Katedra Świętego Michała w Coventry to jeden z najważniejszych symboli tragedii niszczycielskich bombardowań Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej. Świątynia stanowi namacalny dowód na to, jak zbrojny konflikt potrafi zamienić w gruzy wielowiekowe dziedzictwo, ale jednocześnie inspiruje do odnowy i pojednania. Jej historia sięga średniowiecza, a obecne ruiny i nowoczesna architektura współczesnej katedry stanowią przypomnienie o sile narodu i znaczeniu pokoju.
Pierwsza katedra w Coventry: opactwo św. Marii
Najstarsza katedra w Coventry to opactwo św. Marii, które istniało od 1095 do 1539 roku. Początkowo było to niewielkie opactwo benedyktyńskie, ufundowane przez Leofrica, hrabiego Mercji i jego żonę Godivę. W 1102 roku biskup Robert de Limesey przeniósł tam swoją stolicę z Lichfield, czyniąc je katedrą. Był to ogromny budynek, mający 130 metrów długości. Niestety, w 1539 roku padł ofiarą kasaty klasztorów przez Henryka VIII i został doszczętnie zburzony.
Druga katedra: średniowieczny kościół św. Michała
W XIV wieku w Coventry wybudowano gotycki kościół św. Michała, który w 1918 roku uzyskał status katedry. Był jednym z największych kościołów parafialnych w Anglii i bardzo cennym zabytkiem gotyckiej architektury, wzniesionym z czerwonego piaskowca. Nad świątynią dominowała wysoka na 87 metrów dzwonnica. 14 listopada 1940 roku, podczas bombardowania Coventry przez Luftwaffe, katedra została bardzo poważnie uszkodzona. Ocalała jedynie wieża, fragmenty murów obwodowych oraz brązowy posąg i grobowiec jej pierwszego biskupa, Huyshe’a Yeatmana-Biggsa. Po bombardowaniu i pożarach, ówczesny proboszcz katedry polecił wyryć na ścianie ocalonego ołtarza słowa „Father Forgive” („Ojcze, wybacz”), co stało się symbolem pojednania mieszkańców. Ruiny zostały zachowane jako miejsce pamięci i obecnie stanowią jedną z najważniejszych atrakcji historycznych Coventry.
Świątynia w 1839 roku. Fot. Historic England Archive
Trzecia katedra: odbudowa i nowoczesna architektura
Po wojnie zdecydowano o budowie nowej katedry obok ruin starej świątyni. W 1950 roku przeprowadzono konkurs architektoniczny, który wygrał Basil Spence. W 1962 roku ukończono prace przy nowej katedrze. Obiekt stał się znakiem odrodzenia miasta po tragicznych bombardowaniach, które zniszczyły dużą część historycznego centrum Coventry. Budynek wzniesiono z czerwonego piaskowca, nawiązując w ten sposób do historycznego kościoła, ale nadając mu nowoczesną, modernistyczną formę. Wnętrze nowej katedry wyróżnia się współczesnymi dziełami sztuki, w tym ogromną tkaniną przedstawiającą Chrystusa, autorstwa Grahama Sutherlanda. Witraże, zaprojektowane przez Johna Pipera, składają się z 195 paneli o abstrakcyjnych formach i wyrazistych barwach, stopniowo przechodzących od bieli do głębokiej czerwieni. Znajduje się tam również rzeźba Matki Bolesnej Johna Bridgemana oraz ekran ze szkła przedstawiający świętych i aniołów, autorstwa Johna Huttona. Ocalała wieża nadal służy jako dzwonnica.
Symbole pojednania narodów
Katedra w Coventry stała się też międzynarodowym symbolem pokoju i pojednania dawniej zwaśnionych narodów. W ruinach starej świątyni umieszczono wymowny Spalony Krzyż, powstały z dwóch zwęglonych belek, które znaleziono po bombardowaniu. Jednym z najważniejszych symboli jest Krzyż z Gwoździ, wykonany z trzech gwoździ znalezionych w rumowisku po zniszczonym dachu starej katedry. Stał się on ważnym symbolem, a jego repliki przekazano m.in. zniszczonemu w czasie wojny kościołowi Pamięci Cesarza Wilhelma w Berlinie oraz kaplicy Pojednania przy murze berlińskim. Katedra posiada również kopię Madonny ze Stalingradu – obrazu namalowanego przez Kurta Reubera w 1942 roku w trakcie bitwy o Stalingrad (obecny Wołgograd). Jest on eksponowany również w katedrach Berlina i Wołgogradu jako znak pojednania między dawnymi wrogami. W 1994 roku katedra otrzymała kopię rzeźby Pojednanie, autorstwa Josefina de Vasconcellos. Jej oryginał powstał w 1977 roku i został przekazany Uniwersytetowi w Bradford. Od tego czasu kopie tej rzeźby umieszczono m.in. w parku Pokoju w Hiroszimie, w Stormont w Irlandii Północnej oraz w Berlinie.
Katedra w Coventry – dziedzictwo
Historia katedry św. Michała w Coventry to historia wierności, zniszczenia i odrodzenia. Ruiny starej świątyni przypominają o tragedii wojny, podczas gdy nowoczesna katedra jest symbolem nadziei i pokoju. W Coventry powstał ośrodek pojednania, który inspiruje do refleksji nad przeszłością i przyszłością. To miejsce, które przypomina, że nawet po największym zniszczeniu można odbudować nie tylko budynki, ale i ludzkie serca.
Źródło: coventrycathedral.org.uk, historicengland.org.uk
Czytaj też: Ciekawostki | Zabytek | Historia | Architektura sakralna | Wielka Brytania
