Schronisko nad Morskim Okiem
Fot. Cybularny, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons

Schronisko nad Morskim Okiem – najpiękniej położony obiekt w Tatrach Polskich

Schronisko PTTK nad Morskim Okiem położone jest nad jednym z najpiękniejszych jezior górskich w Polsce. Z okien werandy podziwiać można nie tylko słynny zbiornik wodny, ale także malowniczo górujące nad nim Rysy. Obiekt składa się z dwóch części: Starego Schroniska pochodzącego z XIX wieku i Nowego Schroniska, wybudowanego w 1908 roku przez Towarzystwo Tatrzańskie. Budynek został w 1976 roku uznany za zabytkowy i jest chroniony prawem.

Najwcześniejsze wzmianki o istniejącym obiekcie w tym rejonie pochodzą z roku 1823. Pierwsze schronisko zostało wybudowane w roku 1827 przez Emanuela Homolacsa, właściciela terenów wokół jeziora. Nie miało jeszcze szyb i było bardzo skromnie wyposażone. Kilkukrotnie je remontowano, jednak w latach 50. i 60. XIX wieku było już w bardzo złym stanie.

Schronisko przed pożarem, XIX w. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

Zobacz

W 1865 r. schronisko spłonęło. Dopiero w 1874 r. Towarzystwo Tatrzańskie rozpoczęło budowę nowego obiektu. Postawiono niewielki drewniany budynek z miejscami noclegowymi dla 25 osób. Obiekt otwarto 3 sierpnia 1874 r., a na uroczystości byli obecni m.in. Adam Asnyk i Helena Modrzejewska. Z inicjatywy Leopolda Świerza 16 września 1875 r. schronisko nazwano imieniem Stanisława Staszica.

Tymczasowe schronisko Tow. Tatrz. nad Morskim Okiem w 1899 r. Fot. CBN Polona

W kolejnym okresie powoli podnoszono standard schroniska. W roku 1891 rozbudowano je do powierzchni 252 m kw. i 27 pokojów dwuosobowych oraz dostawiono obok drugi budynek przeznaczony na wozownię, służącą turystom do „garażowania” konnych powozów. Schronisko służyło turystom w sezonach letnich do nocy z 1 na 2 października 1898 r., kiedy to kolejny pożar strawił budynek. Po pożarze właściwego schroniska jego rolę przejęła wozownia i pełni ją do dziś. Obecnie tzw. Stare Schronisko (była wozownia) jest najstarszym istniejącym schroniskiem w Tatrach Polskich.

Schronisko nad Morskim Okiem
Nowe Schronisko, pocz. XX w. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

Obecne Nowe Schronisko wybudowano w 1908 r. i od tej pory jest ono jednym z najpopularniejszych obiektów noclegowych w całych Tatrach. Nadano mu styl zakopiański, którego twórcą jest Stanisław Witkiewicz. Inspiracją dla niego było tradycyjne góralskie budownictwo i wzornictwo, do którego dodał nieco motywów z obowiązującego wówczas stylu secesyjnego. W ten sposób powstały zachwycające do dziś obiekty – drewniane, budowane z płazów metodą zrębową, kryte gontem, często na wysokiej kamiennej podmurówce. Charakterystycznym elementem stylu są liczne zdobienia.

Pocztówka z 1912 r. i to samo miejsce obecnie. Źródło: AKON Ansichtskarten Online https://akon.onb.ac.at i Cybularny, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons

Podczas II wojny światowej budynek wykorzystywany był przez niemiecki oddział straży granicznej. W latach 1945-1980 schronisko prowadzone było przez Wandę i Czesława Łapińskich. Od tej pory historia budynku nieodłącznie związana jest z tym nazwiskiem – dziś kierowaniem schroniska zajmuje się Maria Łapińska, wraz z synem i córką.

Schronisko nad Morskim Okiem
Schronisko nad Morskim Okiem, rok 1949. Źródło: NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/

W latach 70. XX wieku, kierując się koniecznością ochrony jeziora, dyrekcja TPN zamierzała przenieść oryginalny obiekt do planowanego skansenu architektury tatrzańskiej, a w jego miejscu wznieść nowy budynek bez funkcji noclegowych i gastronomicznych, mieszczący dyrekcję parku narodowego, muzeum alpinizmu, dyżurkę GOPR i pokoje gościnne dla wąskiego grona osób związanych z dyrekcją parku. Planów tych nigdy nie zrealizowano.

Po remoncie kapitalnym w latach 1988–1992 schronisko dysponuje 79 miejscami noclegowymi. Posiada też restaurację i bar oraz mieści stację ratunkową TOPR. W 1997 roku schronisko odwiedził papież Jan Paweł II, który był miłośnikiem gór i pieszych wędrówek.

Źródło: schroniskomorskieoko.pl, dobreschronisko.pl

Czytaj też: Architektura w Polsce | Historia | Drewno | Ciekawostki | Podróże

BESTSELLERY W NASZYM SKLEPIE

przesuń i zobacz więcej