Arcydzieła z kolekcji Lanckorońskich w Zamku Królewskim na Wawelu

Projekt aranżacji ekspozycji Arcydzieła z kolekcji Lanckorońskich przygotowali architekci z pracowni NArchitekTURA. Zespół umiejętnie połączył nowoczesne elementy z dziełami sztuki tworząc ścieżkę, która prowadzi gości przez historyczną podróż.

Aranżacja wystawy bazuje na licznych – pośrednich i bezpośrednich – nawiązaniach do prezentowanych obrazów oraz ich autorów, a także do lokalizacji wystawy w Apartamentach Królewskich na Wawelu oraz szerszego kontekstu Krakowa. Dzieła renesansowych twórców, jak Paolo Uccello, Bartholomaeus Bruyn starszy czy Barend Graat zostały umieszczone w przestrzeni łączącej współczesne formy, technologie i materiały z zabytkowymi wnętrzami oraz historycznymi referencjami z zakresu historii sztuki i architektury. Jedną z pierwszych inspiracji projektu był układ rzutu katedry Wawelskiej, gdzie wokół nawy głównej i obejścia zlokalizowano renesansowe i barokowe kaplice.

Nowa architektura wystawy miała w pierwotnym założeniu przypominać współczesną przestrzeń quasi-sakralną, wkomponowaną w zaskakujący sposób w amfiladowy ciąg pomieszczeń. Podobnie, jak w pobliskiej katedrze ta nowa „kaplica” miała przylegać do zdefiniowanego już wnętrza i głównego ciągu komunikacyjnego, stanowiąc autonomiczną formę i kontynuując tradycję nawarstwiania różnych stylów i form architektonicznych na Wawelu – opisują autorzy aranżacji ekspozycji.

Łuk sklepienny definiujący charakter sali przeznaczonej na ekspozycję stał się punktem wyjścia dla zastosowanych płynnych geometrii. Od dołu uzupełnia go powyginana wstęga ze sklejki, która pełni rolę balustrady, nośnika opisów poszczególnych obrazów, skrywa też urządzenia techniczne oraz punktowe oświetlenie. Nierównomierne nachylenie jej górnej powierzchni daje iluzję zaburzenia prawidłowej perspektywy, co można odczytać za odniesienie do twórczości Uccella, który eksperymentował w wielu swoich pracach z łączeniem kilku ujęć jedno- i dwuzbiegowych (co z kolei fascynowało wielu znanych artystów XX wieku, jak chociażby Giorgio de Chirico czy Henri Rousseau). Przenośne drobne okrągłe lusterka, umieszone nad opisami obrazów na balustradzie, to kolejne nawiązanie do iluzji optycznych w pracach Uccella – w tym przypadku odbijają one fragmenty obrazów oraz zabytkowego kasetonowego sufitu w sali wystawowej.

Za płynną formą ze sklejki umieszczono obłą ścianę wykończoną miedzianymi panelami. To na niej zawieszono słynne obrazy wypożyczone na potrzeby wystawy z Rijksmuseum w Amsterdamie, National Gallery w Londynie oraz Ackland Art Museum w Chapel Hill. Kształt tej miedzianej ściany zaczerpnięto z linii widocznej w górnej części eksponowanego na wystawie obrazu Bartholomaeusa Bruyna starszego – Portret 21-letniej kobiety. W pierwszych założeniach projektowych zagłębiona forma miała też przypominać tajemnicze wnętrze groty zilustrowanej przez Paola Uccella na zawieszonym centralnie płótnie Święty Jerzy i smok. Stonowana kolorystyka nowej aranżacji to z kolei ukłon w stronę trzeciej prezentowanej pracy pt. Towarzystwo w Ogrodzie Barenda Graata. Pokaz uzupełniają trzy obrazy sakralne z kolekcji Lanckorońskich, prezentowanej w ramach stałej ekspozycji w różnych salach wokół dziedzińca arkadowego.

Wystawa zlokalizowana została w sali na pierwszym piętrze Apartamentów Królewskich, na wzgórzu wawelskim górującym ponad historyczną krakowską starówką. Z okien tego pomieszczenia widać wieże, iglice i kopuły kościołów, wyróżniające się na tle panoramy miasta. Wiele z nich zwieńczonych jest różnymi formami dachów pokrytych blachą miedzianą, stąd pomysł na wykorzystanie tego materiału również w ramach ekspozycji. Chodziło o to, by użyć budulca, który dominuje na tej konkretnej wysokości w obrębie Starego Miasta.

Wystawę uzupełnia aranżacja wnęki okiennej od strony słynnego dziedzińca arkadowego. W projekcie tablicy informacyjnej zastosowano przyciemniany drewniany fornir, którego wybarwienie zaczerpnięto z historycznych mebli na Wawelu. Symetryczna geometria zastosowanych w aranżacji form nawiązuje do kanonów renesansowych i barokowych, co stanowi ukłon w stronę prezentowanych dzieł sztuki oraz otaczającej historycznej architektury.

źródło: NArchitekTURA

Aranżacja wystawy: NArchitekTURA / Bartosz Haduch, Łukasz Marjański
Projekt i realizacja: 2022
Kuratorka: Joanna Winiewicz-Wolska
Koordynacja: Joanna Kazubowska
Identyfikacja wizualna: Józefina Wiśniewska
Fotografie: Anna Stankiewicz, Dariusz Błażewski

Czytaj też: Kraków | Ciekawostki | Sztuka | Kultura | Wydarzenia  | whiteMAD na Instagramie