„Zabytek – nie zapomnij! / Denkmal – denk mal dran!” to wyjątkowa polsko-niemiecka inicjatywa, która od 2014 roku gromadzi miłośników historii i architektury, promując ochronę i renowację zabytków. Organizowany co dwa lata konkurs ma na celu wspieranie długofalowej i zrównoważonej ochrony niewielkich obiektów o znaczeniu historycznym i artystycznym. Organizatorami są Stowarzyszenie na Rzecz Pielęgnowania Sztuki i Kultury Śląska (VSK) oraz Fundacja OP ENHEIM we współpracy z Niemiecko-Polską Fundacją Ochrony Zabytków Kultury.
Konkurs koncentruje się na wsparciu ochrony budynków i obiektów o wartości zabytkowej w województwie dolnośląskim, południowej części województwa lubuskiego oraz dolnośląskiej części Górnych Łużyc. Celem jest zachowanie historycznych budowli, ich części oraz innych nieruchomości, takich jak parki czy zabytki techniki. Konkurs zwraca uwagę na znaczenie ochrony dziedzictwa kulturowego w kontekście współczesnych wyzwań środowiskowych, promując jednocześnie zrównoważony rozwój. Projekt jest realizowany we współpracy z Dolnośląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Danielem Gibskim, a jego patronat objął Konsul Generalny Niemiec we Wrocławiu, Martin Kremer. Konkurs ma na celu promowanie profesjonalnej renowacji oraz ukazanie Dolnego Śląska jako europejskiego miejsca spotkań, podkreślając polsko-niemiecką współpracę w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego.
Laureaci konkursu otrzymają nagrody o łącznej wartości 18 500 złotych, a także plakietki upamiętniające renowację, które zostaną umieszczone na odrestaurowanych obiektach. Wyróżnienia mają zachęcić prywatnych inwestorów, organizacje non-profit oraz inne podmioty do inwestowania w obiekty o historycznym znaczeniu, przyczyniając się tym samym do ich ochrony i promocji. Konkurs jest otwarty dla osób fizycznych, organizacji non-profit oraz innych podmiotów prawnych, które odnowiły zabytkowe budynki lub obiekty nieruchome na obszarze Dolnego Śląska, południowej części województwa lubuskiego oraz dolnośląskiej części Górnych Łużyc. Obiekty muszą być wybudowane przed 1960 rokiem. Ukończenie renowacji musi nastąpić między 1 stycznia 2017 roku a 15 sierpnia 2024 roku.
Zgłoszenia do konkursu „Zabytek – nie zapomnij! / Denkmal – denk mal dran!” można nadsyłać do 15 sierpnia 2024 roku. Zgłoszone projekty będą oceniane przez jury, które zwróci uwagę na wartość historyczną i artystyczną obiektu, jakość wykonanej renowacji oraz zastosowanie zrównoważonych metod i materiałów.
To niezwykła okazja, aby wyróżnić się na tle innych i przyczynić się do ochrony unikalnego dziedzictwa kulturowego regionu. Dla wszystkich pasjonatów historii, architektury i ochrony zabytków, „Zabytek – nie zapomnij! / Denkmal – denk mal dran!” to niepowtarzalna szansa na zrealizowanie swoich ambicji i oddanie hołdu przeszłości.
Więcej informacji o konkursie, warunkach uczestnictwa i procesie aplikacyjnym można znaleźć na stronie internetowej konkursu: zabytekniezapomnij.eu
W poprzedniej edycji konkursu, która odbyła się w 2022 roku, jury przyznało trzy równorzędne nagrody dla:
⦁ Willi przy ul. Karłowicza 5 we Wrocławiu
⦁ Domu przysłupowego w Proboszczowie 89 (powiat złotoryjski, gmina Pielgrzymka)
⦁ Kuźni nad Bobrem w Przeździedzy (powiat lwówecki, gmina Wleń)
Ponadto Jury przyznało Nagrodę Specjalną dla Fundacji Anna za projekt „Ocalić od zapomnienia – cmentarz ewangelicki w Gostkowie” (powiat wałbrzyski, gmina Stare Bogaczowice).
Willa przy ul. Karłowicza 5 we Wrocławiu
Willa położona przy ul. Karłowicza (d. Beethovenstrasse) we Wrocławiu, w dzielnicy Zalesie, została wybudowana w 1911 roku jako siedziba rodziny Goerlich. W trakcie renowacji obecni właściciele, Anna i Piotr Kozak, podjęli się odtworzenia nadbudówki zniszczonej w czasie drugiej wojny światowej, wzorując się na oryginalnych projektach z 1911 r., przechowywanych we wrocławskim Archiwum Budowlanym. Willa posiada zachowane elementy stolarki, w tym okna skrzynkowe oraz składane drzwi, które zostały pieczołowicie odrestaurowane, podobnie jak elementy kute. Okna ganku są zdobione malowidłami.
