Salzhaus (Dom Solny) był jednym z najbardziej charakterystycznych i historycznie znaczących budynków w centrum Frankfurtu nad Menem. Zlokalizowany na placu Römerberg, stanowił północno-wschodnią część kompleksu ratusza (Römer) w Altstadt – starym mieście Frankfurtu. Jego dzieje sięgają XIV wieku, a architektura łączyła elementy gotyckie i renesansowe, czyniąc budynek jednym z najważniejszych osiągnięć renesansu w niemieckojęzycznym świecie. Kres jego istnienia nadszedł wraz z ciężkimi bombardowaniami miasta podczas II wojny światowej.
Pierwsze wzmianki o Salzhaus pochodzą z 1324 roku, kiedy budynek służył jako miejsce handlu solą – stąd też jego nazwa. W XVII wieku obiekt został gruntownie przebudowany lub wzniesiony na nowo w stylu późnorenesansowym. Dzięki bogatej fasadzie wyrzeźbionej w drewnie i kamieniu, Salzhaus zyskał opinię jednego z najpiękniejszych budynków w Europie Środkowej, porównywanego m.in. do słynnego Domu Kammerzellów w Strasburgu. W 1843 roku miasto nabyło Dom Solny, łącząc go z sąsiednim budynkiem. W 1890 roku obiekt stał się siedzibą miejskich urzędników, a wcześniej – w latach 1887–1888 – przeszedł gruntowną renowację.
Budynek pod koniec XIX w. Fot. Photoglob AG, Zurich, Switzerland – Carl Friedrich Mylius (1827-1916)/Wikimedia Commons
Salzhaus był znany z wyjątkowego połączenia elementów gotyckich i renesansowych. Parter kamienicy wykonano z lokalnego czerwonego piaskowca. Nad masywną podstawą wznosiła się szachulcowa konstrukcja o charakterystycznych proporcjach: wysokość budynku wynosiła 22 metry, z czego niemal połowę zajmował dach o strzelistym kształcie. Bogato zdobiona fasada Salzhaus stanowiła symbol mistrzostwa ówczesnych rzemieślników. Rzeźbione detale i reliefy przyciągały uwagę swoją finezją i kunsztem, a budynek uchodził za klejnot miejskiej architektury.
Salzhaus w 1900 roku i obecnie. Fot. Mylius, Public domain, via Wikimedia Commons i Yair-haklai, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Podczas II wojny światowej Frankfurt doświadczył licznych nalotów bombowych, które w znacznym stopniu zniszczyły jego historyczne centrum. Salzhaus, choć przetrwał pierwsze bombardowania w 1943 roku, został doszczętnie zniszczony 22 marca 1944 roku, kiedy miasto padło ofiarą jednego z najcięższych ataków. Spłonęło wnętrze budynku, a także wyższe kondygnacje. Ocalała jedynie kamienna podstawa i fragmenty fasady.
Budynek w II poł. XIX w. i obecnie. Fot. Carl Friedrich Mylius, Public domain, via Wikimedia Commons i Mylius, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Po zakończeniu wojny rozpoczęto usuwanie gruzów i rekonstrukcję najważniejszych budynków. W przypadku Salzhaus zdecydowano o nowoczesnej odbudowie w duchu powojennego funkcjonalizmu. Budynek ukończono w 1952 roku, zachowując historyczny parter, ale wznosząc nad nim proste piętra w konstrukcji żelbetowej. Mimo ograniczeń materiałowych, nowa wersja Domu Solnego wyróżniała się artystycznymi elementami, takimi jak szklana mozaika autorstwa Wilhelma Geißlera przedstawiająca feniksa – symbol odrodzenia miasta z ruin.
Römer w 1870 i 2022 roku. Fot. Historisches Museum, Frankfurt i Mylius (GFDL 1.2 or FAL), via Wikimedia Commons
Od lat 80. XX wieku pojawiają się propozycje rekonstrukcji Salzhaus w jego pierwotnej formie. Pomimo znacznego zainteresowania i poparcia społecznego, projekty te nie zostały zrealizowane z powodu braku funduszy. W 2004 roku w Historisches Museum we Frankfurcie zaprezentowano fragmenty oryginalnej fasady, które przetrwały w miejskich archiwach – około 60% historycznych elementów pozostaje w dobrym stanie, co czyni rekonstrukcję technicznie możliwą.
Salzhaus na pocztówce z 1900 roku i to samo miejsce dziś. Fot. Wikimedia Commons i Yair-haklai, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Obecnie Salzhaus pełni funkcję budynku administracyjnego. Na parterze mieści się centrum informacji turystycznej, a wyższe kondygnacje wykorzystywane są na potrzeby biurowe. Choć nowoczesny wygląd odbudowanego budynku znacząco różni się od jego renesansowego pierwowzoru, parter z czerwonego piaskowca wciąż przypomina o historycznym dziedzictwie tego miejsca.
Źródło: fnp.de, veikkos-archiv.com
Czytaj też: Ciekawostki | Sztuka | Niemcy | Zabytek | Historia | whiteMAD na Instagramie
