Dom przysłupowy w Górach Izerskich dostał drugie życie. Jest piękny!

Dom pod Mandragorą (tak go nazwali właściciele) w obecnej formie powstał prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX w. Jest to dom przysłupowy – czyli przykład charakterystycznej architektury lokalnej tej części Europy, które wciąż licznie występują we wschodniej części Saksonii, północnych Czechach i zachodniej części woj. dolnośląskiego. Mówi się, że domy te to architektura styku kultur ciesielskich, gdzie wschód Europy (czyli domy budowane z bali lub belek układanych na zrąb) spotyka się z zachodem (domy w konstrukcji szkieletowej, szachulcowej, „muru pruskiego”). W tym domu można zobaczyć te dwie techniki współistniejące ze sobą.

Mimo licznych przebudów na przestrzeni dziejów, dom zachował ciepłą drewnianą izbę budowaną na zrąb – główne pomieszczenie domu, w którym od zawsze bytowali gospodarze czy piętro w konstrukcji drewnianego szkieletu wypełnionego gliną, słomą i pakułami. Przy remoncie właściciele starali się powrócić do dawnych technik. Nie szczędzili gliny, drewna i wapna by wyciągnąć to, co w domu jest najciekawsze. Obejrzeli dziesiątki tego typu chałup, szczególnie w Niemczech i Czechach, by wyłapać te detale, o których tak często się zapomina, a które sprawiają, że dom emanuje czarem minionych czasów.

Na patronkę domu właściciele wybrali Mandragorę – mityczną roślinę, której korzeń miał przybierać ludzki kształt, a której krzyk skutecznie wysyłał ewentualnego znalazcę na tamten świat. Mandragora występuje w licznych podaniach na temat odwiecznego władcy Karkonoszy i Gór Izerskich – Duch Gór (zwanego też Karkonoszem, Liczyrzepą, Skarbnikiem Ryfejskim czy Rübezahlem). W dawnych czasach takie podania były poważnie traktowane przez przesądny sudecki lud górali, którzy zamieszkiwali właśnie takie domy.
Dom pod Mandragorą jest świadectwem techniki budowlanej sprzed rewolucji przemysłowej, gdy do budowy wykorzystywano naturalny materiał lokalny, który na danym obszarze był najpowszechniejszy. Ten dom wybudowano pierwotnie z drewna, gliny, słomy, kamieni i wapna. Właściciele pragnęli jak najmocniej nawiązać do tamtych czasów, gdy budownictwo było prawdziwie ekologiczne. Przyjęli więc zasadę, że najpierw wykorzystują zasoby, które mają dostępne, dopiero gdy jest to niemożliwe – sięgają po nowe. Podczas remontu udało się pozyskać wiele drewna z odzysku, a także odtworzyć szachulcowe ściany wewnątrz i na zewnątrz. Glina pochodziła z domu (była w świetnym stanie), a pozostała część została wykopana na Pogórzu Izerskim. W budowie właściciele używali kamieni, które wyłoniły się w ogrodzie obok domu. Eleganckie tynki wewnątrz, robione przez prawdziwych specjalistów, to też rodzaj gliny – kaolin wydobywany w okolicach niedalekiego Nowogrodźca.

By poprawić efektywność energetyczną domu, właściciele musieli już sięgnąć po nowoczesne materiały, lecz i tutaj zwrócono uwagę, by były one tożsame z materiałami tradycyjnymi i z ideą zrównoważonego rozwoju. Izolacja podłogi została zrobiona ze szkła piankowego – materiału uzyskiwanego poprzez recykling szkła. Do ocieplenia ścian i poddasza wykorzystano zaś wełnę drzewną w postaciach miękkiej maty i twardej płyty, materiał niezbyt powszechny w naszym kraju, ale za to świetnie nadający się ocieplania drewnianych budynków. Materiał ten, tak jak drewno, pochodzi z surowca odnawialnego i jest w pełni biodegradowalny. W Domu pod Mandragorą można wynająć pokoje i na własnej skórze poczuć historię i urok tego niezwykłego miejsca.

Co najważniejsze, dom jest ważnym elementem izerskiego krajobrazu, kultury, dawnej techniki budowlanej. Poprzez remont zachowujemy ten element dla przyszłych pokoleń. Pielęgnujemy lokalność. Jesteśmy ludźmi stąd, myślimy globalnie działamy lokalnie. Będąc naszym gościem wspierasz ten proces, masz pewność że poprzez swój wypoczynek przyczyniasz się do rozwoju miejsca i miejscowości którą odwiedzasz – piszą na stronie internetowej Ola i Bartek, właściciele domu.

Źródło: podmandragora.pl (Facebook, Instagram)

Zobacz też: Renowacja | Historia | Ciekawostki | Metamorfoza | Drewno

Temat: Dom przysłupowy w górach Izerskich dostał drugie życie. Jest piękny!