Plac Pary w Rybniku – jedyne takie miejsce w Europie

W cieniu dwóch wież szybowych zabytkowej kopalni KWK Ignacy w Rybniku stworzono wyjątkowe miejsce: Plac Pary i teren rekreacyjny. Na obszarze ok. 2 ha powstała ogólnodostępna przestrzeń dedykowana społeczności lokalnej oraz zwiedzającym zabytkową kopalnię Ignacy, położoną przy ul. Mościckiego w Rybniku, w dzielnicy Niewiadom.

W części zlokalizowanej za budynkiem nadszybia Szybu Głowacki znajduje się Plac Pary o utwardzonej, nieregularnej formie, gdzie zaprojektowano spektakularną, pierwszą w Europie instalację multimedialną z użyciem pary wodnej oraz mgły. Zasadniczą część stanowi teren rekreacyjny, wypoczynkowy, industrialne place zabaw oraz „ogród doświadczalny” pozwalający najmłodszym użytkownikom przeprowadzić samodzielnie, w ramach zabawy proste eksperymenty obrazujące ciekawe zjawiska fizyczne. Teren stanowić będzie miejsce codziennego wypoczynku i rekreacji, rozwoju poprzez zabawę,  a także tło dla spektakularnych wydarzeń kulturalnych. Równolegle do ulicy Sportowej wzniesiono także pięć stalowych wiat wypoczynkowych. Miejsce to otrzymało nagrodę Towarzystwa Urbanistów Polskich w konkursie na najlepiej zorganizowaną przestrzeń publiczną 2022 roku w kategorii „Rewitalizowana przestrzeń publiczna zabytku”.

Sama kopalnia powstała w 1792 roku z inicjatywy pruskiego ministra prowincji śląskiej Karla Georga von Hoyma. Początkowo podlegała Urzędowi Hutniczemu w Rybniku, a od 1810 państwowym władzom górniczym. Eksploatowana była z przerwami. W 1890 roku większość udziałów kopalni nabył książę Hugon zu Hohenlohe-Oehringen, a w 1914 roku przejęło ją “Czernickie Towarzystwo Węglowe”. Kopalnia była eksploatowana razem z kopalnią “Carolus”. W 1940 przejął ją koncern Hermann Göring, a od 1945 należała do “Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego”. 1 stycznia 1968 włączono ją do kopalni “Rydułtowy”. Od 4 września 1936 roku kopalnia nosi nazwę Ignacy, na cześć prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Od 1968 roku funkcjonowała jako ruch Ignacy Kopalni Węgla Kamiennego Rydułtowy.

Zabytkowa Kopalnia Ignacy to miejsce niezwykłe w historii Rybnika. Dziś ten zadbany zabytek techniki łączy funkcje interaktywnego centrum nauki oraz obiektu popularyzującego tradycje kultury przemysłowej ziemi rybnickiej. W 2022 roku zakończył się remont, podczas którego gruntowną renowację przeszły wszystkie obiekty z zabudowy dawnej kopalni – budynki: maszynowni szybu „Głowacki” wraz z stolarnią, nadszybia szybu Głowacki, sprężarkowni (hali kompresorów), nadszybia i maszynowni szybu „Kościuszko” oraz wieży ciśnień zaadaptowanej na wieżę widokową. Najcenniejszymi zabytkami są dwie maszyny wyciągowe posiadające napęd parowy. Maszyna wyciągowa szybu „Kościuszko” po 13 latach przestoju znów działa. W nadszybiu szybu „Kościuszko” znajduje się interaktywna wystawa „Wiek pary”, poświęcona maszynie parowej i jej zastosowaniu w różnych dziedzinach techniki.

Źródło: blankarchitekci.pl, zabytkitechniki.pl

Czytaj też: Muzeum | Place, Skwery, Parki | Zabytek | Historia | Edukacja | Rybnik | Ciekawostki