Historyczny rynek Starego Miasta w Trzebiatowie przejdzie wkrótce rewitalizację i zyska nowy, odświeżony wygląd. Znamy już zwycięzcę konkursu na projekt zagospodarowania przestrzeni. Jest nim biuro JAZ+ Architekci z Warszawy.
Ich koncepcja zdobyła uznanie sędziów tym, że z szacunkiem odnosi się do uwarunkowań historycznych, ale jest przy tym podatna na ewentualne przekształcenia w przyszłości.
Konkurs na nowe zagospodarowanie Rynku władze miejskie zorganizowały we współpracy ze szczecińskim oddziałem SARP.
Rynek w Trzebiatowie na wizualizacji. Źródło: JAZ+ Architekci
Do uczestników należało stworzenie nowej aranżacji, z uwzględnieniem zabytkowego charakteru otoczenia i zachowaniem funkcji rynku jako głównego miejskiego placu. Teren opracowania obejmował blisko 10 tys. m². W obrębie obszaru objętego rewitalizacją znajduje się historyczny ratusz oraz niewielki skwer w południowo-wschodniej części. Ten ostatni należało zachować, ewentualnie przeprojektować, proponując nowe nasadzenia. Regulamin konkursu architektonicznego dopuszczał też m.in. wprowadzenie fontanny lub tzw. mokrego chodnika z dyszami ukrytymi w nawierzchni. Bardzo podkreślono również konieczność uwzględnienia rozwiązań proekologicznych.
Jury składało się z pięciu osób i zasiedli w nim: architekci Marcin Brataniec (przewodniczący), Sławomir Wunsch i Zbigniew Paszkowski, a także Alina Rachańska, przedstawicielka rady miejskiej oraz Robert Rowski, reprezentujący urząd miasta. Funkcję sekretarza konkursu pełniła Anna Pazdur-Czarnowska.
Spośród nadesłanych 26 prac jury postanowiło przyznać trzy nagrody i trzy wyróżnienia.
Pierwsze miejsce otrzymało biuro JAZ+ Architekci (zespół w składzie: Andrzej Jaworski, Julian Żmijewski, Anna Kotowska, Maja Skibińska, Aleksandra Wiktorko-Rakoczy, Zuzanna Trzcińska, Klaudia Wujkowska, Ewa Kuhnert, Małgorzata Chustecka, Joanna Lipnicka, Grażyna Barańska, Aleksandra Kowalczyk i Maryna Tsyhanova). Drugie miejsce zajęło biuro Toprojekt z Rybnika (zespół w składzie: Marek Wawrzyniak, Karol Wawrzyniak, Angelika Frewicz, Karolina Zielonka, Pushkraj Tambdey). Trzecią nagrodę otrzymało biuro Makowscy Mużacz (zespół w składzie: Renata Makowska, Krzysztof Makowski, Łukasz Mużacz).
Głównym założeniem przyjętym w zwycięskim projekcie było stworzenie przestrzeni przyjaznej mieszkańcom, której organizacja funkcjonalna, kompozycja przestrzenna i urządzenie placu małą architekturą sprzyjać będą interakcjom i wydarzeniom. Ważnymi kryteriami w projekcie były: kontekst historyczny, kompozycyjne podkreślenie centralnego miejsca placu i znajdującego się na nim ratusza oraz uczytelnienie ważnych powiązań widokowych i przestrzennych. Równie istotne w doborze rozwiązań architektonicznych i krajobrazowych było korzystanie z miejscowej tradycji, a także z wpisanych w lokalny charakter i koloryt elementów związanych ze współczesną tożsamością miasta.
Rynek w Trzebiatowie przed i po planowanej przebudowie. Źródła: JAZ+ Architekci i Google Maps
Kadr na katedrę przed i po planowanej przebudowie. Źródła: JAZ+ Architekci i Wikimedia Commons
Lokalny charakter staromiejskiej przestrzeni
Rynek w Trzebiatowie otaczają mieszczańskie kamienice z przełomu XVII i XVIII oraz XIX wieku. Proponowane rozwiązania mają być dopełnieniem historycznego charakteru, nie stanowiąc dla niego wizualnej konkurencji. Projekt przewiduje uporządkowanie elementów w obrębie placu przez redukcję informacji oraz wprowadzenie oszczędnego w formie systemu informacji wizualnej.
