Stare Miasto w Częstochowie, przez lata zaniedbywane pod względem materialnym i społecznym, wreszcie doczekało się projektów, które mogą odmienić jego oblicze. Szczególnie ważne miejsce w tych planach zajmuje odbudowa historycznych kamienic w miejscu, gdzie dziś stoi modernistyczny Dom Handlowy Puchatek, oraz rewitalizacja ulicy Garncarskiej. Projekt częściowej metamorfozy zdegradowanego obszaru częstochowskiej starówki przygotował Piotr Skorupa, absolwent Wydz. Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz architekt wnętrz.
Stare Miasto w Częstochowie było kiedyś tętniącym życiem centrum, jednak z biegiem czasu i przez różne historyczne wydarzenia, uległo znacznemu zniszczeniu. Przed II wojną światową w miejscu obecnego Domu Handlowego Puchatek znajdowała się zwarta zabudowa zarówno od strony Starego Rynku, jak i ulicy Warszawskiej, oddzielonych wąską ulicą Gęsią. Kamienice, znajdujące się w sercu dawnego getta, zostały rozebrane nakazem okupanta, zaś władze miasta poszerzając jezdnię ulicy Mirowskiej utrwaliły dużą wyrwę w zabudowie.
Stary Rynek w latach 20., widoczna wyburzona pierzeja. Fot. Mariusz Brzeziński/fotopolska.eu
Obecny Dom Handlowy Puchatek, powstały w 1975 roku według projektu architekta M. Kruszyńskiego, stoi w miejscu tej niegdyś zwartej zabudowy. Budynek ten, choć charakterystyczny dla okresu PRL, budzi mieszane uczucia wśród mieszkańców Częstochowy. Wielu z nich uważa, że przypadkowa lokalizacja i forma obiektu nie pasują do zabytkowego charakteru Starego Miasta, które sąsiaduje z najstarszym w mieście kościołem farnym Św. Zygmunta, pochodzącym z XIV wieku.
Stary Rynek w Częstochowie obecnie i na wizualizacji. Fot. Piotr Skorupa
Przez lata pojawiały się różne propozycje modernizacji Domu Handlowego Puchatek, jednak brakowało zdecydowanej wizji przywrócenia dawnej zabudowy w tym miejscu. Piotr Skorupa postanowił opracować projekt odbudowy kamienic na podstawie przedwojennych planów i fotografii tej części miasta. Jego zdaniem kluczowe w przypadku lokalnej, jurajskiej architektury i jej odtwarzania, jest stosowanie tradycyjnych materiałów wykończeniowych, takich jak kamień wapienny, cegła czerwona, drewno, tynki gliniane oraz wapienne – wszystko to w odpowiednich proporcjach.
Stary Rynek w Częstochowie obecnie i na wizualizacji. Fot. Piotr Skorupa
„Obecnie Stare Miasto w Częstochowie uchodzi za jedną z najbardziej zaniedbanych historycznych dzielnic w Polsce, kolejne kamienice popadają w ruinę a na ich miejsce powstają koszmarki architektoniczne, niczym nie nawiązujące do ważnej dla dziejów miasta lokalizacji” – pisze Piotr Skorupa. Jego wizja zakłada rekonstrukcję pierzei zachodniej Starego Rynku oraz pierzei wschodniej ulicy Warszawskiej, co pozwoliłoby na przywrócenie historycznego układu urbanistycznego tego obszaru. Odbudowa kamienic nie tylko przyczyniłaby się do odzyskania przez Stare Miasto jego dawnego charakteru, ale również mogłaby stać się impulsem do dalszej rewitalizacji tej części Częstochowy.
Równocześnie z projektem odbudowy kamienic, Piotr Skorupa zaproponował także rewitalizację ulicy Garncarskiej. Choć zabudowa tej ulicy wciąż istnieje, brak jest kompleksowych działań mających na celu jej odnowienie. Inspiracją dla zaprezentowanej wizji renowacji i odbudowy kamienic były zachowane detale architektoniczne i charakterystyczny typ zabudowy. Projekt ten miałby szansę stać się wzorem dla dalszych działań rewitalizacyjnych na Starym Mieście.
Ul. Garncarska przed i po metamorfozie. Fot. Google Maps i Piotr Skorupa
Projekt rewitalizacji ulicy Garncarskiej podkreśla konieczność odnowienia nie tylko samych budynków, ale także infrastruktury miejskiej i przestrzeni publicznych. Odzyskanie Starego Miasta przez mieszkańców, przywrócenie mu życia i funkcji społecznych oraz estetycznych, to główne cele, do których zdaniem architekta powinny dążyć władze Częstochowy.
Ul. Garncarska przed i po metamorfozie. Fot. Google Maps i Piotr Skorupa
Zrealizowanie tych wizji mogłoby nie tylko poprawić estetykę tej części miasta, ale także przyczynić się do jej ożywienia społecznego i gospodarczego. To także szansa na przywrócenie Częstochowie części jej historycznego dziedzictwa, a jednocześnie stworzenie atrakcyjnej przestrzeni miejskiej, która przyciągnie zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Projekt ten, jeśli zostałby zrealizowany, mógłby stać się wzorem dla innych polskich miast borykających się z problemami degradacji historycznych centrów. Władze Częstochowy i jej mieszkańcy mają teraz okazję, aby wspólnie dążyć do tego ambitnego celu, który może przynieść długofalowe korzyści dla całej społeczności miejskiej.
Źródło: Piotr Skorupa / https://scopeinterior.pl/
Czytaj też: Architektura w Polsce | Metamorfoza | Urbanistyka | Miasto | Ciekawostki
