W połowie lat 20. XX wieku Walter Gropius zaprojektował w Dessau unikatowy budynek dla dwóch czołowych reprezentantów Bauhausu: Wassily’ego Kandinsky’ego i Paula Klee. Powstała w latach 1925–26 willa Kandinsky/Klee stanowiła jeden z sześciu domów mistrzowskich (Meisterhäuser), w których architekt łączył funkcjonalizm z eksperymentem malarskim. W Dessau projekt ten ukazywał wizję wspólnoty mistrza i ucznia oraz uwypuklał idee Bauhausu, łączące sztuki wizualne z rzemiosłem i nowymi technologiami.
Architektura budynku wyłamywała się ze wszelkich dekoracyjnych schematów epoki. Gropius sięgnął po proste formy geometryczne: kubiczną bryłę z płaskim dachem i przeszkleniami sięgającymi od podłogi do sufitu. Ściany z jasnego betonu i żelbetowe nadproża zostały pozostawione w surowej, białej tonacji, co pozwoliło podkreślić ich rzeźbiarski charakter. Dzięki umiejętnie rozmieszczonym oknom wnętrza zyskały bezpośredni kontakt z otaczającym willę sosnowym lasem, a granica między naturą i przestrzenią mieszkalną uległa optycznemu zatarciu.
Wnętrza zaprojektowane przez Kandinsky’ego i Klee były kontynuacją ich malarskich poszukiwań. Ściany, sufity i wbudowane meble stały się płótnami dla ekspresyjnych kompozycji geometrycznych i organicznych. Każda część domu odznaczała się indywidualną paletą kolorystyczną – od energetycznych żółci i błękitów po stonowane odcienie szarości i głębokie fiolety. Artyści wykorzystywali przestrzeń jako narzędzie do wywoływania określonych emocji, tworząc wnętrze jednocześnie funkcjonalne i prowokujące zmysły.
Po zamknięciu Bauhausu w 1932 roku dom przeszedł liczne przebudowy, które zatarły jego pierwotny wyraz. Dopiero na początku lat 90. XX wieku podjęto pierwsze prace konserwatorskie, a od 2017 roku Wüstenrot Stiftung prowadziła gruntowną rekonstrukcję części poświęconej Kandinsky’emu i Klee.
W trakcie prac przywrócono oryginalne warstwy malarskie, odtworzono oryginalne kolorystyki, a także zmodernizowano dach i instalacje, zachowując przy tym historyczną strukturę i kubaturę obiektu. W 2019 roku, w setną rocznicę powstania szkoły Bauhausu, willa ponownie otworzyła swoje wnętrza dla zwiedzających.
Dziś Willa Kandinsky/Klee w Dessau uznawana jest za ikonę dziedzictwa modernizmu i symbol harmonii między architekturą a sztuką. Wpisana na listę UNESCO, stanowi nieustanną inspirację dla architektów, projektantów wnętrz i artystów. Jej historia dowodzi, że dom może być czymś więcej niż schronieniem – może służyć za przestrzeń twórczą, eksperyment i manifest ideowy.
zdjęcia: Thomas Wolf © Wüstenrot Stiftung
Czytaj też: Wille i rezydencje | Modernizm | Niemcy | Historia | whiteMAD na Instagramie
