Fotoplastikon Warszawski: unikat na skalę Europy

Fotoplastikon Warszawski, znajdujący się pod adresem Aleje Jerozolimskie 51, to unikatowe, jedyne w Polsce i jedno z niewielu na świecie czynnych urządzeń tego typu. Powstał na początku XX wieku i z niewielkimi przerwami działa aż do dziś, zachowując pierwotną lokalizację.

Fotoplastykony pojawiały się na miejskich jarmarkach, odpustach oraz salonach rozrywki, ale także w indywidualnych lokalach. Nazywane były „stałą instytucją artystyczną” czy „przedsiębiorstwem artystycznym zupełnie poważnego pokroju”. Takich stałych fotoplastykonów na przestrzeni lat 1899-1914 znajdowało się w Warszawie co najmniej osiem. Wiedzę na ten temat można zaczerpnąć z ówczesnej prasy, w której regularnie ukazywały się notatki z informacjami o zmienianych co tydzień ekspozycjach.

Podczas okupacji Fotoplastikon Warszawski z Alej Jerozolimskich poza funkcją rozrywkową pełnił dodatkowo rolę konspiracyjnego punktu kontaktowego. Po zakończeniu wojny, kiedy ponad 80 procent zabudowy stolicy stało się ruiną, podsycał nadzieję na odbudowę i na powrót do normalności, prezentując kolorowe zdjęcia przedwojennej Warszawy. W latach 40. i 50. cieszył się ogromną popularnością dzięki prezentacji zdjęć z Zachodu, ukazujących świat, do którego wyjazd był prawie niemożliwy. Pokazom towarzyszyła nastrojowa muzyka jazzowa. W 1973 roku nowym właścicielem fotoplastykonu został Józef Chudy. Po jego śmierci w 1980 roku fotoplastykon został zamknięty, uruchomił go ponownie jego wnuk, Tomasz Chudy, w 1992 roku. W zbiorach fotoplastykonu jest już ponad 7000 trójwymiarowych fotografii; od zdjęć dokumentujących egzotyczne podróże po świecie z przełomu XIX i XX wieku, przez Warszawę w różnych okresach historycznych, aż po współczesne prace znanych autorów. W 1987 roku fotoplastykon został wpisany do rejestru zabytków.
Fotoplastykony działają na zasadzie stereoskopii. Jest ona techniką polegającą na wykonaniu dwóch zdjęć tego samego obiektu, z dwóch różnych ujęć. Mózg odczytuje naniesione na siebie obrazy jako trójwymiarowe.

Źródła: fotoplastikonwarszawski.pl, waw4free.pl

Czytaj też: Warszawa | Historia | Miasto | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie

Temat: Fotoplastikon Warszawski: unikat na skalę Europy