Świdermajery zostaną otwarte już ósmego czerwca. Tego dnia ich właściciele pozwolą gościom zobaczyć ich wnętrza, ogrody i podwórka. W sumie zobaczyć będzie można dziewięć budynków w Otwocku i Józefowie. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
Domy typu świdermajer są unikalnym przykładem polskiej architektury. Ich budowa rozwijała się od lat 80. XIX wieku nad rzeką Świder. Najczęściej budynki pełniły funkcję domów letniskowych. Ich unikalną cechą są zdobienia. Rzemieślnicy pracując z drewnem często sięgali po podręcznik “Wzornik detalu snycerskiego” Bernharda Liebolda z 1880 roku. Autor zamieścił w nim wiele szczegółowych rysunków prezentujących przykłady zastosowania dekoracji. Dzięki temu powstawały między innymi profilowane deski pokrywające elewacje, dekoracyjne szczyty, naczółki, balustrady, okiennice, werandy, drewniane gzymsy a także finezyjnie opracowane narożniki.
Czy świdermajery to jedynie malownicze ruiny, do których pasuje określenie „trudne piękno”? A może nic nie warte drewniaki, zamieszkałe przez problematycznych lokatorów? Stereotypy związane z drewnianymi willami, reliktami letniskowej i uzdrowiskowej okolicy, chcą odczarować członkowie i członkinie Stowarzyszenia Właścicieli, Mieszkańców i Miłośników Domów Drewnianych na Linii Otwockiej – Świdermajerowie.
Stowarzyszenie „Świdermajerowie” powstało w 2023 roku, aby wspierać właścicieli domów i działać na rzecz zachowania architektury drewnianej. Zrzeszone osoby posiadają wille i historyczne budynki w Aninie, Falenicy, Józefowie i Otwocku. Najstarszy pochodzi z 1880 roku. To twardo stąpający po ziemi pasjonaci i praktycy, którzy mają różnorodne doświadczenie zawodowe i są organizacją międzypokoleniową. Popularyzują dziedzictwo linii otwockiej, lobbują na rzecz wypracowania systemowych rozwiązań dla jego ochrony i dofinansowania. W pierwszej edycji Domów Otwartych, w czerwcu 2023 roku, która odbyła się jako część Festiwalu Świdermajer, udział wzięło kilkaset osób. Pod willami stały kolejki chętnych do wejścia. W tym roku zobaczyć będzie można inne budynki.
Chcemy pokazać, że każdy z naszych domów skrywa w sobie fascynujące historie ważne dla tożsamości miasta. I oczywiście toczy się w nich życie: remonty, nasadzenia, poszukiwania wykonawców, czy dotacji – to nasza codzienność – tłumaczy Joanna Mikulska, Prezeska Stowarzyszenia, mieszkanka ponad stuletniej Willi Swoboda w Otwocku.
Właściciele mają wolną rękę w tym co i jak pokazują. Niektórzy spotykają się z osobami uczestniczącymi na posesji, inni wpuszczają na klatkę schodową, do pomieszczeń, a nawet na strych.
Zobaczymy niezwykły ogród, w którym zatopiona jest willa Stawikowskich w Józefowie, piękne ornamenty przygotowywanej do remontu willi Irenka, którą wybudował dla siebie carski oficer. Balsamicznym, sosnowym powietrzem odetchniemy przy imponującej rozmiarami willi położonej przy rzece Świder. Będzie również okazja obejrzeć dwa świeżo wyremontowane domy, w tym willę Słoneczna Polana w Otwocku, znaną jako willa Dietricha. Prawdziwa gratka to wejście do słynnych, budynków z centrum Otwocka – willi Rechta oraz wilii Szeliga. Ta ostatnia należała kiedyś do rodziny Perechodników i pełniła nie tylko funkcje mieszkalne ale również znajdowały się tu siedziby stowarzyszeń, sklepy, gabinety lekarskie – wymienia Katarzyna Chudyńska-Szuchnik, członkini Stowarzyszenia, autorka książki „Świdermajerowie” od której organizacja wzięła swoją nazwę.
Wydarzenie Domy Otwarte odbywa się 8 czerwca w godzinach 10.00-19.00 na terenie Otwocka i Józefowa. Na wizytę w każdym domu przewidziane jest 45 minut, wstęp wolny, bez zapisów. Osoby odwiedzające przemieszczają się we własnym zakresie. Dla gości będzie przygotowana mapka z adresami dostępna na FB Świdermajerowie oraz w kolejnych lokalizacjach a także bezpłatna publikacja „Pod trzema warstwami linoleum. Historia ukryta w domach” z tekstami monograficznymi zwiedzanych dziewięciu willi autorstwa Katarzyny Chudyńskiej-Szuchnik oraz Lidii Głażewskiej-Dańko.
Dzień zakończy koncert zespołu Świdermajer Orkiestra, który odbędzie się przy domu Rogalskich, na ulicy Mickiewicza 42 (niedaleko plaży miejskiej). To folk-rockowa grupa, wywodząca się z Otwocka, która czerpie inspiracje z lokalnego mikroświata. Wśród utworów wykonywanych przez zespół nie zabraknie muzycznej aranżacji fragmentu wiersza „Wycieczka do Świdra”, z którego pochodzi określenie „świdermajer”. Konstanty Ildefons Gałczyński napisał wiersz w 1949 roku po wizycie w willi rodziny Maksimowych, położonej w Świdrze, po sąsiedzku z miejscem ostatniej wizyty i zarazem koncertu.
DOMY OTWARTE
8 czerwca 2024
10.00 – 11.00 Dom Drewniany, ul. Ojca Rafała Kalinowskiego 11, Otwock
11.00 – 12.00 Willa Dietricha, ul. Jaremy 5, Otwock
12.00 – 13.00 Willa Swoboda, ul. Tadeusza Kościuszki 39, Otwock
13.00 – 14.00 Willa Szeliga, ul. Kościelna 18, Otwock
14.00 – 15.00 Willa Rechta / Hotel Polski, ul. Kościelna 23, Otwock
15.00 – 16.00 Willa Stawikowskich, ul. 3 Maja 92, Józefów
16.00 – 17.00 Willa Benkówka, ul. 3 Maja 100, Józefów
17.00 – 18.00 Willa Irenka, ul. Zielona 1, Józefów
18.00 – 19.00 Dom Rogalskich, ul. Adama MIckiewicza 42, Otwock Świder
19.00 Koncert: Świdermajer Orkiestra, Dom Rogalskich
Wydarzenie Domy Otwarte https://fb.me/e/h9qBZkLNI
Organizatorzy: Stowarzyszenie Właścicieli, Mieszkańców i Miłośników Domów Drewnianych na Linii Otwockiej – Świdermajerowie. Działanie „Domy Otwarte” jest finansowane z budżetu Miasta Otwocka. Właściciele udostępniają swoje domy do zwiedzania dla lokalnej społeczności pro bono.
zdjęcia: Lidia Głażewska-Dańko
źródło: materiały organizatora
Czytaj też: Dom jednorodzinny | Ciekawostki | Wille i rezydencje | Polecane | whiteMAD na Instagramie
