Przedszkole w Opolu. Powstało w domu nauczyciela z XX wieku

Przedszkole w Opolu autorstwa pracowni PORT to nie tylko elegancka placówka edukacyjna dla najmłodszych. To także budynek, który szanuje historię i zastaną architekturę. Inwestorem jest Stowarzyszenie Pro Liberis Silesiae. 

Architekci projektując przedszkole w Opolu chcieli stworzyć inspirującą i pozwalającą na jak najbardziej optymalny rozwój przestrzeń dla użytkowników.

“Wierzymy, iż jest ona naczyniem, którego „kształt” może sprzyjać rozwojowi dzieci, szczęściu, sprzyjać budowaniu poczucia własnej wartości. Naczynie to może być oknem na świat oraz dawać poczucie bezpieczeństwa, dostarczać emocji, być doświadczeniem dla zmysłów, matrycą dla przyszłego pojmowania świata, źródłem tożsamości. Zależało nam, aby zachować oryginalny historyczny układ budynków i podwórka, które między nimi się tworzą, historyczne gabaryty domów oraz detale, pokazać jak budynki zmieniały się w czasie.  Wpisaliśmy w nie współczesne funkcje zachowując ich autonomię.” – mówią architekci z pracowni PORT Do budynku starej szkoły (pełniącego w XX wieku funkcję domu nauczyciela) przeniesiono przedszkole. W oryginalny obrys ścian zewnętrznych wstawiono zupełnie nowy układ funkcjonalny z nowymi ścianami wewnętrznymi, stropami, posadzkami, dachem. Ze względu na wymagania powierzchniowe architekci musieli rozbudować budynek.

“Chcieliśmy pokazać też jego pierwotny gabaryt i formę, dlatego widzimy oryginalną elewację przez szklaną fasadę. Stara ściana dzieli każdą z sal przedszkolnych na dwie części: bardziej introwertyczną – wewnętrzną oświetloną za pomocą studni doświetlających przez dach oraz ekstrawertyczną będącą jakby ciepłym podwórkiem od podłogi po sufit rozświetloną i połączoną z zewnętrzem przeszkleniem. Stary budynek oraz dobudowa mają różne charaktery materiałowe, tak aby zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie można było odczytać ich odrębność przestrzenną i czasową. Odrębny charakter nadaliśmy również dobudówce z czasów PRL-u  z charakterystycznym wielkim kominem uznając jej oryginalne piękno.” – dodają 

Mały budynek gospodarczy miał być początkowo warsztatem (obecną w śląskim obejściu „werksztellą”), gdzie dzieci mogą budować i konstruować, w trakcie procesu projektowego zyskał dodatkowe funkcje świetlicy, dodatkowej sali itp. W budynku warsztatu, w miejsca istniejących otworów i bram, wstawiono przeszklenia doświetlające przestrzeń wielofunkcyjną. Stworzono przedsionek ze zlewem dla prac warsztatowych i plastycznych oraz toaletę. Ściany w dużej mierze zachowują swój pierwotny surowy charakter. Sklepienia, które się nie zachowały, zostały odtworzone jako betonowe.

Przestrzeń o zmiennej wysokości i różnorodności w poszczególnych częściach, a nawet różnorodność przestrzeni w każdej z sal pozwala znaleźć dziecku swoje miejsce na daną chwilę, czasem jest ono przytulne, a kiedy indziej daje poczucie ekskluzywności i poważnego potraktowania. Otwory w ścianach są przestrzeniami zabaw i interakcji, siedziskiem, przejściem, oknem, wejściem do jaskini. W wyobraźni dziecka mogą przybrać różnorakie funkcje. Okienka między salami działają jak wizjery umożliwiające podgląd niedostępnych terytoriów, a gra promieni świetlnych wpadających przez dach może przywołać na myśl atmosferę leśnych koron drzew. Użytkowe poddasze z parterem łączy żelbetowa klatka schodowa, na której części zaprojektowano zjeżdżalnię.

Na wewnętrznych licach ścian zewnętrznych, które udało się zachować, w miejscach, gdzie jakość budulca na to pozwalała, budynki pokazują swoją strukturę – czasem fragment starego nadproża, czasem zamurowanie lub przemurowanie, tworząc oryginalne obrazy, ale też opowiadając historię i oddziałując na różne zmysły – budynek pokazuje swoją szorstkość, zapach naturalnego materiału, zmianę, starzenie się. Podłogi, ściany, stropy często zachowują pierwotny budowlany charakter. Odciski w betonowym wieńcu pokazują jaki szalunek był użyty do ich wykonania, wieniec oplata i spaja budynek uwidaczniając sposób pracy konstrukcji. Na stropach i sklepieniach dopatrzeć się można słojów z odciśniętych desek, których użyto jako szalunku.

W świecie, który jest dziś często ponadnaturalnie przebodźcowany, przytłaczający natłokiem informacji i produktów, być może budynek może pomóc nam nauczyć się doceniać kontakt z naturą, naturalność, prostotę, własną tożsamość. Rozumieć sposób skonstruowania i naturę rzeczy. Tworzyć dobrą ramę i atmosferę dla budowy pierwszych dobrych relacji.

Czytaj też: Przedszkole  | Polska | Metamorfoza | Ciekawostki | Renowacja

Autor projektu: PORT (http://www.portinfo.pl)
Główni architekci: Józef Franczok, Marcin Kolanus
Zespół projektowy: Józef Franczok, Marcin Kolanus, Mateusz Mikołajów, Monika Smorąg, Zofia Fedorów
Funkcja: Przedszkole w Opolu
Inwestor: Stowarzyszenie Pro Liberis Silesiae
Lokalizacja: ul. Olimpijska 2, 45-681 Opole, Polska
Pow. zabudowy: 456,7 m²
Pow. użytkowa: 462,40 m²
Pow. terenu: 1469 m²
Rok: 2020
Zdjęcia: Stanisław Zajączkowski (http://zajaczkowski.eu)