Czy biophilic desing to chwilowa moda? [RAPORT]

Biophilic desing  to jeden z wiodących tematów, szeroko komentowany podczas ubiegłorocznego „Salone del Mobile” w Mediolanie.  O „projektowaniu przyszłości”, która zapewni większą łączność z naturą i która jest ukierunkowana na stworzenie bardziej zrównoważonego stylu życia mówią dziś wszyscy, od Hermana Millera przez Normana Fostera i Carlo Rattiego do Kengo Kumy.¹

Biophilic design jest skutecznym sposobem na zachowanie równowagi w życiu dla osób konsumujących na co dzień intensywnie technologię i pochylanych głowę nad różnymi ekranami. Wprowadzanie elementów naturalnych do wnętrz to próba ponownego połączenia się z naturą, bez której czujemy się po prostu źle. Dzięki temu, można czerpać z przyrody korzyści dla naszego zdrowia oraz samopoczucia.

Jest to tym ważniejsze, że nasz styl życia i codzienne wyzwania nie sprzyjają przebywaniu na powietrzu. Kluczowe staje się więc, by zaprosić naturę do domu. Dosadnie nazywa to dr Nigel Oseland, autor książki ”Beyond the Workplace Zoo: Humanising the Office” wydanej we wrześniu 2021 roku. Zwraca on uwagę na to, że w przeciwieństwie do różnorodnych wybiegów dla zwierząt, ludzie w biurach – niezależnie od potrzeb – mogą liczyć na zawsze tak samo zaprojektowane biuro, te same jednorodne obszary, niezależnie od indywidualnych potrzeb człowieka. Dlatego wzywa on do zaprojektowania przestrzeni dla ludzi z myślą o krajobrazie.

Zamknięci w czterech ścianach

W Polsce co trzeci ankietowany badania VELUX „Head Downers 2021” przyznaje, że poza zamkniętymi pomieszczeniami spędza niespełna godzinę; ponad połowa badanych nie dłużej niż dwie. Na świeżym powietrzu nie przebywamy nawet w dni wolne od pracy. 73 proc. ankietowanych przyznaje, że trwoni swój czas, patrząc w ekran laptopa, smartfona czy telewizora.

<63% Polaków biorących udział w badaniu VELUX przyznaje, że straciło kontakt z naturą. Nie obserwujemy jej, nie przebywamy też na zewnątrz. Takie podejście nie pozostaje bez wpływu na nasze zdrowie. Choć sposób, w jaki żyjemy, sprawia, że oddalamy się od natury, można dostrzec, że ją cenimy i tęsknimy za nią, zdajemy sobie też sprawę z jej pozytywnego wpływu na nasze ciało i psychikę. Zdecydowana większość ankietowanych, bo aż 93 proc., przyznaje, że kontakt z nią jest dobry dla zdrowia i pozwala odpocząć (91 proc.).

Takie podejście nie pozostaje bez wpływu na nasze życie. Sposób, w jaki żyjemy, sprawia, że oddalamy się od natury, dlatego spróbujmy coś zmienić i postępować inaczej.

Odłączeni od natury

Niestety, blisko połowa badanych Polaków w raporcie VELUX „Head Downers 2021” nie spogląda regularnie na niebo, nie przygląda się ptakom, chmurom czy słońcu. Blisko ¾ badanych potrafi rozpoznać nie więcej niż 10 gatunków ptaków, a co trzeci – do 5 gatunków drzew. Największy problem mamy z rozpoznaniem typów chmur i gwiazdozbiorów. Warto zadbać o to, by spoglądanie za okno dawało nam możliwość obserwacji rozległej przestrzeni i patrzenia w dal. Nie tylko dlatego, że zmniejsza to ryzyko krótkowzroczności, a także pozwala się zrelaksować. Przede wszystkim dlatego, że przybliża nas do kontaktu z naturą.

Dane z raportu VELUX są zbieżne z badaniami z całego kontynentu, wystarczy spojrzeć na to, co mówi Oliver Heath, jeden  z najbardziej znanych architektów, którzy propagują biophilic design. Heath namawia do udziału w lokalnych projektach wspierających przyrodę. Powołuje się on na badania nad uczestnikami brytyjskiego programu monitorowania owadów zapylających, w ramach którego ludzie spędzają 10 minut na liczeniu owadów lądujących na kwiatku. Wyniki pokazują, że – właśnie dzięki bliskiemu kontaktowi z naturą – uczestnicy eksperymentu „Nature Up Close and Personal” czują się bardziej szczęśliwi. Oliver Heath radzi „jeśli potrzebujesz zachęty, by wyjść na zewnątrz i doświadczać kontaktu z naturą, poszukaj w swoim otoczeniu takich aktywności lub programów”.³

Bliżej naturalnego rytmu

Badania jednoznacznie pokazują, że mamy świadomość pozytywnego wpływu natury, przyrody na nasze zdrowie. Zdecydowana większość, bo aż 90% ankietowanych, tęskni za przyrodą i przyznaje, że kontakt z naturą jest dobry dla zdrowia i pozwala odpocząć (na ten aspekt wskazuje 93% respondentów). Tu na pomoc przychodzi właśnie biophilic design.

Amos Goldreich, zdobywca nagród takich jak m.in. The International Architecture Award w 2019 roku, wskazuje cztery elementy biophilic design, które – jego zdaniem – są kluczowe. Pierwszym jest Visual Connection, a więc takie projektowanie, by móc widzieć ogród w całej przestrzeni wewnętrznej. Drugim punktem – wprowadzenie natury, zwłaszcza poprzez naturalne światło. Dlatego Goldreich otwiera przestrzenie tak bardzo, jak tylko może, wykorzystując okna i świetliki. Trzeci element nie jest wizualny, ale dotyczy włączenia zapachów i dźwięków. I na koniec sposób, w jaki wszystkie te elementy współpracują ze sobą, zdaniem twórcy Amos Goldreich Architecture wpływa na to, jak korzysta się z przestrzeni, a następnie na to, jak ta przestrzeń przekłada się na dobre samopoczucie jako energia zwrotna.⁴