Pomnik Zjednoczenia Ziem Polskich miał zostać zbudowany w Gdyni, jako symbol odrodzenia II RP. Strzelista konstrukcja miała być widoczna z daleka i robić wrażenie na pasażerach statków przypływających do gdyńskiego portu. Ogłoszono architektoniczny konkurs, ale pomnika nie udało się zrealizować.
Konkurs na projekt Pomnika Zjednoczonych Ziem Polskich ogłoszono w 1928 r. Powołany wówczas Komitet Budowy Pomnika Zjednoczenia Ziem Polskich miał zbierać fundusze na realizację projektu oraz wyłonić zwycięski projekt. Tak minister Eugeniusz Kwiatkowski opisał ideę budowy pomnika:
Ma świadczyć ile wagi ma ta ziemia i morze dla zjednoczonej odrodzonej Polski. Ma świadczyć, że bez Kaszub, bez morza nie ma zjednoczonej Polski, ma być widomym znakiem ślubowania całego narodu polskiego, że ziemi tej i morza naród polski nie odda za żadną cenę, bo jest jego z krwi i kości. Pomnik ten ma być zbudowany złączonym wysiłkiem wszystkich obywateli polskich.
Pomysł wzniesienia monumentu wzbudził duże zainteresowanie wśród polskich architektów. Organizatorzy otrzymali 76 koncepcji nadesłanych z Polski oraz USA. Jury konkursu nie wybrało zwycięskiego projektu, ale przyznało dwie równorzędne nagrody. Najlepsze prace przygotowali architekt Stanisław Marzyński oraz architekt Jan Łukasik.
Wystawę projektów zorganizowano w sali rzeźby Politechniki Warszawskiej. Prace prezentowano przez tydzień. Na wystawie zaprezentowano makiety oraz plany z układem funkcjonalnym monumentów. Wśród propozycji dominowały wysokie i strzeliste konstrukcje, które zebrane razem przywodziły na myśl panoramę ówczesnego Nowego Jorku. Część pomników zaprojektowano w popularnym wówczas stylu monumentalnego art deco.
Pomnik Zjednoczenia Ziem Polskich jednak nie został zbudowany. Wprawdzie Towarzystwo Kąpieli Morskich zaoferowało bezpłatne przekazanie terenu pod budowę, ale Komitet nie zebrał wymaganej kwoty, która szacowana była na ogromną wówczas kwotę miliona złotych.
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Czytaj też: Gdynia | Architektura w Polsce | Muzeum | Historia | whiteMAD na Instagramie
