Willa przy ul. Kościuszki 65 w Katowicach, zaprojektowana przez znanego architekta Tadeusza Michejdę dla inżyniera Jana Krygowskiego, jest jednym z najważniejszych przykładów architektury funkcjonalistycznej na Śląsku. Budynek ten, wzniesiony w 1930 roku jako pierwszy funkcjonalistyczny dom w Katowicach, przez wiele lat pozostawał zaniedbany, oczekując na renowację, która przywróciłaby mu dawny blask. W 2011 roku rozpoczęto jego przebudowę, jednak w trakcie prac pierwotny plan modernizacji nieruchomości uległ zmianie. Willa Krygowskiego na wiele lat stała się odstraszającą ruiną.
Budynek ten został wzniesiony w formie poziomego prostopadłościanu, a wyróżniają go także poziome pasy okien i wycięty narożnik. Ponadto, charakterystycznym elementem obiektu jest płaski dach, na którym umieszczono taras. Z kolei pasy cegieł – widoczne między oknami narożników oraz na półokrągłym ryzalicie – podkreślają poziomy układ elewacji. W ramach rozbudowy w 2011 roku dodano nową trzykondygnacyjną bryłę z dużymi przeszkleniami, co zmieniło pierwotny charakter budynku. Mimo to przez lata obiekt niszczał, pokryty warstwami odpadającego styropianu, co znacząco obniżało jego estetykę i wartość historyczną. Willa, będąca częścią szlaku „katowickiej moderny”, nie cieszyła się uznaniem – aż do momentu, gdy nowy właściciel postanowił przywrócić jej dawną świetność.
Proces renowacji willi był skomplikowany, z uwagi na konieczność spełnienia licznych wymagań konserwatorskich i dostosowania do współczesnych standardów technologicznych. Willa miała pełnić funkcję nowoczesnego biura dla firmy specjalizującej się w cyberbezpieczeństwie i informatyce śledczej. Aby sprostać potrzebom nowego użytkownika, budynek musiał zostać wyposażony w zaawansowane zaplecze technologiczne, obejmujące m.in. skomplikowane systemy zabezpieczeń. Projekt przebudowy został powierzony architektom Agnieszce Górze z PA-AG oraz Dieterowi Palecie z ARKAT. Ich głównym celem było przywrócenie oryginalnego wyglądu zewnętrznego budynku, jednocześnie umożliwiając dyskretne wprowadzenie nowoczesnych technologii wewnątrz. W tym celu postanowiono zrezygnować z ocieplenia willi styropianem, wybierając zamiast tego izolację od wewnątrz, co pozwoliło na odtworzenie oryginalnych tynków i detali fasady zgodnie z projektem Michejdy.
Prace renowacyjne obejmowały również odtworzenie charakterystycznych detali, takich jak lastryko na zewnętrznych schodach oraz oryginalne ogrodzenie, które na nowo zyskało swój dawny wygląd. Okna, które wcześniej wymieniono na plastikowe, zostały zastąpione nowymi, drewnianymi ramami, wiernie odwzorowującymi pierwotne rozmiary i układ szprosów. Willa Krygowskiego zachowała oryginalną klatkę schodową, która została starannie odrestaurowana, jednak projektanci zdecydowali się pozostawić widoczne ślady starzenia się elementów, nadając im dodatkowej wartości estetycznej. Oryginalne żelbetowe stropy zostały odsłonięte, ukazując surowe piękno materiałów z czasów budowy.
Willa Krygowskiego, choć wpisana na listę zabytków, musiała zostać dostosowana do nowoczesnych potrzeb. Wnętrza zaprojektowano zgodnie z zasadami ergonomii i akustyki, uwzględniając wymagania nowego użytkownika. Oprócz standardowych przestrzeni biurowych znalazły się tu laboratorium informatyki śledczej, sale szkoleniowe, Security Operation Center oraz specjalne pomieszczenia do spotkań pracowników. Estetyka wnętrza opiera się na skromnej kolorystyce – dominują biel, czerń i naturalne drewno. Projektanci celowo postawili na minimalistyczne rozwiązania, aby podkreślić historyczne walory budynku i zapewnić harmonijną przestrzeń pracy.
Renowacja willi przy ul. Kościuszki 65 to przykład udanej adaptacji historycznego budynku do nowoczesnych funkcji, z jednoczesnym zachowaniem jego oryginalnego charakteru. Dzieło Tadeusza Michejdy znów może cieszyć oko i przypominać o swoich korzeniach, jednocześnie służąc nowym, zaawansowanym technologiom.
OŚ CZASU:
1930 – wybudowanie willi z ogrodem – dom inżyniera Jana Krygowskiego (ul. T. Kościuszki 65), wzniesionej według projektu Tadeusza Michejdy
2010 – projekt rozbudowy i przebudowy
2011 – częściowa realizacja projektu
2022-2024 – finalizacja przebudowy
ADRES: ul. Kościuszki 65, 40-047 Katowice
PROJEKTANT: ARKAT s.c., arch. Dieter Paleta, arch. Agnieszka Sobczak
PA-AG, arch. Agnieszka Góra
PROJEKTANT WNĘRZ: PA-AG, arch. Agnieszka Góra
PRACE KONSERWATORSKIE: Jacek Piskorski
KIEROWNIK BUDOWY: Jan Kozioł
GENERALNY WYKONAWCA: Janowiec Group sp z o. o. sp. k.
INWESTOR: Media sp. z o.o.
NADZÓR INWESTORSKI: Andrzej Szaton
MANAGER PROJEKTU: PA-AG, arch. Agnieszka Góra
POWIERZCHNIA: 740 m kw.
Zdjęcia: Michał Jędrzejowski
Czytaj też: Dom jednorodzinny | Architektura w Polsce | Modernizm | Wnętrza | Katowice | whiteMAD na Instagramie
