Nowa część Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha zachwyca

W Krakowie rozbudowano Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Projekt nowej części budynku powstał w biurze Ingarden & Ewy Architekci. To jeden z ciekawszych budynków w Krakowie.

W roku 2015 minęło już 28 lat od opublikowania w Tygodniku Powszechnym wywiadu, w którym Andrzej Wajda ogłosił swój zamiar stworzenia w Krakowie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej – stałego miejsca ekspozycji kolekcji zbiorów sztuki japońskiej Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego. W roku 1994, gdy otwierano gotowy budynek, nikt nie przypuszczał, że ten obiekt zapoczątkuję całą serię kolejnych pomysłów Andrzeja Wajdy na tworzenie w Krakowie nowej architektury, a także nowych instytucji kulturalnych i edukacyjnych. Po tym bezprecedensowym pod każdym względem projekcie, z jego inspiracji powstały w Krakowie kolejne: Pawilon Herbaciany wraz z ogrodem, Szkoła Języka Japońskiego, Pawilon „Wyspiański 2000”, a obecnie najnowszy obiekt – jakim jest realizacja aneksu wystawienniczego Muzeum Manggha o nazwie Galeria Europa – Daleki Wschód.

Pomysł tej budowy zrodził się w roku 2004, w związku pozyskaniem przez Muzeum Manggha niewielkiej działki sąsiadującej z jej terenem od strony ulicy Konopnickiej. Głównym celem było poszerzenie zakresu międzykulturowych działań artystycznych i wystawienniczych z polsko – japońskiego na europejsko – dalekowschodni, co zbiegło się w czasie z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Nowa przestrzeń wystawiennicza służyć ma prezentacji sztuki europejskiej i kultur krajów Azji Południowo-Wschodniej, aż po Półwysep Indyjski.

Nowa Galeria dysponuje dwiema salami ekspozycyjnymi umieszczonymi na dwóch kondygnacjach. Obie sale wystawowe, zgodnie z zamysłem dyrekcji Muzeum Manggha, mają charakter już obecnie klasycznych białych przestrzeni galeryjnych (tzw. „white cube”), maksymalnie neutralnych w wyrazie, umożliwiających ekspozycję różnorodnych form sztuki, głównie nowoczesnej. Tego typu sal wystawowych brakowało w głównym budynku Mangghi, jako że charakterystyka jej głównej przestrzeni wystawowej dostosowana była do wymogów ekspozycyjnych sztuki historycznej, w tym szczególnie papieru, co wymagało specjalnych gablot, dedykowanego oświetlenia i odpowiednich parametrów wilgotności i temperatury.

Nowy budynek znacząco rozszerza ten zakres, co daje kuratorom dużą swobodę w sposobie wykorzystania przestrzeni i realizacji projektów ekspozycyjnych. Ponadto Galeria wyposażona została w niezbędne zaplecza przygotowania wystaw, magazyny, przestrzeń biurową dla kuratorów i własne miejsca parkingowe w budynku.

Budynek główny Muzeum Manggha jest obiektem kompozycyjnie skończonym, o wyrafinowanej i unikatowej formie dachu, charakteryzującej się zestawieniem kilku płaszczyzn opartych o geometrię paraboloidy hiperbolicznej. Jakiekolwiek działanie uzupełniające lub kontynuujące tą kompozycję niosło by niebezpieczeństwo zaburzenia jej niezaprzeczalnej harmonii. Nowe działania projektowe w pobliżu głównego budynku, powinny moim zdaniem, uszanować i wyeksponować jego wyjątkowość i stworzyć jedynie w miarę neutralne architektoniczne tło uzupełniające i porządkujące otoczenie. Dominantą pod względem formalnym i funkcjonalnym pozostaje więc budynek Muzeum Manggha i jemu podporządkowana jest skala i kompozycja nowego budynku. Jego bryła została więc maksymalnie odsunięta od przedpola Mangghi i usytuowana w sposób taki, aby nie przesłaniała istniejącej bryły od strony ulicy Konopnickiej. Wysokość została dostosowana do skali sfalowanego dachu Mangghi.

W Galerii zaprojektowano odrębną strefę wejściową, z własnymi schodami, rampą dla niepełnosprawnych i tarasem, który może być wykorzystywany dla ekspozycji i działań artystycznych na zewnątrz budynku. Usytuowanie tarasu w tym miejscu powiększa przestrzeń publiczną przedpola Mangghi i kreuje dodatkowe wnętrze urbanistycznego ograniczone elewacjami obu budynków. W miejscu pod tarasem umieszczony został mechaniczny garaż podziemny. Linia attyki I piętra stanowi kontynuację krawędzi północnej ściany Centrum Manggha a wysokość dachu – attyki wyższej kondygnacji znajduje się poniżej górnej części świetlików budynku Centrum. Elewacje z prostych płaszczyzn szkła i szarego piaskowca, komponowane są w nawiązaniu do analogicznych form istniejącej małej architektury przedpola Mangghi – do ramp i schodów. Skośna górna część bryły elewacji południowej stanowi nawiązanie do skosów linii balustrad pochylni na przedpolu Centrum Manggha. Spokojna, prosta i oszczędna w wyrazie architektonicznym forma budynku stanowi dyskretne tło dla głównego budynku, przez co eksponuje jego charakterystyczny wyraz architektoniczny.

Od strony ul. Konopnickiej projektowana linia zabudowy nawiązuje do kierunku krawężnika i chodnika ulicy i tworzyć ma początek nowego porządku pierzei wzdłuż ulicy w kierunku Mostu Dębnickiego. Od strony północnej i wschodniej budynek sąsiaduje i jest zarazem kontynuacją architektury Szkoły Języka Japońskiego, zrealizowanej przez Fundację Kyoto – Kraków w roku 2004. Wysokość krawędzi attyki budynku Szkoły Japońskiej jest kontynuowana poprzez linię gzymsu na przylegającym fragmencie elewacji projektowanego budynku Galerii.