulicy Modrej i Łanowej z 2009 roku. Takie przeznaczenie jest także wskazane w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska oraz Gdańskiej Polityce Wodnej i Gdańskiej Polityce Zieleni. Park Opływu Motławy to również jedno z przedsięwzięć wpisanych do realizowanego w mieście Gminnego Programu Rewitalizacji. Działania podjęte przez Biuro Architekta Miasta to pierwsze kroki w kierunku ustalenia szczegółowego zagospodarowania tego terenu, zgodnie z powyższymi dokumentami i oczekiwaniami mieszkańców.
Park Opływu Motławy – trzeci największy park w Gdańsku
Powierzchnia parku Opływu Motławy to obecnie 11 hektarów. Obejmuje on m.in. teren z charakterystycznymi bastionami nad rzeką Motławą, na odcinku od ul. Okopowej do ul. Elbląskiej, od strony Dolnego Miasta. Pomysł jest taki, by parkiem stał się cały teren opływu Motławy. Taki zabieg sprawi, ze ten cenny krajobrazowo, jak i środowiskowo teren będzie chroniony prawem. A powierzchnia samego parku wzrośnie z 11 hektarów do 42 hektarów, zatem niemal czterokrotnie.
Po pierwsze – konsultacje z mieszkańcami
Władze miasta podchodzą do tematu z dużym poszanowaniem dla zdania samych mieszkańców. Biuro Architekta Miasta rozpoczyna w tej sprawie tzw. proces partycypacyjny, który różni się od konsultacji społecznych tym, że Miasto nie narzuca mieszkańcom gotowego pomysłu na to miejsce. Wręcz przeciwnie. Chodzi o to, by najpierw zebrać opinie mieszkańców, którzy w imieniu swoim oraz tamtejszej przyrody, roślin i zwierząt, przedstawią najpilniejsze potrzeby i wskażą miejsca, które – ich zdaniem – najlepiej spełnią funkcję rekreacyjną.
Innymi słowy – najpierw trzeba postawić diagnozę stanu obecnego przy współudziale mieszkańców, a następnie zaplanować to miejsce tak, by jak najlepiej służyło wszystkim jego użytkownikom, z zachowaniem ochrony jego przyrodniczego oraz historycznego dziedzictwa.
Rewitalizacja Opływu Motławy od Bastionu Gertrudy aż do ujścia
Dyskusja z mieszkańcami dotyczyć będzie całego terenu planowanego parku, od Bastionu Gertrudy aż do ujścia Motławy do Martwej Wisły. Podobne kroki, a więc poznanie w pierwszej kolejności potrzeb mieszkańców – w Nowym Porcie, na Oruni, Biskupiej Górce oraz Dolnym Mieście – podejmowało w poprzednich latach Biuro Rozwoju Gdańska, które jest odpowiedzialne za realizację procesu rewitalizacji kilku gdańskich dzielnic. Od 2017 roku Gminny Program Rewitalizacji obejmuje zresztą część terenów Opływu Motławy i w jego ramach, w ubiegłym roku, odnowiono m.in. dwa bastiony. Pomysł jest taki, by już konkretne działania na całym terenie Opływu Motławy także zostały objęte tym miejskim programem rewitalizacji.
Zielony teren, znajdujący się na granicy trzech dzielnic: Śródmieścia, Olszynki oraz Oruni-Św. Wojciecha – Lipiec, ma powierzchnię 42 hektarów, włączając w to obszary wodne. Po jego zagospodarowaniu, stanie się trzecim co do wielkości parkiem w mieście, po Parku Regana i Parku Południowym.
Trzeci największy park w Gdańsku
Zielony teren, znajdujący się na granicy trzech dzielnic: Śródmieścia, Olszynki oraz Oruni-Św. Wojciecha – Lipiec, ma powierzchnię 42 hektarów, włączając w to obszary wodne. Po jego zagospodarowaniu, stanie się trzecim co do wielkości parkiem w mieście, po Parku Regana i Parku Południowym.
Atrakcje parku Opływu Motławy
Główną atrakcją Opływu Motławy są nowożytne fortyfikacje miejskie, które powstały w XVII wieku według wzorów szkoły staroholenderskiej. Zespół forteczny składa się ze wzniesień bastionów połączonych wałami ziemnymi, a także akwenu Motławy i otaczającej go zieleni sięgającej do ul. Na Szańcach. Od strony zewnętrznej bastiony otaczała zygzakowata podwójna fosa. Z biegiem czasu zewnętrzną fosę osuszono, a pozostawiona wewnętrzna fosa to dzisiejszy opływ Motławy.
Miejsce to wyróżnia się bogatą szatą roślinną, która nawiązuje do eutroficznych zbiorników wodnych i starorzeczy. Można tu podziwiać wiele gatunków roślin wodnych i nadwodnych. Wzdłuż brzegów występują bujne zbiorowiska roślinności ruderalnej. Wzdłuż brzegów rosną również krzewy głogów, z których najstarsze są pozostałością po żywopłotach głogowych, stanowiących kiedyś element fortyfikacji zaprojektowany przez pruską artylerię.
Nad opływem zidentyfikowano też ponad 90 gatunków ptaków, różne gatunki owadów, płazów (w tym żab), a w bastionie św. Gertrudy – siedlisko nietoperzy, co czyni ten obszar jednym z cennych siedlisk przyrodniczych w Gdańsku.
źródło: UM Gdańsk / Kamila Grzenkowska / www.gdansk.pl
zdjęcia: UM Gdańsk / Dominik Paszliński, Piotr Wittman, Biuro Architekta Miasta / www.gdansk.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Ekologia | Place, Skwery, Parki | Gdańsk | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
