Prace konserwatorskie w kościele Res Sacra Miser przy Krakowskim Przedmieściu 62 w Warszawie od lat są wspierane finansowo przez miasto stołeczne Warszawa. Od 2016 roku świątynia, która przetrwała bez większych zniszczeń czasy II wojny światowej, przechodzi stopniową renowację. W 2024 roku dotacja miasta wynosi 265 122 zł i zostanie przeznaczona na konserwację rzeźb i obrazów znajdujących się w ołtarzu głównym.
Kościół Res Sacra Miser, założony w 1664 roku w dawnej sali jadalnej pałacu Adama Kazanowskiego, jest jednym z nielicznych obiektów sakralnych w Warszawie, które przetrwały działania wojenne w nienaruszonym stanie. Świątynia, pierwotnie klasztor karmelitanek bosych, ma wyjątkową wartość artystyczną i historyczną.
Krakowskie przedmieście z ocalałym kościołem, rok 1959. Autor: Mogens Tørsleff
W poprzednich latach w świątyni przeprowadzono szereg prac renowacyjnych. Zakończono konserwację malowideł na sklepieniu oraz odsłonięto freski z I połowy XVIII wieku, które były zamalowane w latach 60. XX wieku. Odrestaurowano także obrazy olejne na tynku z XIX wieku oraz przeprowadzono kompleksową konserwację żeliwnej ambony i balustrady galerii.
Obecnie rozpoczęto pierwszy etap konserwacji barokowego ołtarza z I połowy XVIII wieku, przypisywanego warsztatowi Bartłomieja Michała Bernatowicza. Dzieło, pierwotnie przeznaczone dla innej świątyni, trafiło do kościoła przy Krakowskim Przedmieściu pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku. Zdobi je pięć pozłacanych figur z drewna lipowego, które są już poddawane pracom konserwatorskim. Renowacji poddane zostanie także sześć obrazów olejnych z końca XIX wieku, w tym cztery wysuwane.
Prace nad rzeźbami i obrazami są skomplikowane ze względu na ich stan zachowania. Zabytki są pokryte wtórnymi warstwami polichromii i złoceń, a na ich powierzchni widoczne są liczne pęknięcia i ubytki. Obrazy, z kolei, są pociemniałe i częściowo nieczytelne, co wynika prawdopodobnie z wahań wilgotności w świątyni po zamontowaniu centralnego ogrzewania w latach 60. XX wieku oraz uszkodzenia dachu kościoła podczas wojny.
Obrazy i rzeźby zostały zdemontowane i przeniesione do pracowni konserwatorskiej, gdzie prowadzone są prace mające zapobiec procesom niszczenia oraz przywrócenie im dawnej świetności. Pracom towarzyszą badania konserwatorskie, które mają na celu nie tylko poznanie technik i technologii użytych do ich wykonania, ale także określenie stanu zachowania konstrukcji nastawy ołtarzowej. Wyniki tych badań będą kluczowe dla opracowania programu kolejnego etapu prac konserwatorskich, obejmującego konstrukcję ołtarza.
Kościół Res Sacra Miser dzięki regularnym pracom konserwatorskim i wsparciu miasta Warszawy powoli odzyskuje dawny blask, a podjęte działania mają na celu zabezpieczenie i zachowanie jego unikatowego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.
Źródło: UM Warszawa, Stołeczny Konserwator Zabytków
Czytaj też: Architektura w Polsce | Renowacja | Zabytek | Architektura sakralna | Rzeźba | Warszawa