Dom przysłupowy w Proboszczowie 89
W domu przysłupowym w Proboszczowie, zwanym też Chatką Zimorodka, pierwotnie znajdował się dom tkaczy, a jego datowanie waha się pomiędzy 1790 a 1818 rokiem. Przez lata zaniedbań budynek został doprowadzony do kompletnej ruiny. Po wizycie w 2014 roku, obecni właściciele Anna Staszewska-Bookes i Paul Brooks, postanowili uratować ten obiekt i przywrócić jego pierwotny wygląd. Prace remontowe trwały pięć lat, a właścicielom przyświecała idea zastosowania tradycyjnych technik budowlanych i użycia jak największej ilości materiałów naturalnych. Pracowali na ogół samodzielnie, bez dostępu do prądu, krok po kroku odtwarzając zniszczoną konstrukcję ryglową, ściany z gliny i wapna, oraz najbardziej imponujący element jakim jest oryginalny dach pokryty XIX-wiecznymi dachówkami.
Kuźnia nad Bobrem we wsi Przeździedza
Kuźnia nad Bobrem znajduje się we wsi Przeździedza u podnóża góry Folwarcznej i góry Grodziny. Ponad 300-letnia kuźnia jest ulokowana pomiędzy pozostałościami folwarku przyklasztornego, pałacu i kopalni melafiru w klimatycznym przysłupowym domu. Właściciele pragnęli zachować charakter i duszę starego domu, toteż minimalnie ingerowali w strukturę wnętrza kuźni na parterze i izby kowala na piętrze. Zachowane wyposażenie z oryginalnym piecem i narzędziami stanowi unikatowy przykład warsztatu kowalskiego. Dzięki inicjatywie pani Lidii Kowalskiej kontynuowane jest oryginalne przeznaczenie obiektu w ramach pokazów i warsztatów kowalskich, by pokazać ten fascynujący zawód jak największej grupie zainteresowanych.
Cmentarz ewangelicki w Gostkowie
W 2015 cmentarz ewangelicki w Gostkowie miał podzielić los wielu przedwojennych poniemieckich cmentarzy na Dolnym Śląsku, czyli zostać sprzedany i zlikwidowany. Jednak Halina Bryk i Angelika Babula, mama i córka, kierowane potrzebą serca i poczuciem przyzwoitości, postanowiły kupić ten teren i zaopiekować się nim. W 2016 roku założyły Fundację Anna w Gostkowie i zaczęły gromadzić wokół siebie kolejne osoby, które walczą o uratowanie cmentarza. Zdewastowana XIX-wieczna nekropolia po latach ciężkiej pracy stała się pięknym ogrodem pamięci. Do największych sukcesów można zaliczyć odrestaurowanie kaplicy przy wejściu do cmentarza, ale działalność Fundacji nie ogranicza się tylko do rewitalizacji grobowców i alejek. Organizowane są też warsztaty kamieniarskie, które mają na celu zdobycie praktycznych umiejętności oraz zaangażowanie lokalnej społeczności we wspólną pracę na rzecz zaniedbanych miejsc pochówków. Dzięki temu Fundacja przyczynia się do budowania świadomości, odpowiedzialności i szacunku wobec wspólnego dziedzictwa kulturowego i tworzących je ludzi.
___________
Organizatorzy: Fundacja OP ENHEIM, Stowarzyszenie na Rzecz Pielęgnowania Sztuki i Kultury Śląska (VSK)
Współpraca: Niemiecko-Polska Fundacja Ochrony Zabytków Kultury
Honorowy Patronat: Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu
Partnerzy: Wolny Kraj Saksonia, Jelenia Plast, Senta-Weygandt-Stiftung, Sparkasse Oberlausitz-Niederschlesien, Uroczysko Siedmiu Stawów, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, OPEN Reklama | Oksana Solnik-Krzyżanowska, FLOWLAND
Patroni medialni: Spotkania z Zabytkami, Architektura-Murator, Schlesien Heute
Czytaj też: Architektura | Metamorfoza | Renowacja | Zabytek | Wydarzenia
Temat: Zabytek – nie zapomnij! / Denkmal – denk mal dran! Rusza kolejna edycja konkursu
