Reduta Bank Polski w Warszawie – symbol powstańczego heroizmu

Mury warszawskich budynków do dziś noszą ślady działań wojennych. Rozsiane są po całym mieście i dobitnie przypominają o jego trudnej historii. Są to głównie ślady po wybuchach, odłamkach, ostrzale czy przypadkowych kulach. Wartość historyczna takich miejsc, obiektów czy elementów jest bezcenna, dlatego zdarzają się przypadki ich wyeksponowania i zabezpieczenia w takiej właśnie, niedoskonałej formie. Gmach dawnego Banku Polskiego przy ul. Bielańskiej to wyjątkowe miejsce dla historii powstania warszawskiego. Żołnierze Armii Krajowej przez blisko miesiąc bronili obiektu, powstrzymując atak Niemców na Stare Miasto. Do dziś zachowano część budynku wraz z fragmentem zniszczonej elewacji. Ocalała Reduta Bank Polski w Warszawie nosi liczne ślady po tamtych wydarzeniach.

Budynek powstał w latach 1907–1911 według projektu Leontija Benois jako filia Banku Państwowego Imperium Rosyjskiego, w miejscu kompleksu Mennicy Warszawskiej. Od 1918 roku w budynku mieściła się Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, a od 1926 roku – Bank Polski Spółka Akcyjna.

Gmach banku, pocz. XX w.

Sama ul. Bielańska przed wojną była ważną i ruchliwą arterią komunikacyjną oraz popularnym miejscem handlowo-usługowym. We wrześniu 1939 roku w wyniku bombardowań niemieckich duża część zabudowy ulicy została zniszczona, a przez pewien czas jej odcinek stanowił wschodnią granicę getta.

Podczas okupacji w gmachu Banku Polskiego znajdowała się placówka Banku Emisyjnego – wielu pracowników tej instytucji działało w podziemiu. To właśnie personel tego banku poinformował dowództwo Armii Krajowej o planowanym transporcie pieniędzy. 12 sierpnia 1943 roku w centrum Warszawy żołnierze AK zaatakowali niemiecki konwój z gotówką. Dzięki tej operacji polskie podziemie zdobyło prawie sto pięć milionów złotych. Była to jedna z najlepiej przeprowadzonych akcji bojowych podziemia nie tylko w skali Warszawy czy Polski, ale całej okupowanej Europy.

Budynek banku w latach 20. XX w. i Senator obecnie.

Bank Polski, lata przedwojenne i współczesna pozostałość.

Reduta Bank Polski w Warszawie, lata 70. i obecne, już po odbudowie.

Rok później gmach został zajęty przez żołnierzy Armii Krajowej. Przez następne 4 tygodnie trwała jego bohaterska obrona. Niemcom zależało na odbiciu powstańczej reduty, gdyż była to doskonała pozycja do ataku na Stare Miasto. Powstańcy opuścili bank dopiero 1 września 1944 roku – tego dnia ostatni obsadzający budynek żołnierze ewakuowali się kanałami do Śródmieścia.

Ul. Bielańska w latach 60. XX w. i obecnie.

W toku walk budynek został poważnie uszkodzony. W latach 60. rozebrano znaczną część jego murów, a w pozostawionej części (wpisanej do rejestru zabytków) miało się mieścić Muzeum Powstania Warszawskiego. W tym celu rozpoczęto jego nadbudowę ale ze względów formalnych zrezygnowano z tego projektu. Obecnie w gmachu ma swoją siedzibę Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego a także organizowane są imprezy okolicznościowe.
W miejscu nieistniejącej części Banku Polskiego wzniesiono po 2010 roku, z zachowaniem ocalałych zabytkowych elementów ścian i fundamentów, biurowiec Senator, którego bryła naśladuje kształtem bank. Ściany reduty pokryte są setkami śladów po zaciętych walkach stoczonych tam niemal 80 lat temu.

Biurowiec Senator zbudowany na fundamentach banku, rok 2011 i 2012.

 

Spodobał Ci się ten temat? Znajdziesz u nas więcej historii związanych z polskimi zabytkami! To może Cię zainteresować:

– KRÓL WARSZAWSKICH PRZEPRAW: MOST KSIĘCIA JÓZEFA PONIATOWSKIEGO
– MIEJSCE Z HISTORIĄ: PLAC ZBAWICIELA W WARSZAWIE
– PERŁY PRZEDWOJENNEJ WARSZAWY: FILHARMONIA NARODOWA KIEDYŚ I DZIŚ

Czytaj też: Historia | Zabytek | Warszawa

Temat: Reduta Bank Polski w Warszawie – wojna na dotyk

Źródła: reduta.pl, 1944.pl, uwm.edu, NAC,  fotopolska.eu, fotografiawarszawy.com, wikimedia.org,  domena publiczna