Kamil BiałasMiasto Gdynia dba o modernistyczne zabytki, w ramach prac odnowiono oświetlenie w historycznych budynkach. Pokazujemy kilka przykładów udanych renowacji.
Gdynia była jednym z najnowocześniejszych miast w Polsce. Elektryfikacja miasta nastąpiła w latach 1924-1925. Nowoczesne oświetlenie elektryczne wprowadzone w okresie międzywojennym otworzyło zupełnie nowe możliwości rozświetlania wnętrz, wejść do budynków oraz przestrzeni otwartych.
W dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce działało kilka firm produkujących oprawy oświetleniowe. Wśród nich można wymienić Zakłady Elektrotechniczne Bracia Borkowscy oraz Fabrykę Żyrandoli Elektrycznych A. Marciniak. Napisy świadczące o produkcji można znaleźć na historycznych oprawach oświetleniowych.
Renowacją cennych elementów oświetlenia zajmuje się Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. Eksperci zwracają uwagę na różnorodność lamp występujących w Gdyni. Ówcześnie montowane elementy oświetlające miały różne formy plastyczne. W latach 20. XX wieku stosowano jeszcze eleganckie oprawy oświetleniowe w stylu art déco. Kilka lat później w budynkach modernistycznych zaczęły pojawiać się oprawy prostsze i bardziej dyskretne. Wszystkie są przykładem genialnego designu i świadectwem nowoczesnych rozwiązań technicznych o artystycznej i funkcjonalnej wartości.
Rodzaje opraw oświetleniowych były stylistyczne powiązanie z przestrzenią wnętrza lub architekturą budynku, stanowiąc ich znakomite dopełnienie. W budynkach modernistycznych niejednokrotnie lokalizowano je w strukturze budynku tj. w specjalnie do tego przeznaczonych wnękach i niszach konstrukcji – czytamy w komentarzu Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdyni.
Montowane przed wojną oświetlenie stanowiło formę dopełnienia architektury budynków. Ówczesne projekty architektoniczne charakteryzowały się tym, że architekci projektowali budynki od „a do zet”, dbając o każdy detal projektu. Dlatego tak ważne jest, by maksymalnie długo przetrwały w oryginalnej formie.
Czytaj też: Modernizm | Gdynia | Zabytek | Ciekawostki
-
- Lampa wisząca z końca lat 20. XX w. na klatce schodowej w budynku d. Banku Gospodarstwa Krajowego przy ul. 10 Lutego 8
-
- Lampa z końca lat 20. XX w. przed wejściem do budynku d. Biura Budowy Portu przy ul. Waszyngtona 38
-
- Oprawa oświetleniowa we wnętrzu dworca kolejowego Gdynia Główna przy Pl. Konstytucji 1, lata 50. XX w.
-
- Współczesna oprawa oświetleniowa umieszczona w pierwotnej specjalnej niszy sufitu na klatce schodowej budynku przy ul. 3 Maja 27-31
-
- Lampa wisząca w stylu art deco z końca lat 20. XX w. w głównym holu budynku Banku Polskiego przy ul. 10 Lutego 20-22
-
- Sygnatura producenta A. Marciniak na lampie z lat 30. XX w. z budynku Sądu Rejonowego przy pl. Konstytucji 5
-
- Nowoczesna podświetlana tabliczka adresowa na elewacji budynku przy ul. Architektów 21, lata 30. XX.
-
- Nowoczesna oprawa oświetleniowa z lat 30. XX w. w formie prostopadłościanu w podcieniu wejściowym do willi w Orłowie
fot. Biuro MKZ i Bartłomiej Ponikiewski, źródło: UM Gdynia