Plany, aby przemienić tereny dawnych kopalń w jeziora poznaliśmy kilka dni temu. W ten sposób można odtworzyć zasoby wodne regionu i przeciwdziałać skutkom suszy.
List intencyjny w sprawie wykorzystania wyrobisk pokopalnianych dla zwiększenia retencji we Wschodniej Wielkopolsce podpisały Wody Polskie oraz Zespół Elektrowni Pątnów Adamów Konin. Przedstawiciele Wód Polskich zapewniają, że całe przedsięwzięcie wiązać się będzie ze stosunkowo niedużym kosztem i co ważne, pozwoli w krótkim czasie zmienić postać hydrologiczną całej Wielkopolski.
Proces wykorzystania kopalni odkrywkowych dla zwiększenia retencji wprawdzie w niewielkiej skali, ale już trwa. Jedna odkrywka jest już nanpełniania wodą. Przedstawiciele państwowej spółki chcą w ciągu dziesięciu lat stworzyć w Wielkopolsce aż 7 nowych jezior. Całość prac ma pochłonąć 100 milionów złotych. To niewiele w porównaniu do kosztu budowy zbiornika wodnego – przykładem jest zbiornik Wielowieś Klasztorna, który kosztował aż miliard złotych publicznych pieniędzy. Jeden zbiornik był więc dziesięciokrotnie razy droższy niż projekt stworzenia 7 jezior w Wielkopolsce.
Wschodnia Wielkopolska jest obszarem, który odczuwa największe deficyty wodne w skali kraju. Na systematyczne obniżenie poziomu wody w rzekach całego kraju ma wpływ przede wszystkim niedobór opadów. W roku 2019 w Regionie Wodnym Warty, za wyjątkiem stycznia i maja, miesięczne sumy opadów były znacznie poniżej średniej z wielolecia 1981-2010 (na podstawie danych IMGW-PIB), co pozwoliło określić te miesiące jako suche, a nawet skrajnie suche – czytamy w komunikacie Wód Polskich.
Realizacja inwestycji ma więc ogromne znaczenie bo niemalże cały Region Wodny Warty mierzy się z problemem deficytu wody. Niemal identycznie problem przedstawia się w zlewni Noteci. Dwa ostatnie lata (2019 i 2020r.) były skrajnie niekorzystne z punktu widzenia gospodarki wodnej, w tym prowadzonej na wszystkich administrowanych drogach wodnych żeglugi śródlądowej, i przyczyniły się do zmniejszenie notowanego w niej przepływu. Należy pamiętać, iż południowa części Regionu Wodnego Noteci tzw. Kujawy Zachodnie jest charakterystycznym punktem na mapie Polski, w którym suma roczna opadu atmosferycznego jest najniższa w skali kraju i wynosi ok. 500 mm/rok (na podstawie średniej z wielolecia 1971 – 2000 IMGW – PIB). Suma opadu w roku 2019 w zlewni Noteci górnej – wyniosła ok. 350 mm/rok, co stanowi jedynie 70 proc. średniej sumy rocznej. Dodatkowo rok 2018 to 413,4 mm/rok, co stanowi 83 proc. średniej sumy rocznej.
Plany urzędników zakładają między innymi:
-przywrócenie zasobów wodnych w zalewniach rzek: Teleszyna i Kiełbaska po zakończeniu działalności PAK KWB Adamów S.A. i Elektrowni Adamów wraz z
przystosowaniem zbiorników po odkrywkach Koźmin i Adamów do pełnienia funkcji retencyjnej i przeciwpowodziowej;
-przywrócenia zasobów wodnych w zlewni rzeki Topiec w rejonie funkcjonowania odkrywki Władysławów wraz z budową układu umożlwiającego szybsze wypełnienie wyrobiska końcowego odkrywki celem zapewnienia mu funkcji retencyjnej i przeciwpowodziowej;
-szybszego wypełnienia wyrobiska końcowego odkrywki Lubstów, co przyczyni się do zwiększenia ilości wód w przepływającej w sąsiedztwie zbiornika rzeki Noteć;
Wody Polskie oraz ZE PAK S.A. porozumiały się już także w sprawie realizacji projektu przerzutu wód z Warty do rzeki Warcicy, który pozwoli odtworzyć przepływ w tej rzece oraz przyspieszy napełnianie odkrywki Drzewce po jej zamknięciu. Inwestycja będzie również współfinansowana przez lokalne samorządy – gminy Koło i Kramsk. List intencyjny podpisano w dniu 10 listopada 2020 r. w Zarządzie Zlewni Wód Polskich w Kole. Całkowity koszt prac szacowany jest na 1 mln 525 tys. zł, w tym wkład samorządów i ZE PAK S.A. wyniesie 450 tys. zł.
Obok tych działań równolegle prowadzone będą prace, zmierzające do odbudowy zasobów wód w jeziorach i mokradłach z terenu Pojezierza Gnieźnieńskiego i Kujawskiego, w szczególności w zlewniach rzek: Panny, Noteci Zachodniej, Kanału Ostrowo-Gopło, Lisewki, Meszny, Biskupiej Strugi, Noteci, Kanału Grójeckiego i Zgłowiączki. Istotnym elementem programu będzie także obudowa, a właściwe renaturyzacja kanałów i przekształconych cieków na obszarach pogórniczych. Łącznie przewidzianych do realizacji jest ponad 30 zadań inwestycyjnych, dla których obecnie przygotowywane są kosztorysy inwestorskie. Koszt tych prac szacowany jest na ponad 120 mln zł i rozłożony będzie na najbliższe 10 lat.
Czytaj też: Ekologia | Ciekawostki | Park | Zieleń
źródło: Wody Polskie, ZEPAK