Wypoczynek wśród zieleni
W odpowiedzi na potrzebę mieszkańców, by Rynek oprócz dostępnych usług umożliwiał także wypoczynek wśród zieleni, w projekcie uwzględniono aranżację trzech placyków wypoczynkowych w obrębie istniejącego zieleńca. Jednym z nich jest ogródek kawiarniany, dwa pozostałe są ogólnodostępne i wyposażone w elementy małej architektury. Zieleniec stanie się miejscem o charakterystycznej, kameralnej atmosferze. Dodatkowy walor relaksacyjny zapewnia kontakt z przyrodą – roślinami kwitnącymi, pachnącymi i wabiącymi owady oraz ptaki. Obecność istniejących i projektowanych drzew na obrzeżach Rynku poprawi lokalny mikroklimat, zapewni cień, przez co zapewni komfort korzystania z tej przestrzeni.
Otwartość i dostępność Rynku
Ważnym kryterium przyjętym w projekcie rozwiązań jest dostępność przestrzeni Rynku i poszczególnych miejsc w jego obrębie dla różnych użytkowników, z wyraźną priorytetyzacją ruchu pieszego. Z uwagi na zdominowanie przestrzeni Rynku przez ruch samochodowy, proponuje się istotną zmianę organizacji ruchu w jego obrębie, a docelowo na większości obszaru zespołu staromiejskiego. Uzasadnieniem takich zmian jest, obok potrzeb funkcjonalnych, otwarcie lokalnej obwodnicy i możliwości przeniesienia ruchu tranzytowego i lokalnego niekierowanego do centrum. Wyznaczenie strefy zamieszkania wpłynie także na wzrost poczucia bezpieczeństwa oraz jakość środowiska. Dodatkowym atutem jest również umożliwienie bezpiecznego połączenia rynku z istniejącą siecią lokalnych tras rowerowych.
Ratusz w centrum miasta
Kompozycja elementów w obrębie Rynku podkreśla centralne miejsce ratusza w przestrzeni fizycznej i społecznej miasta. Wokół budynku została wyznaczona w posadzce strefa wewnętrzna placu, z szczególnym doborem typu i rysunku posadzek oraz elementów małej architektury lub dominant przestrzennych w skali placu. Projektowane zmiany mają służyć stworzeniu czterech charakterystycznych stron rynku, adekwatnych do różnych typów wydarzeń okolicznościowych i codziennych sytuacji.
Zieleń i rozwiązania proekologiczne
Koncepcja zieleni na terenie Rynku opiera się na istniejących elementach zagospodarowania, które zostały dostosowane do zaproponowanego układu przestrzennego i uzupełnione o nowe elementy zieleni wysokiej i niskiej. Szpalery drzew na obrzeżach Rynku zostały uzupełnione, aby stworzyć układ regularnych, rytmicznych nasadzeń. Docelowo wskazana jest wymiana istniejących, silnie przyciętych lip na nowe egzemplarze i prowadzenie ich w formie alejowej, bez mocnej korekty koron. Wzdłuż ul. Słowackiego zaproponowano nowy szpaler drzew, uzupełniający regularną kompozycję. W sąsiedztwie fontanny wprowadzone zostało drzewo z gatunku buk pospolity. Drzewo stanowi element nawiązujący do lokalnego krajobrazu i zieloną dominantę, która nada przestrzeni rozpoznawalny charakter, a mieszkańcom zapewni cień w tej części placu. Woda deszczowa jest kierowana na wodoprzepuszczalne nawierzchnie oraz zieleniec, dzięki czemu minimalizowana jest potrzeba nawadniania roślinności woda pitną. Woda nadmiarowa jest przekierowana rynsztokami do kanalizacji lub innych obiektów systemu małej retencji miejskiej poza terenem opracowania.
Projekt: Andrzej Jaworski, Julian Żmijewski, Anna Kotowska, Maja Skibińska, Aleksandra Wiktorko-Rakoczy, Zuzanna Trzcińska, Klaudia Wujkowska, Ewa Kuhnert, Małgorzata Chustecka, Joanna Lipnicka, Grażyna Barańska, Aleksandra Kowalczyk i Maryna Tsyhanova
Źródło: JAZ+ Architekci (Instagram, Facebook)
Czytaj też: Place, Skwery, Parki | Meble miejskie | Zieleń | Miasto | whiteMAD na Instagramie
Tak rynek wygląda obecnie:
