Dawna Warszawa, tak jak wiele innych miast, była otoczona murami obronnymi. Ich pierścień chronił mieszkańców i ich dobytek, ale również ograniczał rozwój przestrzenny miasta. Wobec tego, poza murami Starej Warszawy powstało Nowe Miasto, posiadające własne regulacje prawne, własnego wójta, kościół parafialny, ratusz i rynek.
Nowy rynek powstał na przełomie XIV i XV wieku jako centralny punkt nowo lokowanego miasta. Na początku nadano mu kształt prostokąta o wymiarach 140 m na 120 m. Ograniczały go od wschodu skarpa warszawska, a od zachodu – trakt z Czerska do Zakroczymia. Rynek od początku swojego istnienia otoczony był zabudową drewnianą, a od około 1497 roku stał tam ratusz. Budynki w większości spłonęły w pożarze w 1544 roku. Kolejne zniszczenia w zabudowie dokonane zostały podczas najazdu Szwedów.
Rok 1960, Rynek Nowego Miasta z kościołem sakramentek – zdjęcie (skan) pochodzi z albumu “Warszawa 1960” wyd. Arkady
Kościół pod wezwaniem św. Kazimierza, dominujący w przestrzeni placu, został wzniesiony na terenie dawnej rezydencji, która została w 1688 roku zakupiona przez królową Marię Kazimierę Sobieską i przekształcona w zespół kościelno-klasztorny, mający służyć zakonowi sakramentek. Pracami kierował wybitny holenderski architekt Tylman z Gameren. W 1740 roku wybudowano barokowy budynek klasztorny.
W kolejnych latach kościół podupadł a jego wystrój i bryła zubożały. Kolejnych zniszczeń dokonał pożar z 1855 roku, po którym podjęto się kompleksowej restauracji świątyni.
Przed 1800 rokiem większość zabudowy rynku była już murowana. W roku 1818 Warszawa stała się jednym organizmem miejskim, dlatego niepotrzebny już ratusz rozebrano. W 1868 roku przemianowano oficjalnie dwie pierzeje rynku na ulice, poprzez zabudowę w poprzek północnej części placu. Miejsce to ostatecznie zmieniło swój dawny charakter. Przed II wojną światową rynek Nowego Miasta w Warszawie otoczony był kamienicami wybudowanymi różnych okresach i stylach, czego skutkiem był spory chaos wizualny.
Kościół św. Kazimierza, rok 1945 i 2022.
Koniec lat 50. XX w. i obecnie.
Po wybuchu II wojny światowej klasztor i kościół utrzymywały swoją świetność i unikały zniszczeń aż do sierpnia 1944 roku, kiedy w klasztorze otwarto szpital. Od tego momentu kościół znalazl się pod ostrzałem. Został zniszczony we wrześniu 1944 roku (straty oszacowano na 80%, a pod jego gruzami zginęło około 1000 osób). W tym samym okresie nastąpiło także prawie całkowite zniszczenie pozostałej zabudowy rynku.
Rynek po wojnie i obecnie.
Północno-zachodni narożnik rynku, rok 1944 i 2022. Zdj. Ewa Faryszewska
Północno-wschodni fragment rynku, rok 1944 i 2022. Zdj. Ewa Faryszewska
Po wojnie szczególny nacisk położono na rekonstrukcję pierzei wschodniej i zachodniej rynku, będącej częścią ulicy Freta. Pozostałe kamienice są w większości swobodną rekonstrukcją nawiązującą do form klasycystycznych. Odbudowa rynku i całego Nowego Miasta zakończyła się 1 września 1956 roku. Rynek Nowego Miasta po wojnie funkcjonował dobrze jako przestrzeń publiczna, dzięki istnieniu modnych kawiarni i knajp, a przede wszystkim za sprawą istniejącego tam w latach 1956-2004 kina Wars, znanego z ambitnego i ciekawego programu. Obecnie rynek jest głównie punktem na mapie turystycznej, goszcząc sporadycznie atrakcje dla dzieci czy wydarzenia kulturalne.
Spodobał Ci się ten temat? Znajdziesz u nas więcej historii związanych z polskimi zabytkami! To może Cię zainteresować:
– NIEISTNIEJĄCE ZABYTKI: CZERWONY PAŁAC BRANICKICH W WARSZAWIE
– PERŁY PRZEDWOJENNEJ WARSZAWY: FILHARMONIA NARODOWA KIEDYŚ I DZIŚ
Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Historia
Temat: Stołeczne place: Rynek Nowego Miasta w Warszawie
Źródła: warszawa.fandom.com, placewarszawy.pl, warszawa1939.pl, historiaposzukaj.pl, fotopolska.eu, NAC, domena publiczna
