W czasach, w których niepewność zdaje się być nieodłączną częścią naszej codzienności, odpowiedź na pytanie: „Jak budować poczucie bezpieczeństwa w czasach niepewności?” staje się niezwykle aktualna. Ekspozycja Lary i penaty prezentowana w Pawilonie Polskim podczas 19. Międzynarodowej Wystawy Architektury w Wenecji stanowi interdyscyplinarną próbę poszukiwania odpowiedzi na to wyzwanie. Wystawa, która łączy spojrzenia architektury, sztuki i antropologii codziennych gestów, odkrywa, że poczucie bezpieczeństwa buduje się nie tylko poprzez precyzyjne przepisy, ale także za pomocą rytuałów, symboli i emocjonalnych relacji z przestrzenią.
Wystawa została stworzona przez zespół twórców: Aleksandrę Kędziorek, Krzysztofa Maniaka, Katarzynę Przezwańską oraz Macieja Siudę. Ich wspólna praca to dowód, że współczesna architektura może pełnić funkcję schronienia, w którym techniczne aspekty – takie jak systemy alarmowe, znaki ewakuacyjne czy gaśnice – współistnieją z bogactwem kulturowych narracji. Wystawa wskazuje na to, jak zakorzenione tradycje i rytuały, reprezentowane przez symboliczne przedmioty, potrafią przemienić zwykłą przestrzeń w miejsce opieki i ciepła.
Ceremonia oficjalnego otwarcia wystawy odbyła się 8 maja podczas dni prasowych Biennale, co nadało wydarzeniu wyjątkową rangę już na starcie. W uroczystej inauguracji uczestniczyli przedstawiciele świata kultury i dyplomacji, między innymi: Agnieszka Pindera – dyrektorka Zachęty oraz komisarka Pawilonu Polskiego, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP Hanna Wróblewska, Agnieszka Gloria Kamińska, Konsul Generalna RP w Mediolanie, Olga Wysocka, dyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza, oraz Lidia Kołucka, Dyrektor Wykonawcza ds. Sponsoringu w ORLEN.
Dla Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki to wydarzenie o szczególnym znaczeniu. Już od ponad 70 lat opiekujemy się Pawilonem Polskim, czynimy go przestrzenią artystycznego dialogu z międzynarodową publicznością. Udział Polski w Biennale Architektury to nie tylko tradycja, ale i ważna część naszego dziedzictwa – podkreśliła Agnieszka Pindera, dyrektorka Zachęty i komisarka Pawilonu Polskiego.
Słowa te doskonale oddają ducha wystawy, w której kwestia bezpieczeństwa nie jest traktowana wyłącznie w kategoriach materialnych czy technicznych. Podczas uroczystej inauguracji kładziono nacisk na wspólnotowe podejście do tworzenia przestrzeni, gdzie emocjonalność, rytuały i codzienne gesty są równie ważne jak solidne fundamenty architektoniczne.
Tegoroczny projekt na Biennale Architektury w Wenecji trafia w samo sedno współczesnych pytań i niepokojów. Twórcy ekspozycji przypominają, że nie tylko mury i przepisy zapewniają nam bezpieczeństwo. Również gesty, rytuały, przesądy mają moc przekształcania zwykłej przestrzeni w miejsce opiekuńcze. Opowieść o domowych bóstwach – larach i penatach – to nie tylko poetycki symbol, ale uniwersalny kod, głęboko osadzony w ludzkiej potrzebie sprawczości i sensu – powiedziała Hanna Wróblewska, ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawa stawia pytanie o to, jak architektura może przyczynić się do budowania bezpiecznej rzeczywistości. Autorskie opracowanie prezentuje dwa aspekty tego zagadnienia. Pierwszy z nich opiera się na technicznych rozwiązaniach – systemach alarmowych, znakach ewakuacyjnych oraz innych narzędziach bezpieczeństwa. Drugi zaś zgłębia kulturowy wymiar bezpieczeństwa, ukazując przedmioty związane z tradycjami i wierzeniami: podkowę, kije smugowe, różdżkę radiestezyjną, gromnicę, odpromiennik czy znaczniki ochronne na progu. Aranżacja wystawy zgrabnie łączy wnętrze Pawilonu Polskiego z jego fasadą, tworząc spójną narrację o bezpieczeństwie wynikającym z harmonii między techniką a tradycją.
Integralną częścią wydarzenia jest również publikacja zatytułowana Lares et penates. On Building a Sense of Security in Architecture. Książkę można nabyć w Księgarni Artystycznej Zachęty, na oficjalnej stronie internetowej, a także w księgarni Biennale w Wenecji. Publikacja stanowi swoisty przewodnik po ideach leżących u podstaw wystawy, pogłębiając refleksję nad współczesnymi wyzwaniami oraz rolą architektury w kształtowaniu przestrzeni publicznej.
Ekspozycja Lary i penaty pozostanie dostępna dla zwiedzających w Wenecji do 23 listopada, oferując unikalną możliwość doświadczania, jak współczesne podejście do bezpieczeństwa może łączyć aspekty techniczne i kulturowe. To wydarzenie jest nie tylko dowodem na kreatywność twórców, ale także ważnym głosem w dyskusji o przyszłości architektury i roli tradycji w dynamicznie zmieniającym się świecie.
zespół: Aleksandra Kędziorek, Krzysztof Maniak, Katarzyna Przezwańska, Maciej Siuda
komisarz Pawilonu Polskiego: Agnieszka Pindera, dyrektorka Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki
Biuro Biennale: Anna Kowalska, Michał Kubiak (zastępca komisarza)
organizator: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
Udział Polski w 19. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
zdjęcia: Jacopo Salvi, Zachęta archive
źródło: v2com, Zachęta
Czytaj też: Kultura | Sztuka | Ciekawostki | Polecane | Włochy | whiteMAD na Instagramie
