Praga-Północ, jedna z najstarszych i najbardziej klimatycznych dzielnic Warszawy, niedawno obchodziła swoje 377. urodziny. Z tej okazji w symbolicznym miejscu – na dawnym wybiegu dla niedźwiedzi przy al. Solidarności – powstała unikalna instalacja artystyczna pod nazwą „Wyspa Dnia Poprzedniego”, przedstawiająca szklane rośliny kaktusowate. Projekt zrealizowano dzięki współpracy Muzeum Warszawskiej Pragi oraz Urzędu Dzielnicy Praga-Północ, a jego autorką jest Viola Plaga-Głowacka. Wykonanie elementów konstrukcyjnych powierzono Natalii Głowackiej i Robertowi Małyszowi, natomiast elementy szklane zostały stworzone przez Pracownię Szkła Macieja Rafalskiego.
Wybieg dla niedźwiedzi na Pradze
Wybieg dla niedźwiedzi przy al. Solidarności w Warszawie powstał z inicjatywy miasta na początku lat 50. jako uzupełnienie Trasy W-Z i wizytówka stołecznego zoo. Pierwszymi mieszkańcami były niedźwiedzie „Miś” i „Elka”. Po 2000 roku na wybiegu przebywały samice „Tatra”, „Turnia” oraz samiec „Miraż”. W 2016 roku, dzięki budżetowi obywatelskiemu, dodano kaskadę i więcej zieleni. Rok później na budynku przy ul. Floriańskiej 14 powstał mural „Przy Miśkach”. 26 maja 2021 roku, po kolejnym wtargnięciu osoby nieuprawnionej, niedźwiedzie „Sabina” i „Mała” zostały przeniesione do zoo. Od tego czasu wybieg pozostaje pusty i jest wykorzystywany do wydarzeń artystycznych.
„Wyspa Dnia Poprzedniego” – znaczenie instalacji
Coroczne świętowanie urodzin Pragi nawiązuje do daty 10 lutego 1648 roku, kiedy dzielnica uzyskała prawa miejskie. Celem instalacji było stworzenie jej artystycznej wizytówki w miejscu o wyjątkowym znaczeniu historycznym i kulturowym. Dawny wybieg dla niedźwiedzi to jeden z kultowych symboli dzielnicy, który niegdyś przyciągał mieszkańców i turystów. „Wyspa Dnia Poprzedniego” stanowi pomost między teraźniejszością a przeszłością, zwracając uwagę na zmiany zachodzące w przestrzeni miejskiej i ich wpływ na lokalną społeczność. Jednym z kluczowych elementów instalacji są szklane, podświetlane nocą rzeźby przypominające roślinność kaktusowatą. Symbolizują one siłę przetrwania i niezłomność, co ma szczególne znaczenie w kontekście dynamicznych przemian, jakie przechodzi Praga-Północ. Kaktusy, które wykształciły zdolność do życia w ekstremalnych warunkach, stały się metaforą wytrzymałości i adaptacji do trudnych miejskich realiów.
Recykling w sztuce współczesnej
Materiały użyte do stworzenia instalacji nie zostały wybrane przypadkowo. Szklane elementy powstały z przetopionego szkła butelek znalezionych na ulicach Pragi, co nadaje im dodatkowego kontekstu. Każdy fragment szkła, zanim trafił do hutniczego pieca w pracowni Macieja Rafalskiego, był częścią praskiego krajobrazu i świadkiem codziennego życia dzielnicy. Metalowe i drewniane elementy konstrukcji również pochodzą z materiałów odzyskanych w ramach recyklingu, co dodatkowo podkreśla ideę ponownego wykorzystania surowców w sztuce współczesnej.
„Wyspa Dnia Poprzedniego” jako polemika z wizją współczesnej metropolii
Projekt „Wyspa Dnia Poprzedniego” to zarówno artystyczna instalacja, jak i forma refleksji nad współczesnym miastem i jego transformacjami. Viola od lat obserwuje, jak Praga-Północ zmienia się pod wpływem nowych inwestycji i procesu gentryfikacji. Instalacja stanowi wyraz artystycznego dialogu z utopijną wizją nowoczesnej metropolii, która często pomija istotę lokalnej tożsamości i kultury. Praga-Północ, choć nieustannie ewoluuje, nie może zapominać o swojej historii i unikalnym charakterze. Instalacja ma na celu nie tylko wzbudzenie estetycznego zachwytu, ale także skłonienie do refleksji nad miejscem sztuki w przestrzeni publicznej oraz nad wpływem współczesnego świata konsumpcji na wartości kulturowe i artystyczne.
Nowa przestrzeń dla sztuki na Woli
Projekt Violi Plagi-Głowackiej wpisuje się również w działalność nowo powstałej przestrzeni galeryjnej „63 Galery” przy ul. Wileńskiej 63. To właśnie tam artyści zajmują się problematyką obecności sztuki w przestrzeni miejskiej oraz jej relacją z dynamicznie zmieniającą się tkanką Warszawy. Dyskusja o roli sztuki w miejskiej aglomeracji staje się coraz bardziej aktualna, a „Wyspa Dnia Poprzedniego” to jeden z przykładów, jak artystyczne działania mogą ożywiać i kształtować przestrzeń publiczną.
Koncepcja i realizacja projektu: Viola Plaga-Głowacka (instagram: glowackaviola, 63_galery)
Wykonanie elementów konstrukcji (metal i drewno): Natalia Głowacka (instagram: netlikk) i Robert Małysz (instagram: chlopakizlasu)
Elementy szklane: Pracownia Szkła Maciej Rafalski (instagram: maciejrafalski_glassproject)
Czytaj też: Warszawa | Kultura | Sztuka | Szkło | Instalacja Artystyczna | whiteMAD na Instagramie
