Synagoga Nożyków, zlokalizowana przy ulicy Twardej 6 w Warszawie, przechodzi kolejną fazę renowacji. Po zakończonym w zeszłym roku generalnym remoncie dachu, przyszedł czas na elewację budynku, która od dawna wymagała naprawy. Zniszczone tynki, spękania oraz zawilgocenia sprawiły, że fasada frontowa stała się niebezpieczna dla przechodniów.
Obecnie prowadzone są prace nad naprawą i odtworzeniem detali sztukatorskich, a także odświeżeniem pierwotnej kolorystyki elewacji. Remont obejmuje również naprawę schodów wejściowych oraz elementów metaloplastyki. Prace, które mają zakończyć się jesienią, są częściowo finansowane przez miasto stołeczne Warszawa, które przeznaczyło na ten cel blisko 370 tysięcy złotych.
Budynek przed rozpoczęciem prac. Fot. Stołeczny Konserwator Zabytków
Historia synagogi Nożyków
Synagoga Nożyków to jedyna przedwojenna działająca bożnica w Warszawie. Została zbudowana w latach 1898-1902 z inicjatywy Zalmana Nożyka, warszawskiego kupca, który ufundował budowę tego wyjątkowego miejsca kultu. Budynek, zaprojektowany prawdopodobnie przez Leandro Marconiego, stanowi przykład neoromańskiej architektury z elementami bizantyjskimi i mauretańskimi. Mieszcząca około 600 osób synagoga była przeznaczona dla społeczności ortodoksyjnej.
Bożnica w 1944 i 2022 roku. Fot. USHMM, fotograf George Kadish Zvi Kadushin i whiteMAD/Mateusz Markowski
Podczas II wojny światowej budynek został zdewastowany przez Niemców, a następnie pełnił funkcję stajni i magazynu. Choć podczas powstania warszawskiego synagoga doznała znacznych uszkodzeń, jej konstrukcja pozostała nietknięta. Po wojnie budynek został zabezpieczony i częściowo odnowiony. W latach 1977-1983 przeprowadzono gruntowną renowację, która przywróciła synagodze jej pierwotny wygląd. Dobudowano wówczas także nową część.
Budynek synagogi pod koniec lat 70. i w roku 2022. Fot. „Spotkania z Zabytkami” nr 3-4 (21-22) 1985 i whiteMAD/Mateusz Markowski
Dziś synagoga Nożyków służy nie tylko jako miejsce modlitw, ale także pełni rolę ośrodka kultury żydowskiej, organizując liczne wydarzenia, takie jak wystawy, koncerty czy spotkania. Mimo incydentów antysemickich, które miały miejsce w latach 90. i na początku XXI wieku, obiekt pozostaje ważnym zabytkiem Warszawy i świadkiem jej historii, wpisanym do rejestru zabytków.
Źródło: UM Warszawa
Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Architektura
