Warszawa: neon „Cepelii” został wpisany do rejestru zabytków

Słynny neon „Cepelii” powstał w latach 70. Konserwator zabytków podjął decyzję, by wpisać go do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego.

Neon “Cepelii” to forma reklamy, która zaprojektowana została w 1974 roku przez Alfreda Olszera w Pracowni Sztuk Plastycznych w Warszawie. Neon umieszczono na fasadzie budynku przy ulicy Chmielnej 8 w Warszawie. Wykonany jest z rurek neonowych o przekroju 20 milimetrów, które zamontowane zostały na ażurowej konstrukcji z kształtowników stalowych.

Neon stanowił jeden z komponentów zespołu neonów składających się na pierwotną kompozycję reklamy świetlnej zaprojektowanej dla siedziby Związku Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego „Cepelia” (ob. Centralny Związek Spółdzielczości Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Cepelia” w Likwidacji) przy ówczesnej ul. Rutkowskiego (ob. ul. Chmielna). Szkic koncepcyjny reklamy neonowej wykonany został w Pracowniach Sztuk Plastycznych w Warszawie przez Alfreda Olszera (plastyka i neonistę) i zatwierdzony przez Naczelnego Plastyka Warszawy w 1974 r.

Projekt zlecony przez inwestora zakładał wykonanie reklamy świetlnej na fasadzie budynku (napis „Cepelia” i poziome linie ciągnące się po jego bokach) oraz na zachodniej elewacji (napis „Cepelia”, umieszczony na dachu budynku oraz narożny semafor, składający się z szeregu poziomych linii oraz sylwety ludowego kogutka, stanowiącego znak graficzny „Cepelii”). Napisy i elementy reklamy neonowej pierwotnie umieszczone na elewacji oraz nad gzymsem koronującym zostały zdemontowane na przestrzeni ostatnich lat. Zachował się jedynie neon semaforowy przy południowo-zachodnim narożniku budynku.

Zachowany neon jako dzieło rzemiosła artystycznego i zabytek techniki posiada wartości artystyczne, historyczne i naukowe, uzasadniającego jego wpis do rejestru zabytków ruchomych. Wartości neonu należy odczytywać zgodnie z doktrynami urbanistycznymi minionej epoki – jako ikonograficzny znak rozpoznawczy identyfikujący zakład czy przedsiębiorstwo państwowe oraz plastyczny element kształtujący wnętrze ulicy, dynamizujący jej przestrzeń oraz pełniący funkcję doświetlenia – uzasadnia profesor doktor habilitowany Jakub Lewicki Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Neon w takiej formie miał wpływać na gust mieszkańców i kształtować go. Neon z logo “Cepelii” wykonany został w kreatywny jak na tamte czasy sposób. Jego wygląd nawiązuje do wyrobów ludowych – ręcznie tkanych makat. Pomimo niewielkich uszkodzeń oraz faktu, iż stanowi on jedynie fragment pierwotnej reklamy, obiekt posiada wartości, które wynikają z zachowania oryginalnej skali, formy i kolorystyki.

Neon posiada również wartości historyczne, jako jeden z nielicznych zachowanych obiektów oryginalnej reklamy neonowej na terenie Warszawy. Zachowany neon semaforowy jako element reklamy świetlnej stanowi świadectwo plastyki i sztuki użytkowej okresu powojennego. Projekt ten jest przykładem działalności twórców neonów należących do zespołu Pracowni Sztyk Plastycznych w Warszawie (Alfred Olszer). Jego wartość historyczną podkreśla fakt, iż jest on materialnym świadectwem procesu neonizacji miasta, jaki miał miejsce w latach 60. I 70. XX w.

Czytaj też: Neon | Sztuka | Zabytek | Warszawa | whiteMAD na Instagramie

źródło: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków