Pomnik Bitwy Narodów w Lipsku (Völkerschlachtdenkmal) jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych przykładów niemieckiej architektury przełomu XIX i XX wieku. Powstał, by uczcić setną rocznicę bitwy stoczonej w 1813 roku, w której armie Austrii, Prus, Rosji i Szwecji pokonały Napoleona. Starcie to, trwające od 16 do 19 października, było największym i najbardziej krwawym w dziejach Europy przed I wojną światową.
Pomnik Bitwy Narodów w Lipsku – geneza powstania
Pomysł wzniesienia pomnika upamiętniającego niemieckich uczestników bitwy wyszedł od architekta Clemensa Thieme. W 1894 roku założył on patriotyczne stowarzyszenie, którego celem było zebranie środków na realizację przedsięwzięcia. Już rok później organizacja liczyła 45 tysięcy członków, a w 1896 roku ogłoszono konkurs architektoniczny. Zwyciężył Wilhelm Kreis, jednak ostatecznie Thieme powierzył opracowanie projektu Brunowi Schmitzowi, znanemu z realizacji narodowych pomników. Sam Thieme kierował budową i aktywnie uczestniczył w pracach.
Kamień węgielny pod pomnik położono 18 października 1898 roku. Aby uzupełnić finansowanie, w 1903 roku zorganizowano ogólnokrajową loterię. W momencie inauguracji stowarzyszenie skupiało już ponad 90 tysięcy członków. Uroczyste otwarcie odbyło się dokładnie sto lat po bitwie, 18 października 1913 roku. W tym samym czasie w pobliżu wzniesiono rosyjską cerkiew pamięci, poświęconą poległym żołnierzom rosyjskim.
Architektura i symbolika Völkerschlachtdenkmal
Pomnik zbudowano w samym centrum dawnego pola bitwy, w miejscu najcięższych walk. Jest to największy i najwyższy tego typu obiekt w Europie. Wyróżnia się monumentalną formą oraz secesyjnym wystrojem rzeźbiarskim. Autorem figur był Christian Behrens, a po jego śmierci prace kontynuował Franz Metzner. We wnętrzu budynku znajduje się krypta z grupą rzeźb „Strażnicy Zmarłych”, ustawionych przed „Maskami Przeznaczenia”. Całość utrzymana jest w duchu patosu i symbolizmu, typowego dla niemieckiego „stylu kolosalnego”.
Na wschodniej fasadzie umieszczono napis „Gott mit uns” (Bóg z nami), będący dawnym mottem niemieckiej armii. Wysokość pomnika wynosi 91 metrów, kopuła wewnętrzna ma 68 metrów, a u podstawy budowla osiąga 126 metrów szerokości. Do jej wzniesienia wykorzystano 26,5 tysiąca bloków porfiru granitowego z Beuchy oraz 120 tysięcy ton betonu. Całkowity koszt budowy wyniósł sześć milionów marek w złocie.
Pomnik Bitwy Narodów w Lipsku – losy
Pomnik przetrwał II wojnę światową i okres NRD, mimo że wiele innych niemieckich budowli tego typu zniszczono po 1945 roku. Władze komunistyczne pozostawiły go ze względu na jego symboliczne odniesienia do niemiecko-rosyjskiego braterstwa broni. Z biegiem lat obiekt uległ jednak znacznej degradacji z powodu braku konserwacji. W 2003 roku rozpoczęto szeroko zakrojoną renowację o wartości 30 milionów euro. Prace przy wieży zakończono 18 października 2013 roku, w setną rocznicę inauguracji. Odnowiono również otaczający park.
Z Völkerschlachtdenkmal związany jest chór Denkmalchor, liczący 40 śpiewaków, który regularnie występuje w jego wnętrzach, wykonując koncerty a cappella i recitale organowe. Pomnik słynie z wyjątkowej akustyki, pozwalającej na dziesięciosekundowe pogłosy. W jego krypcie odbywają się również koncerty muzyki gotyckiej i dark wave w ramach dorocznego festiwalu Wave-Gotik-Treffen w Lipsku.
Źródło: saksonia.pl, stiftung-voelkerschlachtdenkmal-leipzig.de
Czytaj też: Kultura | Sztuka | Niemcy | Zabytek | Historia | Polecane | whiteMAD na Instagramie
