Wadi-us-Salaam, czyli „Dolina Pokoju,” jest największym cmentarzem na świecie, położonym w świętym mieście Nadżaf w Iraku. Nekropolia rozciąga się na powierzchni ponad 6 km kw., a pochowano na niej ponad sześć milionów osób. Każdego roku przyciąga rzesze pielgrzymów, stając się centralnym miejscem pamięci i duchowym łącznikiem dla szyickiej społeczności z całego świata.
Cmentarz Wadi-us-Salaam sąsiaduje bezpośrednio z sanktuarium Alego ibn Abi Taliba, czwartego kalifa w tradycji sunnickiej oraz pierwszego imama szyitów. To powiązanie sprawia, że wielu wyznawców szyizmu pragnie być pochowanymi właśnie w Dolinie Pokoju. Szyici wierzą, że wstawiennictwo Alego w zaświatach może przynieść ulgę duszom w ich drodze do życia wiecznego. W związku z tym tradycje religijne nakazują pochówek blisko Alego, a możliwość transportu ciał z innych krajów pozwala szyitom z całego świata dostąpić tego zaszczytu.
Sanktuarium Alego ibn Abi Taliba. Fot. Arlo K. Abrahamson, Public domain, via Wikimedia Commons
Według tradycji, prorok Abraham miał zakupić ziemię w Dolinie Pokoju, a Ali w swoim nauczaniu odnosił się do Wadi Al-Salaam jako miejsca będącego częścią nieba. Szyici wierzą, że dusze pochowane w dolinie powstaną do życia wiecznego w dniu sądu w towarzystwie Alego i innych duchowych przywódców. Według niektórych przekazów także prorocy Hud i Salih są pochowani na Wadi-us-Salaam, co dodatkowo umacnia jego duchowy status.
Pochówek na Wadi-us-Salaam obejmuje szereg rytuałów:
1. Obmycie i owinięcie ciała – przygotowanie zmarłego odbywa się na terenie cmentarza.
2. Modlitwy pogrzebowe – odprawiane są w sanktuarium Alego, symbolizując duchową więź ze świętym miejscem.
3. Procesja wokół sanktuarium – świeżo przygotowane ciało jest obnoszone wokół sanktuarium w rytualnym akcie podobnym do Tawaf, znanym z pielgrzymki do Mekki.
4. Recytacja Koranu – na cmentarzu odmawiane są specjalne wersety, mające przynieść spokój duszy zmarłego.
Wadi-us-Salaam jest miejscem pochówków od ponad 1400 lat. Znaleziska archeologiczne dowodzą, że miejsce to było wykorzystywane przez mieszkańców Mezopotamii już w czasach Partów i Sasanidów. Cmentarz wpisany jest na tymczasową listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zabytkowa nekropolia doświadczyła w swojej historii wielu trudnych momentów, zwłaszcza podczas bitwy o Nadżaf w 2004 roku. W okresie wojny w Iraku liczba pochówków wynosiła nawet 200–250 ciał dziennie, choć z czasem spadła do około 130. W związku z konfliktem z tzw. Państwem Islamskim, który rozpoczął się w 2014 roku, miejsca na cmentarzu zaczęły się wyczerpywać. Problem ten nasilił się w ostatnich latach, kiedy w odpowiedzi na brak dostępnych miejsc zaczęły się pojawiać przypadki kradzieży miejsc grobowych oraz ich nielegalnej odsprzedaży. Sytuacja ta wymaga odpowiednich działań i ochrony tego świętego miejsca, by zachować je dla przyszłych pokoleń.
Wadi-us-Salaam jest nie tylko największą nekropolią na świecie, ale również jednym z najważniejszych miejsc dla społeczności szyickiej, symbolem jedności duchowej i przestrzenią przechowującą tysiące lat tradycji. Dla wiernych cmentarz ten stanowi miejsce szczególne – przystań pokoju i poczucia przynależności, które przekracza granice życia i śmierci.
Źródło: whc.unesco.org, natemat.pl
Czytaj też: Zabytek| Miasto | Architektura sakralna | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
