Zabytkowa willa architekta Mariana Lalewicza w Warszawie. Przypominamy jej historię

Budynek znajduje się przy ulicy Górnośląskiej 41. Willa architekta Mariana Lalewicza niedawno zyskała status zabytku.

Decyzję o przyznaniu budynkowi statusu zabytku podjął prof. dr hab. Jakub Lewicki – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Budynek znajduje się na terenie układu urbanistycznego Kolonii Profesorskiej, na obszarze ograniczonym ul. Hoene-Wrońskiego, Myśliwiecką i Górnośląską. Dom został wzniesiony na terenie Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Koncepcja zabudowy willowej realizowana była w l. 1922-1928, zabudowa reprezentowała styl narodowy inspirowany architekturą dworkową oraz ideami miast-ogrodów.

Willa została wybudowana wg indywidualnego projektu architekta Mariana Lalewicza (1876-1944), wykładowcy Politechniki Warszawskiej, wieloletniego prezesa Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, komendanta Pogotowia Technicznego w czasie obrony Warszawy w 1939 r. Zrealizowany projekt obejmował willę mieszkalną z garażem, oficyną oraz tarasowym ogrodem. Zabudowę wzniesiono ok. 1928 r. (projekt oraz dokładna budowa domu nie są znane). W 1934 r. willa wykupiona została przez Marię i Mariana Lalewiczów od Spółdzielni Mieszkaniowej i użytkowana była jako dom rodzinny – czytamy w komunikacie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Zabytkowy gmach został zajęty przez Niemców w 1943 roku. W czasie II wojny światowej willa została uszkodzona. Udało się ją naprawić tuż po wojnie. Kolejne remonty dostosować miały budynek do potrzeb nowych użytkowników: budynek o 16 izbach 7 pomieszczeń przeznaczono na siedzibę Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” (po 1946 r. Chłopskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci), pozostałe pomieszczenia pełniły funkcję mieszkalną. W 1955 r. budynek przeszedł na własność Skarbu Państwa. W kolejnych latach willa przeznaczona była wyłącznie na cele mieszkalne, funkcję tę pełni do dnia dzisiejszego.


Konserwator zabytków wskazuje, że willa posiada walory artystyczne. Budynek wzniesiony ok. 1928 r. dzięki przemyślanym proporcjom, zwartej bryle przykrytej czterospadowym dachem oraz poprzez zastosowanie czerpiącego z rokoko i klasycyzmu detalu (gzymsy wieńczące i podokienne, graficznie profile opasek okiennych, wprowadzenie zróżnicowanych, w tym owalnych otworów okiennych, wielokwaterowe okna, dekoracja balustrad) nawiązuje do tzw. stylu dworkowego, przy jednoczesnym charakterystycznym dla modernizmu uproszczeniu form.

W środku zachował się oryginalny układ funkcjonalno-przestrzenny. Warto zwrócić uwagę na sklepienia o finezyjnej, płynnej linii i reprezentacyjnej murowanej i drewnianej klatce schodowej. Unikatowy charakter wnętrzu nadaje również zachowany wystrój, w tym szczególnie usytuowany od strony ogrodu salon z zamkniętymi łukiem niszami ściennymi, kominkiem i sztukaterią czerpiącą z estetyki stylu empire, a także drewniany detal w postaci okładziny drewnianej w holu i intarsjowanej balustrady klatki schodowej.

Doskonały warsztat architekta pozwolił na połączenie stylistyki historyzującej z najnowszymi osiągnięciami techniki (konstrukcje żelbetowe) i najnowszych trendów w architekturze i urbanistyce (połączenie miejskiej willi z tarasowym założeniem ogrodowym) – dodaje profesor Jakub Lewicki.

źródło: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Elewacja | Modernizm | whiteMAD na Instagramie