Ulica Chmielna swoją nazwę zawdzięcza ogrodom chmielowym rosnącym niegdyś w jej pobliżu. Z biegiem lat zmienił się jej charakter z polnej drogi na miejską ulicę, którą zaczęli zamieszkiwać ludzie zamożni. Wznosili oni wzdłuż niej kamienice, często piękne i bogate. Podczas II wojny światowej centrum miasta zostało zrujnowane. Zniszczenia nie ominęły też ul. Chmielnej, która doznała uszkodzeń już w 1939 roku, ze względu na sąsiedztwo bombardowanego Dworca Głównego. Po klęsce powstania w 1944 roku Niemcy spalili odcinek Chmielnej od ul. Marszałkowskiej do Żelaznej. Później nadeszły wielkie powojenne inwestycje i kolejne wyburzenia i zniszczenia. Z dawnej zabudowy zostało niewiele. Jednym z jej reliktów są trzy kamienice z ul. Chmielnej o numerach 126, 128 i 130.
Zachodni odcinek ulicy znalazł się w powojennych realiach w okolicy, która była nazywana „Dzikim Zachodem”. Nazwa ta wzięła się z faktu, iż przez długie lata owe tereny były obszarem wyjętym poza nawias inwestycji władzy ludowej, jak i jej kontroli społecznej. Przeważały tu zrujnowane budynki, a okolica słynęła z nielegalnych interesów. Nowej władzy nie zależało na zachowaniu przedwojennej tkanki miasta, dlatego nie przejmowała się też stopniową degradacją tamtejszych kamienic, w efekcie je wyburzając lub pozbawiając wystroju elewacji. Przed wojną ulica liczyła 2 km, dziś są to dwa kilkusetmetrowe odcinki, przecięte przez m.in. PKiN czy Złote Tarasy. Nieistniejący odcinek ulicy upamiętnia tablica wmurowana w chodnik przed pałacem.
Trzy kamienice z ul. Chmielnej zbudowano w tym samym okresie historycznym i w tym samym stylu architektonicznym. Budynki prezentowały typową manierę zdobienia płaskich fasad obfitą dekoracją sztukatorską. Ich wspólnymi cechami były także podwórka studnie, dekorowane przejazdy bramne, klatki schodowe wykładane kolorowymi płytkami ceramicznymi i estetycznie kute balustrady. Obiekty były też świadkiem trudnej i bolesnej historii stolicy. Budynek nr 126, a następnie 128 i 130 były podczas powstania warszawskiego powstańczą redutą i punktem oporu z racji sąsiedztwa Centralnego Dworca Pocztowego, o który toczyły się zacięte walki. Ofiary walk zostały uroczyście pogrzebane na podwórzu kamienicy nr 126, które stało się powstańczym cmentarzem.
Trzypiętrowa kamienica przy Chmielnej 126 została wzniesiona w 1897 roku najprawdopodobniej dla Józefa Bakela. Sztukaterie z jej fasady skuto w latach 60. XX w. Z wystroju zewnętrznego pozostał gzyms wieńczący (odrestaurowany przy okazji wymiany dachu), boniowania w parterze i część balkonów z balustradami i wspornikami. Zachował się też układ przejazdu bramnego i klatki schodowe.
Kamienica w roku 1938 i 2022.
Kamienica na ul. Chmielnej 128 w Warszawie, należąca niegdyś do Szmula i Ruchli Gartsztajnów, została wybudowana w 1889 roku. Składa się z części frontowej oraz oficyn, których część została zniszczona i rozebrana. Budynek posiada cztery wewnętrzne klatki schodowe. Część balkonów została rozebrana ze względu na ich zły stan techniczny.
Kamienica w roku 1938 i 2022.
Kamienica przy ul. Chmielnej 130 należała do rodziny Nisenszalów. Powstała w 1897 roku i szczyciła się piękną, secesyjną dekoracją fasady. Przetrwała bombardowanie Warszawy, ale po wojnie nie doczekała się remontu. Brak należytej opieki spowodował stopniowe pogorszenie stanu budynku, w efekcie czego w okresie PRL-u skuto zdobienia i balkony grożące katastrofą budowlaną. Obecnie kamienica jest opuszczona, mówi się o planach jej remontu. W podwórku natomiast zachowała się kapliczka z Maryją.
Kamienica w roku 1938 i 2022.
Ciąg trzech kamienic przetrwał dekady zawirowań historycznych, zmian ustrojów i wojen. Uparcie trwa do dzisiaj i świadczy o wyglądzie pierzei na krańcu zachodniego Śródmieścia Warszawy na przełomie XIX i XX wieku, dlatego zdecydowanie warty jest zachowania. Niestety, póki co nie ma kompleksowego planu na rewitalizację i zagospodarowanie budynków.
Spodobał Ci się ten temat? Znajdziesz u nas więcej historii związanych z polskimi zabytkami! To może Cię zainteresować:
– NIEISTNIEJĄCE ZABYTKI: CZERWONY PAŁAC BRANICKICH W WARSZAWIE
– PERŁY PRZEDWOJENNEJ WARSZAWY: FILHARMONIA NARODOWA KIEDYŚ I DZIŚ
Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Historia | Polska
Widok ul. Chmielnej w kierunku ul. Żelaznej, rok 1960 i 2022.
Chmielna 126 w latach 90. XX w. i obecnie. Źródło: tubylotustalo.pl
Temat: Trzy kamienice z ul. Chmielnej. Skrawek Warszawy z przełomu XIX i XX w.
Źródła: wczorajidzis.blogspot.com, warszawa.ap.gov.pl, miastojestnasze.org, domena publiczna
