Warszawa przygotowuje się do renowacji jednego ze swoich unikatowych zabytków techniki, jakim jest transformator typu „kiosk”, usytuowany na skrzyżowaniu ulic 11 Listopada i Konopackiej na Pradze-Północ. Ten wyjątkowy obiekt, będący kiedyś istotnym elementem stołecznej sieci energetycznej, zostanie odrestaurowany dzięki finansowaniu z budżetu Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków.
Zabytkowa stacja transformatorowa, pochodząca z początku XX wieku, to relikt dawnych czasów, kiedy rozwój elektryfikacji stolicy miał ogromne znaczenie dla miasta. W 1904 roku uruchomiono warszawską elektrownię na Powiślu, której sieć przesyłowa pracowała na napięciu 5 kV prądu zmiennego. Stacje transformatorowe, takie jak ta na Pradze-Północ, obniżały to napięcie do poziomu 122 V, potrzebnego odbiorcom. Wówczas w całym mieście działało około 300 takich transformatorów kioskowych, a do naszych czasów przetrwały zaledwie cztery.
Transformator z Pragi-Północ wyróżnia się walcowatą obudową i kilkoma drzwiami, które zapewniały dostęp do urządzeń elektrycznych wewnątrz. Choć część aparatury nadal jest zachowana, nie wszystkie elementy pochodzą z okresu budowy stacji, co świadczy o jej wieloletniej eksploatacji i koniecznych modernizacjach.
Przez lata obudowa transformatora uległa korozji, a na jego powierzchni pojawiły się liczne graffiti. Dlatego obiekt zostanie przewieziony do warsztatu, gdzie specjaliści usuną ogniska rdzy, zahamują proces degradacji oraz zabezpieczą konstrukcję warstwą antykorozyjną. Dodatkowo powierzchnia obudowy zostanie pokryta powłoką antygraffiti, co pozwoli na zachowanie jej estetyki w przyszłości.
Renowacja obejmuje również montaż przeszklonych drzwiczek, które umożliwią odwiedzającym zobaczenie zachowanych we wnętrzu reliktów urządzeń elektrycznych. W pobliżu obiektu zamontowana zostanie tablica informacyjna, która przybliży mieszkańcom i turystom historyczne znaczenie transformatora. Podobne działania zostały przeprowadzone przy innej stacji transformatorowej znajdującej się na Wybrzeżu Kościuszkowskim.
Odrestaurowana stacja transformatorowa powróci na swoje pierwotne miejsce przy ul. 11 Listopada i Konopackiej do końca grudnia 2024 roku, wzbogacając przestrzeń miejską o odnowiony, wyjątkowy zabytek techniki. Projekt ten to nie tylko renowacja obiektu, ale i szansa na przypomnienie historii warszawskiej sieci energetycznej, której rozwój stanowił ważny etap w modernizacji stolicy.
Źródło: um.warszawa.pl
Czytaj też: Ciekawostki | Zabytek | Miasto | Historia | Warszawa
