Ruiny pałacu w Bychawie

Ruiny pałacu w Bychawie zmienione w ośrodek sztuki. Praca magisterska Kornelii Łączkiewicz

Ruiny pałacu w Bychawie są przedmiotem pracy dyplomowej magisterskiej Kornelii Łączkiewicz, absolwentki Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. Program opiera się na adaptacji obiektu na Lubelski Ośrodek Sztuki – LOS. Główną ideą projektową jest stworzenie miejsca, zrzeszającego zarówno pasjonatów sztuki oraz artystów jak i społeczność, gotową na spotkanie z historią.

Projekt przewiduje zachowanie i zabezpieczenie historycznej substancji zabytkowej ruin, bez bezpośredniej ingerencji w jej tkankę, zgodnie ze sztuką konserwatorską. Uwzględniono udostępnienie jej dla zwiedzających za pomocą pieszych kładek, którymi można również dostać się do nowo projektowanego obiektu. Jego transparentna forma, nieco przesunięta na rzucie względem ruin, pozwala na ich całkowitą prezentację zarówno z wnętrza jak i zewnętrza. W części podziemnej mieści się przestrzeń wystawiennicza z ekspozycją reliktów, będących pozostałością po murach pałacu oraz główna funkcja obiektu – sala koncertowa. Całość spaja betonowy kubik, umożliwiający kontakt z poziomem parteru. W szklanej części obiektu, dostępnej z poziomu ruin, znajduje się kawiarnia oraz wyjścia na kładki i tarasy, prowadzące do punktów widokowych. W osi pierwotnie istniejącego ryzalitu, umieszczono reprezentacyjne schody, będące fantomem przeszłości.

Przed laty, większą część ludności miasta stanowiło społeczeństwo ortodoksyjnych i zasymilowanych Żydów, zmagający się z licznymi konfliktami na tle wyznaniowym. Fakt ten bezpośrednio przyczynił się do powstania różnorodnych opowiadań, a nawet ekranizacji, w których Bychawa została niejednokrotnie wspomniana. Pomysł na adaptację ruin pałacu jest przełożeniem historii na funkcję obiektu i opiera się na stworzeniu ośrodka, w którym każdy odnajdzie dla siebie miejsce – bez względu na wyznanie, pochodzenie czy narodowość i będzie przestrzenią, w której sztuka łączy więzy międzyludzkie.


IDEA:
Głównym założeniem projektowym jest uzupełnienie istniejącej substancji historycznej, w taki sposób, aby podkreślić jej ponadczasową wartość historyczną i przede wszystkim nie przytłoczyć jej. Postanawia się ograniczyć ingerencję w historyczną tkankę murów, a wyłącznie ją zabezpieczyć i udostępnić do zwiedzania. Wobec tego, zaproponowano stworzenie stalowo – szklanych kładek pieszych, które umożliwią spacer wśród zabytkowych ruin i będą jednocześnie stabilizowały ich konstrukcję. Ich celem jest doprowadzenie do punktów widokowych, usytuowanych w dwóch przeciwległych alkierzach. W związku z tym zrodziła się idea dopełnienia istniejącej formy przeszkloną bryłą, która uzupełni jej rozczłonkowaną strukturę, jednocześnie definiując ją.

Transparentność materiału uczyni nowo projektowaną funkcję jeszcze bardziej współzależną od otoczenia. Wykorzystanie szkła sprawi, że stworzy się swego rodzaju dialog między wnętrzem obiektu a zewnętrzem – ruinami, wodami zalewu i przyrodą, który fizycznie będzie obserwowany z poziomów kładek pieszych, spajających ruiny z nowo powstałą formą. W miejscu istniejącego przed laty ryzalitu środkowego umieszczone zostaną reprezentacyjne schody – fantom przeszłości, umożliwiające komunikację bezpośrednio do części ekspozycji w podziemiach. W obiekcie założono wprowadzenie betonowego kubika – łącznika przyziemia z częścią podziemną, w którym opakowana zostanie cała infrastruktura techniczna budynku, wymagana wewnątrz niego oraz pomieszczenia pomocnicze. Główna funkcja Sali koncertowej znajdzie swoje miejsce na poziomie -1. Na tym samym piętrze zostanie ulokowana równie istotna w obiekcie – funkcja ekspozycyjna, ze świetlikami w posadzce, które ukażą to, co nie zachowało się w części nadziemnej, a pozostało w formie reliktów archeologicznych poniżej poziomu terenu.

Wszystkie materiały, wykorzystywane do realizacji idei projektowej są współczesne, ogólnodostępne i mają być wyznacznikiem aktualnych ram czasowych. Ich dobór ma dawać wrażenie lekkości obiektu i podkreślać brak bezpośredniej ingerencji w jego strukturę.

Program prac projektowych powinien opiera się na tym, aby przy wykorzystaniu współczesnych rozwiązań i ogólnodostępnych technologii ocalić świadectwo przeszłości, jakim są ruiny pałacu. W myśl sentencji Hipokratesa ,,Primum non nocere”, dążymy do ocalenia pozostałości po pierwotnie istniejącej formie przy jednoczesnym zachowaniu ostrożności w stosunku zarówno do samego obiektu jak i jego historii. Wprowadzenie nowoczesności w istniejącą substancję zabytkową, wyeksponuje relikty murów, czyniąc z niej architekturę wartościową, która będzie swego rodzaju łącznikiem przeszłości z teraźniejszością. Jak wam się podobają ruiny pałacu w Bychowie w takim wydaniu?

Temat pracy: LOS – Lubelski Ośrodek Sztuki. Adaptacja ruin pałacu w Bychawie na Centrum Artystyczne
Uczelnia: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Wydział: Architektura
Kierunek: Architektura
Katedra: Historii Architektury i Konserwacji Zabytków
Promotor: Dr Inż. Arch. Barbara Teresa Zin, Prof. PK
Autor: Kornelia Łączkiewicz

Czytaj też: Architektura w Polsce | Zabytek | Historia | Portfolio | whiteMAD na Instagramie  | Polscy projektanci