Wysokościowce nie od dziś kształtują panoramę Warszawy. Choć przez dekady prym wiodła jedna ikona, jaką do dziś jest monumentalny Pałac Kultury i Nauki, z czasem zaczęły wyrastać mu konkurencje. Szczególnie intensywnie proces ten nabrał tempa w latach 70. XX wieku, kiedy architekci i urbaniści zaczęli planować nowe centrum stolicy – nowoczesne, funkcjonalne i mniej ideologiczne niż dominujący nad miastem dar Stalina. W tym duchu powstał projekt tzw. Ściany Zachodniej, w ramach którego wybudowano m.in. charakterystyczny wieżowiec przy ul. Chałubińskiego 8, znany jako Ch8.
To właśnie ten budynek stał się jednym z pierwszych wysokościowych symboli powojennej nowoczesności i kontrapunktem dla socrealistycznej pompatyczności, zapowiedzią późniejszych ambicji Warszawy jako miasta o światowym charakterze.
Chałubińskiego 8 – skandynawska nowoczesność w PRL-u
Wieżowiec Ch8, wzniesiony w latach 1975–1978 według projektu zespołu polskich architektów Jerzego Skrzypczaka, Haliny Świergockiej-Kaim, Wojciecha Grzybowskiego, Jana Zdanowicza i Jerzego Janczaka, powstał z udziałem szwedzkiej firmy BPA Byggproduktion AB. Biurowiec stanął w miejscu dawnego ogrodu Pomologicznego i od początku był elementem większego planu urbanistycznego modernizacji Śródmieścia, tzw. Centrum Zachodniego. Nowy, biało-niebieski budynek miał 150 metrów wysokości i stał się wówczas drugim po Pałacu Kultury najwyższym budynkiem w Polsce. Wyposażony w 12 szybkobieżnych wind, imponował nie tylko rozmiarami, ale też nowoczesną infrastrukturą techniczną. Z przeznaczeniem na biura Banku Handlowego i central handlu zagranicznego, wieżowiec symbolizował aspiracje Polski Ludowej do uczestnictwa w gospodarce światowej.
Zmienna nazwa budynku
Początkowo znany jako Intraco II, był „młodszym bratem” pierwszego budynku tej serii, czyli Intraco I przy ul. Stawki, wzniesionego w latach 1973–1975. Wkrótce jednak, ze względu na obecność głównej siedziby spółki Elektrim, zyskał nieformalną nazwę Elektrimu, a później – w czasach transformacji – funkcjonował również jako Oxford Tower, zanim ostatecznie przyjął uproszczoną, nowoczesną nazwę Ch8. Szczyt wieżowca służy także od wielu lat jako ogromny baner, gdzie umieszczane są nazwy i loga przeróżnych firm. Budynek od 2012 roku wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków.
Ch8 – przestrzeń dla sztuki
Wbrew pozorom, historia tego wieżowca nie ogranicza się wyłącznie do jego funkcji biurowych. W latach 1979–1995 na antresoli działała Galeria Sztuki Współczesnej „INTRACO II”, prowadzona przez marszandkę Lucynę Kubicę oraz jej córkę Ewę Bronikowską. Była to jedna z pierwszych tego typu inicjatyw w powojennej Polsce, oferująca przestrzeń dla artystów tworzących w duchu nowoczesności, niemal w kontrze do ówczesnej estetyki państwowych galerii. Dziś, po niemal pięciu dekadach istnienia, budynek wymaga dostosowania do współczesnych standardów. W 2022 roku jego właściciel złożył wniosek o pozwolenie na nadbudowę o siedem dodatkowych kondygnacji, co miałoby zwiększyć jego wysokość do 180 metrów. Równolegle planowana jest budowa nowej wieży w odległości około 20 metrów na południe od obecnej, co zwiastuje dalsze zagęszczenie „lasu” wysokościowców w tej części miasta.
Nowe akcenty na horyzoncie – Lilium Tower
W bezpośrednim sąsiedztwie, między wieżowcem przy Chałubińskiego 8 a dawnym hotelem Marriott (obecnie Presidential), ma powstać Lilium Tower – 193-metrowy budynek o funkcjach biurowych, hotelowych i mieszkaniowych, który uzupełni zachodnią panoramę Śródmieścia. Inwestycja ta, przygotowywana przez wiele lat, uzyskała już pozwolenie na budowę, a prace mają rozpocząć się niebawem.
Widok na zachodni fragment centrum obecnie i w przyszłości. Fot. Google Maps i APA Wojciechowski
Ch8 jako ikona modernizmu
Wieżowiec Ch8 to obecnie relikt PRL-owskiej modernizacji Śródmieścia i aktywny uczestnik współczesnej transformacji miejskiego krajobrazu Warszawy. Choć jego wnętrza mogą dziś wydawać się przestarzałe, sam gmach wciąż spełnia ważną rolę symboliczną jako pionier nowoczesnej architektury wysokościowej w Polsce i zapowiedź przemian, które przybierają coraz bardziej spektakularne formy.
Źródło: warszawa.naszemiasto.pl, architekturaibiznes.pl
Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Wieżowiec | Historia | Modernizm | whiteMAD na Instagramie
