Wielka Synagoga w czeskim Pilznie. Jedna z największych na świecie.

Starówki czeskich miast mają niewątpliwy urok. Wśród nich jest także Stare Miasto w Pilznie. To miasto słynące z browaru Pilsner Urquell, znajdujące się zaledwie godzinę jazdy od Pragi. Pilzno nie jest jednak tak zatłoczone i może być świetną, turystyczną alternatywą dla stolicy Czech. Jednym z najciekawszych zabytków miasta jest Wielka Synagoga. To największa żydowska świątynia w Czechach, a zarazem trzecia w Europie. Znajduje się także w pierwszej piątce największych bożnic na całym świecie.

Pilzno to nie tylko znane na całym świecie piwo. Czwarte największe miasto w Czechach  (mieszka w nim niespełna 200 tys. osób) może poszczycić się też wybitnymi postaciami, które urodziły się właśnie tutaj. Są wśród nich chociażby piłkarz Petr Čech, słynny piosenkarz Karel Gott czy przemysłowiec Emil Škoda (historia firmy produkującej słynne czeskie samochody także zaczęła się tutaj). Symbolem miasta jest również jego starówka, a właśnie na niej znajduje się wyjątkowy obiekt architektury, jakim jest Wielka Synagoga. Równocześnie może w niej znajdować się nawet 2,5 tys. osób. Losy jej budowy na początku nie były jednak tak pewne.

Pierwotnie świątynia miała zostać zbudowana w stylu północnego neogotyku według projektu wiedeńskiego architekta Fleischera. Jednak jego projekt ostatecznie nie został wykorzystany. Istnieją dwa powody wyjaśniające, dlaczego tak się stało. Wiele historii mówi o tym, że ówczesnym władzom miasta nie spodobał się pomysł, by żydowska świątynia przyćmiła blask pilzneńskiej katedry. Drugie wyjaśnienie jest znacznie bardziej prozaiczne. Po prostu miało zabraknąć pieniędzy na dokończenie spektakularnego projektu wiedeńskiego architekta.

W czasie drugiej wojny światowej Wielka Synagoga nie była wykorzystywana do celów religijnych. Podobnie jak to bywało w innych miastach, stała się magazynem, a później warsztatem. Hitlerowcy wykorzystali wieże świątyni jako strategiczne, ufortyfikowane punkty garnizonu niemieckiego. Po mrocznych czasach wojny i komunizmu, pilzneńska synagoga znów pełni funkcje religijne. Jest także wyjątkowym miejscem spotkań z kulturą. Dzięki świetnej akustyce, pełni funkcję sali koncertowej. Są tu także organizowane wystawy. Niedawno zakończono zresztą przebudowę wnętrza synagogi oraz sąsiadującego z nią domu rabina. W piwnicy znajduje się odrestaurowana mykwa, czyli rytualna łaźnia.

W samym Pilznie można znaleźć więcej miejsc związanych z historią miejscowej społeczności żydowskiej. Wśród nich jest chociażby Stara Synagoga. Jest ona nieco ukryta w podwórku. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie www.zoplzen.cz. Warte poznania są także inne zabytkowe obiekty pilzneńskiej starówki, które postaramy się przybliżyć przy najbliższej okazji. Tymczasem można o nich poczytać w tym miejscu.

Tekst: Tomasz Kobylański

Zdjęcia: visitpilsen.eu

Zobacz również: Architektura | Architektura sakralna | Zabytek | Czechy | Historia