Architektura przedwojennego Poznania: Plac Wiosny Ludów kiedyś i dziś

W przedwojennym Poznaniu zobaczyć można było dużo pięknych skwerów czy placów. II wojna światowa przyniosła poważne zniszczenia miasta. Po jej zakończeniu odbudowano tylko bardziej wartościowe budynki lub te, które były zniszczone w niewielkim stopniu i po remoncie mogły zaspokoić ówczesne zapotrzebowania mieszkaniowe. Wiele miejsc straciło dawny urok i wygląda dziś zupełnie inaczej. Jednym z takich miejsc, gdzie przedwojenna zabudowa zniknęła niemal całkowicie jest Plac Wiosny Ludów.

Plac Wiosny Ludów to jeden z najważniejszych węzłów komunikacyjnych Poznania, położony w samym centrum miasta. W XV wieku zbudowano tam szpital dla trędowatych oraz kościół św. Krzyża, od którego pochodzi nazwa międzywojenna placu – Świętokrzyski. Świątynię rozebrano w 1797 roku. W okresie zaborów nazwany był placem św. Piotra. Od 1841 roku do II wojny światowej jedną z najważniejszych budowli placu był kościół ewangelicko-reformowany świętego Piotra stojący u zbiegu ulic Krysiewicza i Półwiejskiej, i to właśnie od niego plac przyjął swą ówczesną nazwę.

Widok na kościół św. Piotra, lata przedwojenne.

W XIX wieku zaczęto wznosić wokół placu coraz wyższe budowle. Powstały wtedy efektowne kamienice czynszowe czy hotele. Wzniesienie tak wielu budynków spowodowało całkowite zabudowanie placu. Pod koniec XIX wieku pojawiły się szalety miejskie w postaci neogotyckiego domku. W 1894 roku poprowadzono przez plac linię tramwajową Stary Rynek – Brama Wildecka. Na przełomie XIX i XX wieku zrealizowana została inwestycja otwarcia placu w kierunku Starego Rynku przez ulicę Szkolną. W 1927 roku szalety miejskie zostały przeniesione pod ziemię, przy przystanku tramwajowym. W 1931 roku Marian Spychalski zaprojektował połączenie placu Wiosny Ludów z placem Bernardyńskim poprzez połączenie ich nową ulicą. Projekt ten został zrealizowany na krótko przed wybuchem II wojny światowej.

 

 

 

W 1943 roku na północno-wschodniej części placu ulokowany został duży basen przeciwpożarowy. W roku 1945 w wyniku działań wojennych zabudowa placu została zniszczona w 90%. W gruzach legły prawie wszystkie istniejące tu wcześniej budynki. Po wojnie przemianowano go na plac Prezydenta Hoovera. Od 1948 roku do dzisiaj nosi nazwę placu Wiosny Ludów. Obecny, nieregularny kształt, uzyskał po usunięciu zrujnowanej, przedwojennej zabudowy.

W okresie powojennym wielokrotnie podejmowano próby uporządkowania jego przestrzeni, m. in. ogłaszano konkursy na zabudowę placu w 1959, 1989, 1993, jednak do końca XX wieku były one bezskuteczne (planowane było m.in. założenie parku, wybudowanie ronda, domu handlowego czy parkingu dla ok. 300 samochodów). W XXI wieku zaczęły tu powstawać nowe budynki, takie jak Kupiec Poznański (2001) czy budynek Wechty (2004). U zbiegu ulic Półwiejskiej i Strzeleckiej stoi też pomnik Starego Marycha, natomiast na narożniku ulic Święty Marcin i Podgórnej – pomnik Hipolita Cegielskiego. Na zachodniej ścianie Kupca Poznańskiego zawieszona jest tablica pamiątkowa ku czci Herberta Hoovera. Stojące przy połnocnej części placu kamienice są częścią dawnego szpitala, który od paru lat adaptowany jest na centrum senioralne. Kompleks ma połączyć różne funkcje, w tym: szpitalną, domu seniora, hotelową, kliniki rehabilitacyjnej oraz restauracji. Obecnie plac przedstawia smutny obraz. Panuje tam chaos reklamowy, architektoniczny i przestrzenny. Czasy swojej świetności ma już zdecydowanie za sobą, ale wciąż jest szansa, aby stał się estetycznym i przyjaznym miejscem.

Czytaj też: Poznań | Zabytek | Historia | Metamorfoza 

 

 

 

 

Źródła: fotopolska.eu, poznan.wikia.org, nac.gov.pl, poznan.naszemiasto.pl, poznan.wyborcza.pl, MKZ w Poznaniu, Blizny Poznania